bd-i-1-e. 6.10.2009-s.716-771 56...
Post on 10-May-2020
2 Views
Preview:
TRANSCRIPT
716
Namen
Adam, Charles 104, 640, 661, 683, 685, 696
Adorno, Theodor W. XXIV, 692 Albert, Hans LIX ,681, 691 Anaxagoras 31, 624, 633 Anaximenes 629 Anders, Günther (Stern) LIV, LVII,
LXV., LXIX Anz, Wilhelm XL Apel, Karl-Otto XXI-XXIV, XXX,
XXXII, XLVIII f., LIX, LXXVIII, 686, 689, 698
Arendt, Hannah LXVI, LXIX-LXXII, LXXVI, 453, 627, 629
Aristoteles XXI, XXVII f., LXIX, LXXXV f., XCIV, C, CVII, CXVI, CXXXII f., 12, 30, 66, 68, 89, 92, 99, 106, 138, 168, 182, 191, 208, 211, 243, 293, 325, 327, 329 f., 341, 349-351, 378, 522, 620, 622, 624 ff., 629, 643 f., 648, 653 f., 659, 664, 670, 674 f., 678 f., 683, 685, 687, 691, 694, 700, 704,
Arnheim, Rudolf CXXXVI Asch, Solomon E. 356 Augustinus, Aurelius XVIII, XXVI,
XLI-XLIII, XLV, XLVII-XLIX, LXVI, XCII, CIX, CXV, 627, 685, 690 f.,
Bacon, Francis XIX, XXI, 66 f., 70, 110, 137, 325-329, 331-334, 346-348, 463, 643, 691, 699 f.
Baeck, Leo LXIX, LXXI Baneth, Eduard LXV Bartsch, Hans Werner XLIX Beatrix, Königin der Niederlande
LXXVIII
Becchi, Paolo LXXXV Bechterew, Wladimir Michajlowitsch
662 Beck, Ulrich LXXVIII Becker, Claudia 668 Beecher, Henry K. 406, 513, 519,
609, 706, 708 Beethoven, Ludwig van 489 Bellini, Giovanni LXV Bergson, Henri LXVIII, LXXXIV,
621, 671 f. Berkeley, George CXVII, 96, 103,
270 . 619, 646, 656, 686 Bertalanffy, Ludwig von LXIX,
LXXXVI, XCVIII, 120-122, 604, 618, 662
Bickel, Alexander 436 Biemel, Marly XL Biemel, Walter 655 Bien, Günther 679 Bigelow, Julian Himely 209, 605, 663 Bloch, Ernst XX, LXV, 603, 700 Blücher, Heinrich LXX Blumenberg, Hans XLII, LXX Boehm, Rudolf XL Böhler, Dietrich XVII, XX, XXII-
XXIV, XXVI-XXIX, XXXI, XXXIII, XXXV, XXXIX, XLII, XLIV f., XLVIII f., LIII-LVII, LIX-LXI, LXIV f., LXXII-LXXIV, LXXVIII f., LXXX, LXXXIX, XCIV, CV, CVIII, CXXI, CXXIII-CXXV, CXXVII, CXLIII, 601, 622 f., 627, 632, 635, 643, 646, 682, 691, 693, 695
Bongardt, Michael LXIII, XCIV Borel, Emile 649 f.
Namen
717
Boyer, Herbert 712 Briggs, Robert 711 Bröcker, Walter LXVI Bröcker-Oltmanns, Käte XXXVIII Brown, Stephen F. 650 Brumlik, Micha XXXIX Brune, Jens Peter XVII, XX, XXII,
XXVIII f., XXXI ff., XXXIX, XLII-XLV, LIII ff., LX, LXV, LXXI f., LXXIV, LXXXIX, CXXI, CXXIII ff., 623, 627, 632, 635
Buber, Martin XVIII, LXIV Buchenau, Arthur 689 Bultmann, Rudolf XVII, XVIII,
XLII, XLV, XLIX, LXVI, LXVIII, LXXI, LXXVI, XCII, CIV, CIX, 623, 672, 690
Burckhart, Holger LXXXV Camus, Albert XXIV Cassell, Eric 549 Cassirer, Ernst XLVII, CXXII, 239,
671 f., 688 Cavendish, William, Marquis von
Newcastle 97 Cicero 707 Chang, Annie C. 712 Cloeren, Hermann J. 652 Cobb, John B. CXXXVIII Cohen, Stanley N. 712 Cohn, Jonas LXV Colli, Giorgio 701 Collins, J. P. LXXXVIII Cudworth, Ralph 629 Dammaschke, Mischka CV Darwin, Charles 81, 651, 660 Descartes, René XL f., LII,
XCVII ff., CXVI, CXX, CXXV, CXXVIII, 3, 62, 67, 77, 82, 94-99, 101-107, 119 f., 122, 134, 138,
140-142, 145, 172, 185, 193, 208, 236, 240, 310, 328, 346, 516, 571-576, 579, 582 ff., 586, 591, 604, 617, 619 ff., 632, 639 ff., 644, 649, 651, 654, 657 f., 661 f., 668, 679, 682 f., 685, 694, 696 f., 699
Deutsch, Karl W. 226 Dinkler, Erich CIX, 690 Dockhorn, Klaus 5, 603, 605 f. Doerr, Wilhelm LXXIII, 609 Dostojewski, Fjodor Michailowitsch
(Dostoevsky) 613 Driesch, Hans 120, 664 Du Bois-Reymond, Emil 232, 680 Dubiel, Helmut CV Dürr, Hans-Peter 665 Düwell, Marcus LIX Dyson, Freeman John 129 Ebbinghaus, Julius LXVI Eccles, John 697 Eddington, Arthur Stanley 143, 650,
665, 669 Edwards, Paul 650 Eichmann, Adolf LXXI Einstein, Albert 385, 489 Ellis, Robert L. 332 Engholm, Björn LXXVIII Epimenides 683 Eubulides 683 Euklid 109, 134, 658, 682 Foerster, Heinz von 604 Fontenelle, Bernard le Bovier de 625 Foster, Kenelm 325 Franz von Assisi 414 Freund, Paul A. 512, 609 Friedrich II. 668 Friedrichs, Kurt LXX Fuhrmann, Manfred XLIX, 695 Fuller Torrey, Edwin 609, 715
Register
718
Gadamer, Hans-Georg XXIX, XXXI, XLVIII, LXVI, 694 f.
Gäbe, Lüder 685, 696 Gál, Gedeon 650 Galilei, Galileo 94, 129 f., 134, 328,
340, 630, 647 f., 653 ff., 667, 694, 696
Gassendi, Pierre 93, 653 Gaylin, William LXXV Gentile, Giovanni 698 Gerdes, Hayo XXV Goethe, Johann Wolfgang von XVII,
XXV, 74, 110, 382, 384, 400, 647, 659, 684, 703-706
Grene, Marjorie LXXXV f. Gressmann, Hugo LXV Gronke, Horst XXVI, XXVIII,
XXXI, XL, XLVIII, LXIII, LXXXV, XCIV, XCVI, CV, CVIII, CXXI, CXXIII, CXXVII, 622, 627, 632, 643, 691
Gurwitsch, Aron LXX, CIII Guttentag, Otto E. 521, 522, 609,
714 f. Guttmann, Julius LXV Habermas, Jürgen XXI, LVII, 689,
692 Haeckel, Ernst 664 Hallard, Alys 255 Hamilton, Michael P. 487 Hammacher, Klaus 662 Harnack, Adolf XXXIV Hegel, Georg Wilhelm Friedrich
XVIII, XXVII f., XXXII, XXXV, XLI, XLVIII, LXIII, XCIV, CVII, CXXVIII, 109, 187, 269, 359, 622 f., 652, 702
Heidegger, Martin XVII f., XX, XXI-XXIII, XXVII, XXIX, XXXII f., XXXVIII f., XLI-
XLVIII, L, LII ff., LXIV ff., LXXI f., LXXIV, LXXXIV f., XCII, CI, CIII f., CVII-CXV, CXXIII ff., CXXIX, CXXXI, 5, 6, 306, 315, 604, 616 f., 634, 637, 639, 672, 675, 685, 688 f., 701
Helvétius 713 Heraklit 624, 629 Herder, Johann Gottfried 698 Hermann, Ingo XX, LXXXVIII Herrmann, Bernadette XXVI,
XXVIII, XXXI, XLVIII, LXIII, XCIV, CXXI, CXXIII, CXXVII, 622, 627, 643, 691
Hertz, Heinrich 342, 646, 695 f. Herzl, Theodor XVII Hildebrandt, Edmund LXV Hillebrand, Ingo CXXVII f., 643 Hippokrates 442, 446, 555, 708 Hirsch, Emanuel XXV Hitler, Adolf XXX, LXVI, LXXXIII,
385 Hobbes, Thomas 75, 93, 130, 230,
331, 402, 644, 653 f., 694 Hölderlin, Friedrich LXIV Holl, Hans Günter 638 Horkheimer, Max XXIII, XXIV,
CIV f., 692 Horowitz, Jakob LXIV Hösle, Vittorio XXVII, XXIX,
XXXI, LVI, CXXIV, 698 Huber, Wolfgang LXXVIII, 600 Hula, Erich 356 Humboldt, Wilhelm von 698 Hume, David XCVI, XCVII,
CXXVIII, 41, 44, 47, 51-53, 55-57, 61 f., 64, 68, 106, 261, 263 f., 617, 636 f., 642 f., 645 f., 685
Humphries, Silvester 325
Namen
719
Husserl, Edmund XXVII, XXIX, XXXII f., XXXVIII, XL f., LIII, LXV, LXVIII, LXXI, XCVI, CIII f., CVII f., CX, CXIV, CXXIV f., CXXVIII, 619, 628, 635, 639 ff., 655, 667, 670, 672, 675, 682, 684 ff., 688 ff.
Huxley, Aldous 650 Iwersen, Julia XXXV Jacob, Wolfgang LXXIII, 609 Jacobson, Eric XXVII, XXIX,
XXXI, XXXIV, CXXIV Jaspers, Karl XX, XXXIX, XLIV,
XLIX, LXI, LXV, LXVI, LXVIII, CXII
Jauss, Hans R. XLIX, 625 Jeans, James 125-128, 131, 135, 142,
172, 173, 174, 177, 179, 631, 650, 664 f., 667
Jensen, Peter 630 Jermann, Christoph 698 Johannsen, Wilhelm 650 Jonas, Ayalah LXVIII Jonas, Gabrielle LXX Jonas, Georg LXVII Jonas, Gustav LXIV Jonas, John LXIX Jonas, Lore, geb. Horowitz XVII, L,
LXV, LXVII f., LXXXIII, 600 ff., Jonas, Rosa LXIV Junghans, Hans Martin XXV Kadelbach, Gerd LIX Kafka, Franz 489 Kaiser, Otto LXXVI f. Kant, Immanuel XVII f., XXV,
XXVIII f., XXXI f., XLI, XLIV, XLVII, XLVIII, LII, LVIII, LX, LXV, LXIX, XCVI, XCVII, CI, CXXII, CXXVIII, CXLV, 44, 51-56, 61, 62, 74, 105 f., 107, 239, 269,
272, 294, 340, 442, 584, 617, 619, 635, 637, 634, 648, 658, 670, 680, 694, 696, 706, 708
Karneades von Kyrene 707 f. Kass, Leon R. LXXXVI, 487, 490,
493 f., 496, 611 f., 614, 711 Kennedy, John W. 609 Kepler, Johannes CXX, 118, 129 f.,
133, 630, 645, 648, 696 Kettering, Emil XXXIII, XLVIII Kierkegaard, Søren XXV, XLVIII,
CXV, 616, 705 King, Thomas 711 Klenner, Hermann 653 Klostermann, Vittorio XLIV,
LXXIV, CX Knebel, Sven K. 652 Koch, Hugo XLII Koelbl, Herlinde LXI, LXIII Koestler, Arthur 129 Kopernikus, Nikolaus CXXV,
LXXXVII, 19, 84, 86, 183, 620, 625, 629, 643, 648, 651 f., 655, 661, 694, 696
Kountz, Samuel 521 Krohn, Wolfgang 643 Krüger, Gerhard LXVI Kühn, Manfred 636 Kulenkampff, Jens 636 Kuhnle, Till R. 625 Küng, Hans LXXVIII La Mettrie, Julien Offray de 97, 142,
632, 668 Lahe, Jaan XXXV Lakatos, Imre LVIII Lamarck, Jean-Baptiste de 83, 652 f.,
659 Laplace, Pierre-Simon 74 f., 86, 143,
147, 648, 665, 669 Latta, Robert 128
Register
720
Laufs, Adolf LXXIII, 609 Lederberg, Joshua 481 Leibniz, Gottfried Wilhelm LXIII,
CXVII, CXX, 96, 99, 106, 107, 118, 128, 130, 134 f., 184, 275, 586, 591, 619, 621 f., 641, 656 ff., 667, 670, 681
Lenin, Wladimir Iljitsch 385 Lenk, Hans LIII Lenzig, Udo XVIII, XLVI, XLVII,
L, CXXXVIII, 691 Leonardo da Vinci 490 Lewis, Clive Staples 465 Lewy, Hans LXVII Lichtheim, George LXVII Lindow, Steven 704 Linné, Carl von 110, 659 Lloyd Morgan, Conwy CXXXVIII Locke, John XCVII, 68, 94, 645, 656,
670 Löw, Reinhard XXVIII, LXXIV,
LXXVIII, 623 ff. Löwith, Karl LXV f., LXIX, 698 Lombardy, P. 709 Lowe (Löwe), Adolph LXXI, 356 Macmurray, John 275 Magnus, Albertus 670 Magnus, Wilhelm LXX Marcion XXXIV, XXXIX Marcuse, Herbert XX f. Marx, Karl XX, 622, 700 Maxwell, James Clerk 206, 676, 695 McDermott, Walsh 395 McGrath, William 609 Menge, Heinrich 659 Merker, Barbara XXXIX, XLVII Merlan, Philip CXXVIII Merleau-Ponty, Maurice XXVII,
LXXXV, 637 ff. Mersenne, Marin 97
Meyer, Eduard LXV Meyer, Thomas LXXVII Michel, Karl Magnus 653, 702 Michelangelo 280, 414, 489 Miller, Susanne LXXVII Moerbeke, Wilhelm von 325 Moldenhauer, Eva 653, 702 Montinari, Mazzino 701 Moody, Ernest A. 650 Mozart, Wolfgang Amadeus 385, 489 Musgrave, Alan LVIII Mutter Teresa 385 Nebel, Gerhard LXVI Neske, Günther XXXIII, XLVIII Neuberth, Rudi LV, LXXIX Newton, Isaac CXXV, 74, 86, 133 f.,
343, 414, 620, 630, 643, 646 ff., 652, 658, 694, 696
Nicolini, Fausto 698 Nietzsche, Friedrich XX, XXIII,
XLIV, L, 85, 323, 352, 476, 489, 616, 692, 701, 711, 713
Nikolaus von Kues 663 Noller, Gerhard XVII, 6, 604 Northrop, Filmer Stuart Cuckow 226 Nowack, Wilhelm XVIII O’Connor, Maeve 609 Ockham, William of (Occam)
CXXXII, 82, 346, 625, 651 f. Øfsti, Audun LXXVIII Ovid 705 Pannenberg, Wolfhart XLIX, 695 Pascal, Blaise XLI, LVIII, CXV, 616 Paulus XXV, XLV f., XLIX, XCII,
CIX, CXV, 690, 703, 705 Pawlow, Iwan Petrowitsch 662 Philo von Alexandria XXXV Perrault, Charles 625 Philoponos, Johannes 30 Picht, Georg XXIII
Namen
721
Pirotta, Angeli M. 325 Pius XII. 513, 714 Platon XXIII f., XXXVIII, XLIV,
LXII, LXXII, CI, CIII, CVII, CXIV ff., 5, 31, 79, 83 ff., 92, 123, 128, 130, 135, 139 f., 178, 243, 257, 323, 334, 351, 355, 453, 565, 622, 624, 633, 638, 664, 666, 673 f., 683, 692, 694, 701, 715
Plessner, Helmuth LXXXV, CXI Plotin XXXII, XXXV, LXXVII, 76,
649 Polotsky, Hans-Jakob LXVII Poser, Hans 658 Popper, Karl Raimund XXII, XXIII,
LVIII, 692, 697 Prudhomme, Sully 631 Ptolemäus 183, 629 Pythagoras XXXVIII, 129 f., 134,
142, 179, 183, 304, 666, 673 f. Quinlan, Karen Ann 561 f., 567 Quintilian 625 Ramsey, Paul 611 Rebel, Karlheinz LIX Regius, Henricus 104 Reitzenstein, Richard August XXXII,
XXXIV, XL Rembrandt 290 Richter, Raoul 636 Rifkin, Jeremy 705 Robertson, John M. 332 Robinson, James M. XVIII, XLII, L Rolfes, Eugen 679 Röhrich, Wilfried LXXVIII Rosenblueth, Arturo 209, 605, 663 Rubinoff, Lionel CXXXVI Rubinstein, Arthur 385, 496 Rudolph, Kurt XXXIII ff., XXXVII,
XLII, LI, LXXII, LXXVII, XCI, 649
Ruis, Gerhard XXVII Sadler, Harrison 521 Sambursky, Shmuel LXVII Saner, Hans XXXIX Sartre, Jean-Paul L, 616, 637, 639 Schaeder, Hans Heinrich XXXIV Scheler, Max CXI Schlösser, Jutta 653 Schneider, Ulrich Johannes 641 Schoen, Roland F. 609 Schoeps, Hans-Joachim XLIX Scholem, Fania LXIX Scholem, Gershom LXVII, LXIX Schopenhauer, Arthur XXV, LII Schrecker, Paul 135 Schuhmann, Karl CVIII, 635, 672 Schulte, Christoph CV Schütz, Alfred LXX, 639 Schweitzer, Albert LII f., 385, 489,
693 Seidel, Ralf XVII, LXXVII Seidel, Roman XVII, LXXVII Sellin, Ernst LXV Senff, Tanya 602 Simplikios von Kilikien 30 Sinnott, Edmund W. XCVI Skirbekk, Gunnar LIX Sokrates XLIV, 633, 664, 701 Spaemann, Robert LXXVII,
LXXXIV, CXLVIII, 623 f., 625, 712
Spedding, James 332 Spengler, Oswald XXXVIII Spicker, Stuart F. 571, 606, 622 Spinoza, Baruch de CXVII, 99, 105 f.,
107, 236, 240, 571, 571-594, 604, 619, 622, 641, 644, 647, 657 f., 670, 682
Spire, Ch. 709 Spranger, Eduard LXV
Register
722
Steigleder, Klaus LIX Strasser, Stephan XL, 639 f., 690 Straus, Erwin LXXXV, 273 Strauss, Leo XXXVIII, LXV f.,
LXVIII, LXIX, LXXXIII f., LXXXVII, LXXXIX, CVI, 331, 606
Tacitus 625 Tannery, Paul 104, 640, 661, 683,
685, 696 Taubes, Jacob LXIX Täubler, Eugen LXIX Teilhard de Chardin, Marie-Joseph
Pierre 4, 48, 621 f., 628 Thaer, Clemens 659 Thomas von Aquin XXI, 325 ff.,
329, 622, 670, 685, 691, 693 f., 712 Tiedemann, Rolf XXIV Tillich, Paul LXX Timäus 128, 135, 136, 624, 673,
665 ff. Tomasson, Robert E. 533 Torczyner, Harry LXV Torrey, E. Fuller 715 Toynbee, Arnold 676 Troeltsch, Ernst LXV, 646 Tugendhat, Ernst CX, 689 Türk, Hans Joachim LXXVIII Tyler, Edward B. 629 Uexküll, Thure von XXVIII Van Gogh, Vincent 288 Vico, Giambattista 345, 697 f. Villey, Pierre 255 Watt, James 205 f., 677 Weiler, A. G. 625 Weismann, August 92, 653 Weizsäcker, Carl Friedrich von XXI,
LXXVII, 655 Wellmer, Albrecht XXIII Werner, Micha H. LVII, LIX
Westermann, Claus 666 Whitehead, Alfred North LXIII,
LXIX, LXXXV, XCVII, CIII, CXXXVI, CXXXVIII, 4 f., 12, 48, 56, 156, 184-187, 605, 621 f., 628, 638, 670, 674 f.
Wiener, Norbert LXX, XCVIII, 120, 206-208, 209, 605, 618, 663, 664, 678
Wiese, Christian XVII, XXVI f., XXIX, XXXI, XXXIV, CXXIV
Wilson, James Q. 712 Wolfensberger, Wolf 395, 609 Wolff, Christian 658 Wolstenholme, Gordon E. W. 609 Wundt, Wilhelm 629 Zekl, Hans Günter 678 Zimmerli, Walther Christoph
LXXVIII
723
Begriffe und Sachen
Abbild 136 f., 282, 285 f., 290, 304, 392, 674, 673, 696
Abenteuer LXI, LXIII f., 83, 158, 201, 351, 384, 387, 503, 551, 622 f. Weltabenteuer LXI ff.
Abstraktion XCVII, CXXXV f., CXXXIX f., 39, 43 f., 47, 60, 62, 146, 148, 152 f., 164, 177, 260, 263, 285 f., 293-296, 303, 308, 311, 340 f., 635, 642, 667
adaequatio 299, 315 Affen 78 f., 81, 649 f. agnostisch 42, 70 Akosmismus/akosmisch XXII,
XXXVIII Akteur 148, 219, 222, 369, 448 Aktivität CXXXV, 44, 58, 60, 166,
199, 202, 251, 254, 260, 262, 269, 274, 287
Allmacht/allmächtig LXII, XCII, CXXXIII, 240 f., 331
Altes Testament/alttestamentlich XVII, XXXV, XLIII, LXV, 630, 660
Amsterdam LXXVIII Amöbe CXX, 84, 91, 126 f., 173 Angst XXV, XXXIV, 17, 176, 187,
200 f., 203, 221, 229, 408, 496 Animalität/animalisch XCVII,
XCIX, CVIII, CXXXI, CXXXIV, CXXXVII, CXL f., 63 f., 193, 195, 199, 216 f., 229, 304, 307, 318, 605, 642,663, 671, 675, 677, 679, 704 transanimalisch XCIX, C,
CXXXIX, 301, 303 f., 318, 618, 671, 687
anorganisch CXXVI, CXXVIII f.,
CXXXIII, CXXXVIII, 15, 80, 169, 197, 201 f., 623, 626, 658, 659
Anschauung C, CIX, 21, 25, 44 f., 47, 93, 132, 151, 236 f., 239, 313, 318, 443, 623, 626, 657, 659, 670 s. a. theōria
Anspruch XXIII, XXXIII, XLI, XLIV f., LX, LXXXV, XCVIII, CI, CIV, CVII, CXVIII, CXX, CXXV, CXL, CXLVI, 18, 63, 69, 81, 109, 140, 209, 227, 235 f., 238, 244, 375, 393 f., 396 f., 402 f., 408, 410, 413 f., 417 f., 430, 443, 532, 538, 544 f., 553, 563 f., 619, 649, 663 s. a. Geltungsanspruch
Anthropologie, anthropologisch XXI, XXII, CXI, CXIII, 179, 278, 606, 621, 632
Anthropomorphismus/ anthropomorph XCVII, CXXVIII, 23, 45, 51, 63 f., 68-71, 177, 217, 224, 357, 603, 617, 630 f., 640, 644, 677, 702
Anthropozentrismus/ anthropozentrisch CXXII, CXXIV, 4, 65, 103, 370 f., 572, 616 f., 655
Antike/antik XXXVIII, XCIII, XCV, C, 11, 25, 31, 115 f., 119, 128, 140, 184, 268, 331, 347, 624 f., 631, 643 f., 647, 649, 660, 667 f., 674, 697, 708 Spätantike XXXII f., XCIV, 625,
649 Antinomie 162 f., 189, 239, 683 Antisemitismus XXXV
Register
724
Apokalyptik/apokalyptisch LV, 372 f., 450, 596 f. jüdische A. XXXV
nukleare A. 597 Apperzeption 239, 657 f. Apriori/apriorisch XXI, XXVII-
XXIX, LXXV, XCVI, 44 f., 54, 66, 70, 493, 636, 642
Armee LXVII, LXIX britische A. LXVIII
Ästhetik, ästhetisch LXV, 182, 314, 658, 665
Atheismus/methodischer LX-LXII Atombombe LV, LVII, LXXIV, 373
s. a. Apokalyptik Aufhebung i. S. Hegels XVIII, XLI,
XLIX, LIV, LXXXVI, XCV, CI, CXVIII, CXXIV, CXXV, CXXVII, 678
Aufklärung XXIV, XXXVIII, CVII, 646
Ausbeutung 200, 516, 597 Auschwitz XXXV, LVII, LXI f.,
LXVIII f., LXXVI, XCII, CVI, CXXXIII, 624, 74
Ausgedehntheit/ausgedehnt XXVI, CX, CXVI, 23, 26, 36-38, 40, 46 f., 69, 95 f., 102, 105, 139, 142, 169 f., 173 f., 236, 240, 244, 253 f., 257, 648, 696, 699
Auslese 81, 89-91, 113 f., 116, 231, 256, 283, 289, 378, 422, 467 f., 471-473, 476, 478, 564, 651, 671
Autonomie/autonom XLI, LXIV, CXX, CXXXIII, 4, 83, 86, 88, 149, 172, 183, 190, 207, 343, 358, 376, 420, 424, 460, 549, 589-591, 655, 701
Axiologie/axiologisch 526
Axiom/axiomatisch 66, 100, 105, 120, 183, 223, 231, 358, 393, 403, 584, 647, 653, 658
Bamberg LXXVIII f. Bedürfnis CXXXIII f., CXLI f., 19,
111, 121, 162, 165, 167, 195 f., 198, 229 f., 268 f., 298, 344, 350, 358, 367-369, 375, 396, 411, 421, 444, 446, 463, 700
Bedürftigkeit/bedürftig L, LIV, XCV, CIX, CXXXI, CXXXIII, 15, 17, 152, 162-164, 189, 402, 426, 617
Befriedigung CXXXIV, 162, 164, 167, 195 f., 198, 203, 307, 318, 321, 350 f., 400, 411, 537, 700
Begehren CXVI, CXXXIV, 4, 100, 104, 194, 196, 201
Begründung XXIV, LVI, LXI, CVII f., CXXII f., CXXVI, CXXVIII, CXXX, 42, 171, 227, 401, 445, 469, 518, 551, 634, 640, 681, 98 B. des Verantwortungsprinzips
XXXI, LVI, 676, 693 Behaviorismus CXVII, CXIX, 142,
177, 220, 226, 227, 231 f., 583, 618, 663
Beirut LXVIII Beobachter/Beobachtung 60, 97,
158, 261, 271, 273 f., 291, 644, 651, 660, 664, 670, 696
Berlin XXVII, XXXI, XXXV, LXVI, LXXIX, 600, 601
Besorgen/Besorgtheit XXVII, CX, CXIII, 162, 221, 229, 679, 701
Betroffene LVIII f., 397 Beute 194, 200 Bevölkerungsproblem 374, 448, 450,
595-597
Begriffe / Sachen
725
Bewegung CXVII, CXXXII, CXXXIV, CXXXVII, CXXXIX, CXLI, 4, 18, 43 f., 60, 69, 73 f., 75, 97, 104, 105 f., 114-117, 131, 133, 136-138, 141, 145, 146, 148 f., 153, 166, 176, 189, 191-195, 197, 199-201, 203, 208, 211-214, 216 f., 219 f., 229, 239, 251 f., 256-258, 264, 266, 268, 270-275, 286 f., 300, 318, 328, 347, 377 f., 617, 623, 626, 629, 632 f., 637, 641, 643, 645-649, 652, 654 f., 658, 661 f., 666 f., 669, 674 ff., 684, 686, 688, 694, 698 f., 704 s. a. Motilität
Bewußtsein XVIII , XXXV, LII f., LVI, LXXXV, XCVI, XCIX, CIV f., CVII f., CX f., CXVI, CXVIII, CXXV, CXXVIII, CXXXV, 12, 36-44, 63, 95, 98, 104, 127, 139 f., 172, 176, 231, 233, 240 f., 266, 273, 397, 425, 550, 566, 597, 616, 619, 628, 636 f., 639, 641, 652, 655-658, 670 ff., 675, 682, 684, 690 reines B. XXVIII, XCVI, CVII-
CIX, CXXX, 40-44, 639, 670 Bibel/biblisch XVIII, XXV,
XXXIII, XXXV, XXXVIII, XLIII, XLVII, XLVIII, XLIX, LV, LXI, LXV, LXXII f., 73, 85, 301, 631, 651, 660, 666, 673, 675, 713
Biochemie/bioechemisch 380, 452, 481, 523, 527, 560
Biologie XXIX, LI, LVIII, LXX, CIII f., CXI, CXV, CXXII, CXXXI, CXXXVIII, CXLII, 3, 5, 13, 27, 84, 91 f., 98, 100, 163, 167, 177, 184, 185-187, 201, 258, 267, 280, 322, 379, 381, 386-388, 391 f., 449, 452, 453, 454-469, 471 f., 474,
476, 481, 483, 492 f., 496, 498, 500-502, 504, 506-509, 573, 585, 610, 612 f., 675, 677, 602, 604 f., 610, 616, 618 f., 622, 626, 662 ff., 706, 712 Humanbiologie XC, 467, 595, 597 kybernetische B. XXVII, XCVIII,
CXIX, 120, 220, 227, 241, 618 f., 662 f., 678 f. s. a. Kybernetik
Molekularbiologie LXXXVIII, CXLV, 365, 467, 502-507, 593
philosophische B. XXVI f., LI, LXIX f., LXXV f., LXXXIII-LXXXVIII, XCIII f., CVI, CXII, CXIII, 12, 160, 179, 605
Biosphäre XXIX, 370, 450, 595, 597 Biotechnologie/Biotechnik LVII,
LXXIV, LXLIV, CXLIV, 452, 457-468
Bonn LXVI, LXXV, LXXVIII, CX, 600
Böse XLIV, XLVI, LII, LXII, 187, 333, 365 f., 373, 444, 495, 622 f.
Boston LXX, LXXIII, XC, 511 Brigade, jüdische LXVIII, LXXXIII Brüssel LXIX
Bund (Gottes mit den Menschen) XXXVII, LXI
Noah-B. LV Bundesverdienstkreuz XXX,
LXXVII Causa efficiens 79, 149, 176 Causa formalis 79 Chemie/chemisch 14, 169, 175,
196 f., 317 f., 373, 381, 459, 481, 491, 524, 680 s. a. Biochemie
Chicago LXIX, LXXXVII, 487, 610 Christentum/christlich XXXIV, XL,
XLV f., L, LXII, LXVII, XLIX, LXXI, LXXII, XCIV, CXVI, 30,
Register
726
31, 99, 102 f., 135 f., 138, 400, 572, 614, 617, 620 f., 625, 643, 647, 655, 666 frühchristlich XXXIV judenchristlich XLVI
Cincinnati LXIX, LXXI cogitatio 95, 104 cogitationes CIX, 38 Common sense LVI f., LXXXV, 99 Dachau LXVIII Damaskus LXVIII Darwinismus XCVII, CXXVIII,
CXXXII, CXLI, 73, 83, 85, 88 f., 91, 93, 100, 231, 603, 646, 680
Dasein XXV f., XXVIII f., XXXII, XXXVI, XLIII, XLVI, L, LII-LIV, LXII, LXVI, CVIII f., CX-CXV, CXXIII, CXXVII, CXXIX f., CXXXIV, CXXXVIII, CXLI, CXLV, 3, 13, 15 f., 75, 83, 85, 103 f., 164, 175, 185 f., 189, 191 f., 201 f., 229, 235, 246, 249, 259, 293, 300, 317, 338, 378, 389, 400, 403, 452, 454, 469 f., 499 f., 507, 596 f., 616 f.,634, 643, 651, 652, 671 f., 679, 689, 691, 700 f.
Daseinsanalyse/Daseinsontologie XVIII, XXII, XXXII, XXXIV, XLV f., LI, CVIII, 634 s. a. Existentialanalyse
Deismus 73 f., 646 Demiurg XXXIV, XXXVI, LII, 128,
135, 1798, 504, 665 ff., 673 f. Destruktion XVIII Determination/determiniert
CXVII ff., CXXI, CXXXI, CXXXVII, 46, 54, 75, 79, 81, 97, 113 f., 117, 128, 132, 168, 219, 226, 237 f., 240, 242, 254 f., 334, 336,
345, 355, 459-461, 493, 572, 574-578, 584-587, 589 f.
Determinismus CXVII-CXIX, 46, 85, 231 f., 235-238, 239, 240, 494, 619, 625, 627, 632, 641, 680, 682, 715
Dialektik/dialektisch XVIII, XXIV, XXXVIII, XLI, XLVI, XLVII, XLVIII f., LIV, XCII, XCV, XCVI, XCVIII, C, CXIV, CXXVII, CXXXIII, CXL f., CXLIII, 69, 100, 109, 159, 161, 163, 166, 189, 202, 318, 374, 420, 620, 627, 702, 705
Dialog XVIII, XXI, LV, CXXII, 63, 227, 391, 517, 547, 655, 666
Dilemma XLIX, LXXXVI, 373, 509 Diskurs/diskursiv XXXI, XLIV,
LVIII f., LXIV, LXXXV, CXIX, CXXIII, 227, 316
Diskurspartner XLVII Diskurspragmatik XXXI, LIX,
CXIX Diskurstheorie LVIII f., 689
Disziplinen CII f., CVII, 5, 36, 209, 227 f., 340 interdisziplinär LXXIV, LXXXV,
LXXXVIII, CII, CIV transdisziplinär CIV
DNA/DNS CXLV, CXLVII, 379, 382, 384, 467 f., 480 f., 500, 502 f., 505, 508, 592 f., 605, 608,
Dogma XXX, XLVII, L, 32, 637 Dualismus/dualistisch XX, XXII,
XXIX, XXXI, XXXII, XXXIII, XXXV-XXXVIII, XLI, L ff., LXXV, LXXIX, LXXXIII, LXXXVI f., XCIV, XCV f., XCVIII, C, CVII, CXV-CXVIII, CXIX f., CXXIV f., CXXVIII,
Begriffe / Sachen
727
CXXXVII, CXXXVIII, CXLVI, 28-43, 45, 48 f., 51, 63, 67 f., 70, 91-94, 95, 96-99, 101, 103, 105, 127, 138-140, 142, 172 f., 175, 185 f., 202, 208 f., 231-236, 241, 531, 571-573, 575 f., 583, 586, 618-629, 632 f., 651,654, 656, 663, 668, 673, 682, 688, 715
Dynamik/dynamisch XX, XXXV, LIV, LXVI, LXVIII, LXXIII, XCVII, CXII, CXXXVI, 11, 15, 19, 44 f., 47, 52 f., 55 f., 58-60, 75, 76 f., 80, 82, 87 f., 112, 115 f., 118, 120-123, 134, 137, 146, 153 f., 166, 168, 179, 185, 189, 196, 231, 237, 246, 248, 258, 260, 262, 264, 266, 268, 272, 274 f., 328, 337, 338, 342 f., 366, 368, 448, 461, 464, 579, 589, 593, 644, 647, 663, 665, 676, 693, 696
Dynamismus XIX, XX, 82, 166, 196, 350, 352 s. a. Dynamik
Ebenbildlichkeit Gottes LV, LVII, LXXIV, 666
Ehrenbürgerwürde (Jonas) XXXI, LXXVIII
Ehrendoktorwürde (Jonas) XXX, LXXI, LXXVI-LXXIX, 681
Ehrfurcht XXV, LII, 332, 337, 382, 387, 597, 693
Eidos/eidetisch CXXXIX, 53, 281, 287, 292 f., 297 f., 300-302, 317, 319 f., 626, 639 f., 642, 688, 690
Eigentlichkeit XXXVII, XLVI, XLVII, LIII, LXVI, CXII, 492, 613, 616, 618
Einheitswissenschaft XXIII, CXX f., 680
Einklammerung XXXIX, XL f., CVIII, CXXIV, 635, 639 s. a. Epoché
Eltern LVI, 384, 470, 477, 533, 561 Emanationslehre LXXIII Embryo 386, 473, 480 f., 482, 487,
491, 499, 610, 612, 711 Emigration L, LXV, LXVII,
LXXXV, 5 Emotion/Emotionalität CXXXIV,
140, 191, 193-195, 201, 207, 229, 317, 319, 396, 474, 605, 679
empirisch LVIII, CIII, CVI, CVIII, 266, 491, 627, 636, 656, 667, 682, 693, 695
Empirismus XCVI, 636, 656, 670 Endlichkeit/endlich LII, LXII, 17,
33, 113, 374, 445, 452, 550, 551 Entfremdung XX, XXIII, XXXVII-
XXXIX, LII, LXXIV, CXIII, 71, 413, 447, 702
Entmythologisierung XVIII, XXXIII, XLIII, XLVII, L, XLIX, LXI, 691
Entropie 114, 118, 171, 212 f., 217 f., 223, 229, 660, 676
Entschlossenheit XXIII, XXXIII, XLVIII, CIX
Enttäuschung 167, 200, 203, 311 f., 495
Entweltlichung XXXVII, XXXIX Entwerfen XXIII, CXXXIX, 300 f.,
457, 458 Entwertung CXIII, 241, 505 Entwicklung XXV, XXXV, XLI,
LVIII, LXXVII, XCIV f., XCVI, XCVIII, CX, CXXVI, CXXXIII, CXXXVIII, CXLII, 4, 12, 17, 78-80, 82, 89, 118, 155, 160, 192-195, 200, 261, 285, 303 f., 378, 384, 476,
Register
728
480 f., 482, 600, 620 f., 626, 629, 649, 659, 664, 671, 693, 702, 711 s. a. Evolution
Entwicklungslehre CXVI, 70, 79, 93 s. a. Evolutionstheorie
Entwicklungslogik XXVI, XXVIII, XXIX
Epiphänomen/Epiphänomenalismus CXVIII f., CXXXII, 36, 41, 172, 208, 232-235, 240 f., 625
Epistemologie/epistemisch XXXI, XLII, XLIV, XCVII, CV, 62, 134, 631
Epoché XL, CVIII, CXXIV, 37, 635, 639 s. a. Einklammerung
Erbgut LV, CXLIV, 378-380, 382, 386 f., 463, 467 f., 470 f., 473, 479, 481, 485, 487 f., 499, 504, 509, 652
Erkenntnis XVII, XX f., XXII f., XXXV, XXXIX, XLII ff., L, LIV, LV f., LVIII, LXII, LXV, LXX, LXXII, LXXXV, LXXXIX, C, CI, CII, CIV f., CIX ff., CXIX, CXXIV, CXXVI, CXXVIII, CXL, 23 f., 42, 48, 57, 62 f., 94 f., 109 f., 132, 140 f., 143, 177, 232, 236 f., 243, 244, 260 f., 269, 271, 329 f., 336, 340, 345, 348, 351, 352, 391, 442 f., 486, 494, 498, 616, 619, 625 f., 631, 635, 637 f., 641, 643 ff, 649, 654, 656 ff., 672, 674, 680 f., 683, 685 f., 692 ff., 696 f.
Erkenntnistheorie s. Theorie Erlösung XXXVI-XXXIX, LXXIII,
106, 323, 633 Selbsterlösung XVIII, XXXVI f.,
XXXIX Eschatologie/eschatologisch XXXII,
XXXVI f., XXXVIII f., LXIX
Essenz LXXIV, CXV, CXLVI, 61, 82-84, 86, 260, 263, 268, 345 f., 620, 697
Ethik/ethisch XXIII, XXVII, XXIX, XXXI, XL, XLIV, LII f., LVI-LX, LXIII, LXVI, LXXIV, LXXVI ff., LXXXIII, LXXXVI, LXXXIX-XCI, XCIII f., CI, CIII, CXII, CXXII, CXXIII, CXXVII, CXXXII, CXL, CXLII ff., CXLVII, 5, 13, 322, 341, 358 f., 365 f., 368-370, 372, 374-377, 382, 387, 394, 396, 404, 418, 420, 426, 428 f., 432, 445, 447-449, 455-457, 462, 467, 469 f., 472, 477, 479, 490, 494, 498 f., 509, 511 f., 515, 526, 536, 539 f., 542, 543 f., 546 f., 554, 558, 565 f., 575, 595-598, 607 ff., 610 ff., 617, 624, 627, 640 f.,653, 658, 668, 678 f., 682, 687, 691, 693 f., 700, 703, 712, 714 Berufsethik CXLVII, 428, 445,
450, 550, 555, 567 Bioethik LIX, 632, 712 Brüderethik XXXIX Gesinnungsethik XLVI Humanethik 447, 449 Medizinethik LXXIII f.,
LXXXVI, 437, 446, 450, 512, 526, 550, 560, 706
Metaethik XXX, LIX Mitleidsethik 447, 469 Notstandsethik 353 f., 450 Technikethik XXX, LXXVIII,
CXLII f., 367, 374, 536 Umweltethik XXIX, LVII, LIX,
371, 380 f., 597 Verantwortungsethik XXII,
XXVI, XXX, LV, LX,
Begriffe / Sachen
729
LXXVI f., CXLV, CXLVIII, 693
Wertethik XXIII, XXVI f., LII f., LVI, CXXI, 707
Wirtschaftsethik LXXVIII Zukunftsethik XXVII, XXXI,
LXXVII, CXXIII, CXLIII f., CXLVIII
Ethos CXLVII, 446, 450, 567, 708 Evidenz/evident CXXII, 14, 25, 60,
70 f., 78, 99, 105, 127, 158, 171, 172, 176, 177, 233, 262, 273, 278 ff., 294, 301, 303, 308, 312, 323, 335 f., 366, 405, 473, 559, 573, 584, 593, 651, 681, 685, 690
Evolution/evolutionär XXVI, XXIX, L, XCII, XCIV, XCVIII, CXVII, CXXVII f., CXXXII-CXXXV, CXXXVII-CXL, CXLIV, CXLVII, 4, 78, 81-83, 85, 88 f., 93, 98, 100 f., 155, 160, 191 f., 197, 201, 317, 321 f., 358, 371 f., 378, 381 f., 464, 469 f., 472, 476, 486, 502, 505 f., 551, 618, 620, 621, 649, 650, 651, 671 s. a. Entwicklung
Evolutionismus XCVIII, 84-87, 98 f., 616, 620, 624 f.
Evolutionsphilosophie XXVIII Evolutionstheorie/-lehre XXX,
CXIX, XCVII, CXXXII, 77, 81-83, 98, 651 ff.
Ewigkeit/ewig XXII, XXXVII, L, XCI, C, CVII, CXIV, CXVII, CXXXV, CXL, CXLVI, 6, 30, 73, 79, 115, 136, 181 f., 185, 258, 268, 323, 327, 351, 439, 452 f., 606, 622 f., 629, 674, 698, 702, s. a. Unendlichkeit
Existentialanalyse CIX
Existentialien/existential XLII f., XLV, XLVIII, LXXV, CXII f., CXXXIV, 614, 617, 679, 691
Existentialismus/existentialistisch XXII ff., XXXIX, XL f., XLVI, L f., LIII, LXVI, LXX, LXXV, LXXVII, XCI, CI f., CXII f., CXV, CXXVI f., 3 f., 84 f., 616, 620, 623, 628, 633 f., 639, 673, 692
Existentialontologie LIII, LXXIV, LXXXVII, CIII, CVII
Existentialphänomenologie XXIX, XXXII
Existentialphilosophie LXI Existenz/existentiell XVIII, XXIII,
XXV, XXVIII, XLII, XLVII, LI ff, LXVI, LXXI f., LXXXVII, XCI f., XCIX, CI, CVI, CIX, CXII-CXV, CXVII f., CXXVI, CXXX, CXXXIII, CXXXV, CXLII f., 13, 16 f., 24, 36, 58, 61-63, 78 f., 86, 92, 101 f., 104, 111, 119, 123, 151, 153, 157, 159, 164, 166 f., 170, 177, 185, 187, 190, 196-198, 200, 229, 241, 245, 250, 260, 263, 268, 286, 303, 317, 338, 371 f., 382, 386, 401, 409, 452, 469, 483, 491-493, 497, 518, 551, 562, 575, 576 f., 582 f., 585, 590 f., 611, 613 f., 617, 620, 623, 626, 628, 630, 631, 637, 639 f., 645 f., 670, 675, 679, 706
Existenzbedingung XXV, XXIX Existenzfähigkeit 113, 118 Existenzkrise 400 Existenzphänomen XLVIII, XLIX Existenzweise LXXXVII, XCVI,
XCVIII, CV, CXXXIV, 617, 628, 631
Register
730
Faktum XXI, XLVII, CI, 16, 38, 53, 104, 158, 169, 226, 272, 303, 323, 336, 345, 348, 349, 356, 505, 526 F. der Vernunft XXXI, 640
Fallibilismus/fallibilistisch LVIII f. Fallibilität/fallibel LXXII Fatalismus/fatalistisch XX, XXI,
XXIV, XXXIX, XL, XLVII, LXXVIII, LXXIX, CV, CXLIII, 545, 681 f., 693
Fehlschluß 490 naturalistischer F. XXX
Finalität/finalistisch LXXXVI, CXXIX, 39, 66, 68-70, 101, 168, 176, 211, 237, 549, 571, 612, 624, 631, 644, 672
Finsternis XXXVI f., LI Fließgleichgewicht 121, 662 f. s. a.
Gleichgewicht Folgen XX, XXV, XLVII, LVI-
LVIII, 75 f., 92, 206, 235, 366, 376, 386, 425, 455, 499, 504, 517, 630, 631, 644
formal/formalistisch XXXIV, XLVIII, CXLI, 44-46, 53, 54, 85, 109, 112, 225, 269, 280, 295, 302, 425 f., 458, 467, 553, 578, 581, 585, 587, 639, 662, 667
Forschung XXII ff., LVII f., LIX, LXVI, LXVII, LXXI, LXXII, LXXV f., LXXXVI, LXXXVIII, XCIII, C-CVI, CXVIII, CXLIV f., 12, 65 f., 74, 135, 170, 208, 227, 332, 333, 336, 342, 379 f., 385, 388, 391, 397 f., 405 f., 410-415, 419-428, 431, 433 f., 437, 442, 452, 454, 456, 482, 488, 504, 508 f., 514, 528, 559, 600, 603, 606, 618 f., 621, 635, 645 f., 657, 661, 665, 692, 695, 697, 706 f.
Fortpflanzung/Fortpflanzungstechnik CI, CXLVII, 78, 81, 92, 280, 378 f., 381, 384, 446 f., 449, 452 f., 463, 469, 471 f., 477 ff., 483, 485, 567, 674
Fortschritt XIX, XXV, LIV, LVIII f., LXXIII, LXXXVI, XC, CXLIII, CXLV, 23, 90, 118, 148, 155, 160, 190, 202, 245, 251, 255, 298, 303, 332, 349-351, 352, 376 f., 379, 385, 391, 394, 410-415, 421, 424 f., 427, 430, 433, 438 f., 449, 451 f., 454, 458, 505, 511, 512, 536, 560, 597, 608, 620, 625, 644, 677, 706, 711
Frankfurt a. M. LXVI, LXXII, LXXVII, 608
Freiburg XXXVIII, LXV, CVII, CXV
Freiheit XVIII, XX, XXV, XXVI f., XXIX, XXXIV, XLII-L, LIV, LXII, LXVI, LXVIII, LXXV ff., XCI f., XCV-CI, CV, CIX, CXVII, CXXII-CXLVIII, 4-6, 13-17, 37, 46, 61-64, 114, 152, 155, 159-163, 167 f., 187, 189, 191-194, 197, 199, 202 f., 216 f., 240, 249 f., 256, 258, 263, 265, 267, 277, 283, 285, 294, 297-301, 303-305, 307 f., 318 f., 322 f., 329, 331, 336, 348, 353, 355, 357, 375, 385 f., 401, 415, 425 f., 429, 431, 451, 456, 492, 494, 497 ff., 500, 590, 518, 529, 542, 545, 556, 617-620, 622, 625, 627, 642, 666, 675, 691 s. a. Vernunftfreiheit, Wahlfreiheit, Willensfreiheit moralische/kommunkative F. XLVII, CXXIII, CXXVIII, CXL-CXLVIII, 331, 691
Frieden 230, 350, 487, 600, 654
Begriffe / Sachen
731
Friedenspreis (des Deutschen Buchhandels) XXVI, XXX, LXXVII, LXXXIV, 712
Fühlen XXVI, LXX, CXVII f., 4, 13, 27, 36 f., 39, 44, 48, 97, 99-101, 104, 121, 123, 164, 173, 185, 202 f., 251 f., 262, 271 f., 321, 391 f., 676 s. a. Emotion, Gefühl
Furcht XXV, LVII, CVII, 75, 100, 105, 194, 196, 200 f., 203, 230, 388, 452, 474, 505, 517, 533, 560, 623, 654, 705
Fürsorge LIII, LVI, 429 Gattung XXX, LXVII, 20, 81, 83,
88, 89, 92, 99, 102, 216, 283, 372, 452, 453, 470, 472, 505, 507, 644, 643, 659
Gedächtnis CXIV, CXXXI, 61, 156, 168, 228, 245, 247, 251 f., 263, 297-299, 309 f., 314, 671
Gedanken-/Denkexperiment LVII-LX, 525, 650, 662, 687, 707
Gefahr/Gefährdung XXV, XLVI, LIV, LXIV, LXXIV, LXXIX, CXLI f., CXLVI, 4, 15, 17, 49, 270, 286, 318, 354, 367, 371-374, 379 f., 386, 397, 399, 402 f., 410, 432, 439, 448, 457, 471, 508, 511, 529, 541, 553, 555, 559, 597, 656, 690, 708
Gefühl XXXVII, LII, XCIX, CXXXIV, 23, 53, 55, 59, 97, 100, 127, 164 f., 173, 189, 191, 194 f., 198, 200, 202, 210, 221, 229, 238, 272 f., 282, 318, 393, 394, 396, 399, 428, 508, 517, 617, 623, 626, 642, 657, 665, 679, s. a. Fühlen, Emotion
Gegenwart XIX, XX, XXIII, XXXVII, LXV, LXVI, CXII-CXIV, CXXXI, CXXXV, CXLII, 30, 58, 73, 163-165, 167, 181 f.,
185, 192, 211, 250, 253, 256-258, 260, 268, 286-289, 292 f., 298, 302, 319, 343, 352, 375, 414, 490, 669, 671 f., 685, 693
Gehirn CXLVI, 53, 178, 208 f., 232, 383, 512 f., 524-526, 529-533, 561, 658, 680, 687, 697, 713 f. s. a. Hirntod
Gehorsam CXLVII, 221, 346, 397, 426, 446,449, 555,699
Geist/geistig XVIII, XXII, XXIV, XXVII, XXXI, XXXII-XXXV, XL, XLVIII, XLIX, LI, LXII- LXVII, LXXVII, LXXIX, LXXXIII f., XCI-XCV, XCVII f., C, CII, CIV f., CVII, CXI, CXIV, CXVI f., CXIX f., CXXII-CXXIV, CXXVI, CXXXII, CXXXVIII f., 11, 13, 16, 18, 20, 28 f., 32, 34, 43, 55, 66, 68, 74, 83, 85, 93, 95, 96, 98 f., 102 f., 104 f., 127, 137-142, 172 f., 175, 180, 183, 208 f., 228, 230-244, 252, 258, 261, 267-270, 300 f., 303, 309, 313, 317-319, 326, 331 f., 346, 349-351, 357, 382, 387, 427, 473, 516, 522, 546, 550, 554, 597, 616, 619-629, 632 ff., 640, 642, 645, 647, 649 f., 652, 654, 658, 665 f., 669, 672 f., 675, 697 f., 700, 702, 704
Geistesgeschichte XXXVIII, XLI, LXXV, 629
Geisteswissenschaften XXXI, XXXII, CV, CVII, 36, 616, 634, 695
Geltung XXXIX, XL f., XLVIII, CI, CV f., CVIII, CXXIV, CXLVIII, 44, 105, 127, 159, 192, 237, 239, 413, 635, 639 f., 686, 689, 692
Register
732
Geltungsanspruch LV, CXX, 227, 616, 689 s. a. Anspruch
Gen XLVIII, 90 f., 371, 379-381, 386 f., 468 f., 471-473, 475 f., 481, 489, 501 f., 503, 508, 614, 650, 704, 710, 712
Genetik/genetisch LXXIV, LXXXVI, XCI, CXLIV, 81, 91, 93, 365, 372, 376, 377, 378-380, 382, 384 f., 387 f., 438, 455, 461-463, 465-468, 472, 474 f., 477-480, 481, 483-486, 490, 493, 494, 496, 498, 501-503, 592, 608, 610-614, 616, 618, 639, 667, 686, 690, 698, 704, 705, 706, 714
Genotyp CXLV, 81, 378, 475, 485, 487, 491-493, 494, 495, 501 f., 509, 613 f., 650, 704
Gentechnologie CXLIV, 376, 379, 384, 385, 388, 455-511, 595, 703
Geometrie 109, 129 ff., 133, 144, 261, 303, 653, 658 f., 661, 667, 682, 696
Gerechtigkeit XLIII, XLVII, XLIX, 4, 354, 451, 545, 563, 565
Geschichtlichkeit XXXII, XLVIII, LXII, LXXIV, CIV, CVII, CVIII f., CX, CXIV, CXLVIII, 115, 117 f., 157, 168, 186, 623, 671, 698
Gesellschaftsvertrag LIX, 395, 401-404, 413, 415 f.
Gesinnung LX Gewissen XVIII, XLVI, LVIII, 98,
320, 391, 400, 416, 434, 446, 449, 533, 563, 714
Geworfenheit XXXIX, LI ff. Glauben XVII, XXIII, XL, XLIX,
LI, LX f., LXX f., LXXVI, 22, 25, 65, 73, 87, 105, 129, 181, 236 f.,
241, 357, 400, 405, 432, 446, 454, 543, 620, 628 f., 644, 646, 656 f.
Gleichgewicht XCVIII, 76, 83, 87 f., 89, 109, 112 f., 115 f., 118-123, 134, 161, 213, 217, 294, 350, 380, 595, 618, 663 s. a. Fließgleichgewicht
Gnade XLV, 30, 98, 414, 543, 556, 562, 657
Gnosis, gnostisch XXXIII-XLII, L ff., LXVI f., LXIX f., LXXII f., LXXV ff., LXXXIII, LXXXV, XCI f., XCIV, CII, CXIV ff., 30 f., 179, 633, 660, 673
Gott/göttlich XXIII, XXVI, XXXIV f., XXXVI-XXXVIII, XLII f., XLVI f., XLIX, LV, LXI-LXIV, LXXIII f., LXXVI, XCI f., XCIV-CXVII, CXX, CXXVII f., 31, 65, 73 f., 75, 85, 101 f., 106, 107, 125, 127-129, 131, 136-138, 142-144, 147, 149 f., 169-173, 175, 177-179, 183, 241, 272, 301, 320, 330, 331, 345, 359, 382 f., 389, 418, 429, 447, 532, 544, 550, 619 f., 623 f., 629 ff., 633, 640 f., 646-650, 654, 656 ff., 661, 663, 665-669, 673, 684, 698, 702, 705, 712
Göttingen LXXII griechisch(antiker griech. Geist
XXV, XXXIV, XXXVIII, XL, XCV, CXVI, 126, 130, 179 f., 182 f., 243, 315, 326, 343, 350 f., 620, 625, 631, 633, 600, 665, 674, 683, 685, 707
Grundrecht 386, 493 Gültigkeit/gültig XXIII, LIII, LVIII,
11, 44, 55, 65, 71, 78, 105, 106, 134, 172, 230, 241 f., 278, 280, 291 f., 304, 311, 335 f., 341, 345, 352, 424,
Begriffe / Sachen
733
461, 491, 507, 518, 535, 547, 689, 692
Güte/gütig LXI, 129, 240, 341, 673 Habilitation XXXIII Haifa LXVIII Hannover LXXVII Harvard XIX, LXI, LXII, LXXI,
LXXIII, 511 f., 514, 515, 517, 519 f., 523, 525, 528, 535, 559 f., 561, 562, 602, 621, 706
Hastings LXXIV, LXXIX, LXXXVI, XC, 706
Heidelberg LXVI, LXXI f., CXII Heil/Unheil XX, XXV, XXXIX,
LXXIII, 410, 444, 448, 477, 705 Heiliges/heilig 136, 331, 382, 385,
389, 399, 418, 424, 429, 438, 477, 508, 550
Heilung/heilen CXLIV, CXLV f., 326, 374, 387, 389, 405, 415, 429, 436, 441 f., 444-446, 448, 503, 527, 539 f., 555 f., 566, 597 f., 705
Hellenismus/hellenistisch XXXIII f., XXXVI ff., 617
Hermeneutik/hermeneutisch XVII f., XXI, XXIII, XXXII, XXXV, XXXVIII f., XLII f., XLVIII f., LI, LIV, LXXIV, XCII, CII ff., CXXII, 279, 670, 684, 695 Seinshermeneutik CIII f., CXXVI
Heuristik/heuristisch 277 f., 302 f. H. der Furcht LVIII, 688
Hirntod XIX, LXXIII, XC, CXLIV, CXLVI, 438, 511-536, 558 f., 561, 614, 632
Homo faber CXXXVIII, CXLII, 301, 378, 441
Homo pictor LXV, XCI f., XCIX, C, CXXXVIII f., 298, 301, 606, 618
Humanismus/humanistisch XXX, XXXIV, XLIV, LXIV, LXXVI f., 476, 616, 618, 697
Hunger CXXXIV, 200, 229, 450, 596 Idealismus, idealistisch XXIX, LXIII,
XCIV, XCV, CVI-CVIII, CXI, CXIV f., CXVII, CXX, CXXIV f., 4, 35 f., 38-42, 47-49, 63, 95, 96, 130, 140, 172, 409, 425, 584, 617, 619, 624, 634, 641, 655 f., 658
Idealisierung CXXXV f., 258, 284, 655, 667, 686
Idee XXI ff., XXIX, XXXII f., XXXVI f., XL f., LXIII, LXXI, LXXIV, XCIV, CVIII, CX, CXIV, CXXIV f., CXL, CXLVIII, 12, 38, 40, 52 f., 55, 62, 64, 67-70, 73 f., 76-78, 80, 87, 102 f., 109, 111, 115, 118, 134 f., 138, 142, 178, 182, 208, 235 f., 239, 260, 263, 266-268, 286, 309 f., 312, 320, 351, 352, 357 f., 382, 397, 403, 433, 469, 495 f., 527, 538, 595, 622 f., 629, 635, 637, 645, 652, 656, 667, 672, 682, 684 I. der Verpflichtung XXI-XXIII,
XXIX, 357, 505 Regulative I. 622
Identität/identisch LIV, CXXIX, CXXXI-CXXXIII, CXXXV, CXLVI, 5, 15-17, 33, 75, 88, 112, 115, 118, 144-148, 150-159, 161-164, 166-168, 170, 174, 181, 184-186, 189 f., 202, 208, 218, 235, 246, 248, 257, 273, 285 f., 287, 294 f., 302, 317, 321, 480, 484-487, 489, 491 f., 496, 531 f., 540, 575, 577 ff., 581, 592-594, 614, 628, 643, 669, 671, 684
imago dei 102, 508, 572, 713 Immanentismus 186, 656
Register
734
Imperativ LX, CXLVII f., 372, 694 Kategorischer I. XVIII, LX,
CXXII, CXLV, 372, 694, 706 Individualität 147, 149 f., 173, 175,
190, 202, 289, 577, 579, 581 f., 591, 594, 614, 667
Individuation 104, 157, 191 f., 202, 670
Individuum/individuell XLVI, CXLIV ff., CXXXII f., CXLV ff., 54, 78-80, 89, 92, 112, 116, 120, 144, 149, 151, 178, 190, 200, 230, 248, 289, 298 f., 302, 314, 320, 367, 375, 377, 384, 386, 394-398, 400, 401-406, 411 f., 414, 415, 424, 429, 435, 442 f., 446 f., 449 f., 452, 453, 459, 462, 464, 468, 469-471, 474 f., 478, 479 f., 481, 482-485, 487, 493, 494, 501, 502, 503 f., 520, 531 f., 545, 551, 565, 573-575, 577-583, 585-592, 594, 614, 617, 621, 638, 651 ff., 665, 670, 679, 701
Information LXX, LXXVII, XCVIII, 120-122, 166,178, 209, 219 f., 225, 228, 230, 246, 250 ff., 254, 259, 264, 265, 267, 271, 318, 379, 425, 475, 480, 618, 650, 663, 680, 704
Innerlichkeit XXVI f., LXII, LXXXVII, XCVIII, CX, CXXVII, 3, 30, 37 f., 43, 45-47, 71, 97-100, 103, 106, 127, 139, 156, 157, 164 f., 168, 173-177, 185, 187, 193, 239, 241, 322, 618, 619, 621f., 650 f., 657, 665, 671
Institution/institutionell LVI, CXXX, 226, 410, 412, 475, 552 f., 567, 695
Insuffizienz 189 I. vor Gott XLVII
Intention XCVI, XCVIII f., CVII-CIX, CXIII, CXVII, CXXI, CXXVII-CXXXII, 40, 194, 198, 230, 281, 292, 313, 532
Intentionalität/intentional XCVI, XCVIII, CVII ff., CXIII f., CXVIII, CXXI, CXXVII-CXXXIII, 40, 164, 228, 281, 320, 628, 637 ff., 641, 669, 672, 675, 678, 682, 690
Interesse LII, LIX, LXII, LXIX, LXXIII, CXXIII, CXXIX, CXXXI, CXLII, 94 f., 121, 123, 131, 133, 151, 162, 164-166, 168, 196, 201, 220 f., 229, 231, 253, 267, 280, 284, 288, 318, 321, 344, 348, 353, 370 f., 395-398, 402, 406, 408, 412 f., 428-430, 432, 435, 446 f., 449 f., 471, 486, 517, 519 f., 527-530, 532, 541, 544, 559, 564 f., 642, 652 Erkenntnisinteresse XXI, LXVI,
619 Nahinteressen XIX, LV
Interpolation CXXXIX, 64, 69, 158, 219, 231, 297
Introspektion CX Intuition/intuitiv LVI, LVI, LX,
LXXXIV, CIII, CXI, 44, 47, 130-132, 278, 339, 443, 549, 555, 671, 694 ethische I. XVII, XXV, LIII, LVI,
LVIII, LX Irrationalität/irrational XIX, XXIV,
LXXXIV, CXX, 53, 85, 137, 140 f., 180, 237, 335, 536, 589
Irreversibilität/irreversibel LXXIV, 387, 406, 413, 451, 462, 511, 512, 513, 515, 518, 524 f., 528 f., 546, 556, 559, 561, 562, 565, 650, 660
Begriffe / Sachen
735
Irrtum LXX, 111, 122, 199, 215, 305, 308 f., 418, 456
Israel XLVI, LXVII, LXVIII Jagd 194, 200, 229, 289, 302, 313,
320 Jerusalem L, LXVII-LXIX, LXXI,
LXXXIII, CVII, 275, 682 Judentum/jüdisch XVII, XVIII,
XXXII, XXXIV, XXXV, XLIV, XLV, L, LXI, LXIV-LXVIII, LXXI f., LXXV f., LXXIX, XCIV, XCV, CXIV ff., CXVI, 135-138, 617, 620, 643, 666
Kabbala XXXVI Kategorie/kategorial LI, XCVI,
CVII, CXII, CXXVIII, CXXXII, 55, 78, 81, 87, 92, 169, 186, 207, 212, 214, 233, 239, 269, 282, 284, 291, 338, 369, 382, 410, 421, 490, 507 f., 518, 621, 627, 637, 678, 689, 695
Katholizismus/katholisch XLII, LX, LXXIV, 513, 550, 610
Kausalgesetz CXXI, 86, 235, 336 Kausalismus/kausalistisch XLVII,
XCIII Kausalität/kausal XXVIII, LII,
XCVI f., CIV, CV, CXVIII, CXXVIII, CXXX, CXXXV f., CXXXVIII, 12, 17, 39, 42-45, 47 f., 51 f., 55-65, 69, 74, 79 f., 86, 89, 96, 148, 176, 182, 190, 205, 226, 231-233, 235-240, 244, 260-264, 268, 281, 286-288, 294, 340, 379, 399, 463, 502, 597 f., 603, 617, 620, 625 f., 636 ff., 664 f., 673, 696
Keim/keimhaft 4, 13, 46, 78-80, 91-93, 117, 160, 191 f., 267, 367, 386, 447, 468, 475, 479, 502, 538, 633, 653, 704
Keimzelle/Keimsubstanz CXLIV f., 378, 382, 384, 480, 481, 503, 653
Kernphysik/Kernbiologie CXLII, 379, 468
Kibbuz XVII Kiel LXXI, LXXVIII Kind/Kindheit CX, 117, 272, 284,
374, 381, 385, 392, 402, 446, 448, 453, 485, 487, 541, 567
Klonieren/Klon CXLIV f., 384 f., 388, 452, 455, 478 f., 480 f., 483-487, 489, 490-493, 495-498, 501, 505, 610, 704, 711
kollektiv XXV, 112, 157, 333, 355, 368, 375, 377, 403-405, 419, 429, 448 f., 463, 464, 472, 476, 595
Koma 407, 413, 433, 451, 512, 514 f., 518, 523 ff., 527-530, 532, 534 ff., 546, 556-565
Kommunikation/kommunikativ XLVI f., CXXII, 67, 92, 121, 166, 203, 229, 258, 299, 303, 320, 677, 689, 691
Kommunikationsgemeinschaft XXIX
Komplementarität, komplementär XXII, XXVI, XXXII, 3, 37, 41, 57, 96, 99, 163, 174, 201, 234, 618 moderne K. XXII, 618
Konstanz XXX, LXXVIII Konsum 402, 489, 596 Kontingenz/kontingent XCVIII, 55,
86-88, 249 f., 620, 626 Kontinuität/kontinuierlich XCVIII,
CXXXVIII, 58, 92, 98 f., 121, 144, 147 f., 156-158, 167 f., 184-186, 196-199, 213 f., 250, 296, 317, 357, 592, 624, 651, 653, 657 f., 671 f.
Konvention/konventionell LVI, CI, 12, 285, 373, 461 f., 465, 504, 529
Register
736
Körper/körperlich XXXVI, LXXIII, CXVI, CXXX, CXXXV, CXLIV, CXLVI, 14, 26-28, 30, 37-40, 48, 53, 67, 75, 77, 93, 96-98, 101, 103, 104, 105, 116 f., 119 f., 131 f., 139 f., 141, 144, 145, 149 f., 171 f., 175, 177, 183, 197, 201, 207 f., 211, 214, 231, 237, 250 f., 259, 264, 269-272, 273, 274 f., 283, 286, 300, 317, 346, 384, 403, 417, 430, 442-444, 483, 512-515, 521, 525, 530-532, 534, 546, 557, 559, 626, 632 f., 640 ff., 647 f., 652-659, 665, 668, 674, 684, 695 f., 699
Kosmogonie/kosmogonisch XXXIV, LXI f., LXXVII, CVI, 623, 627, 633
Kosmos/kosmisch/Kosmologie XXIII, XXXVI-XL, XCIII, LII, LXI f., LXXVII, XCIV, XCV, CXVII, CXXV, 23 f., 28, 30, 31, 73, 77 ff., 79, 86, 100, 115, 125, 127, 136, 163, 180, 182 f., 343, 347, 357, 359, 371, 620 ff., 629 f., 633 f., 638, 647 f., 650, 655, 660 f., 665 f., 671, 674
Krieg XXVI, L, LX, LXVII, LXXXIII, CVI, 350, 373, 394, 399, 404, 410, 429, 434, 448, 487, 564, 663, 703
kumulativ CXLII, 46, 81, 185, 369, 397, 448
Kunstgeschichte LXV Kybernetik, kybernetisch XXVII,
LXX, LXXXVIII, XCVIII f., CXVII, CXIX, CXXI, CXXXI f., 120-122, 193, 205-209, 211 f., 216, 218-220, 224-230, 241, 275, 604 f., 604 f., 618 f., 662 f., 676, 678, 679 s. a Biologie
Landwirtschaft/landwirtschaftlich LXV, 380
Lebenserhaltung CXLI f., CXLVI f., 381, 451, 546, 563 ff., 567 s. a. Überleben, Selbsterhaltung
Lebensform XX, XXV, XCVIII, 77, 80, 93, 153 f., 189 f., 195, 280, 379, 675, 687
Lebenswelt/lebensweltlich XXVIII, XLI, LIII, LV, LVI, LVIII, CIX, 101 f., 277, 323, 667, 686 Lebensweltvergessenheit 686
Lebenswissenschaft LXXXIII, LXXXV f., XC, XCV, CXXVII, 27, 712 s. a. Biologie
Lebewesen 136, 277, 378, 392, 459, 503, 674 f., 678, 684, 704
Lehrbriefe XXIV, LXVIII, LXXXIII
Leib/leiblich/Leiblichkeit XIX, XXVII f., XXIX, L, LXXIV, LXXVI, XCII f., XCV-XCVII, CV-CVIII, CX f., CXIV, CXVI, CXIX f., CXXV f., CXXIX, CXXX, CXXXVI f., CXXXIX-CXLI, CXLVI, 4, 19, 27, 30, 37 f., 40 f., 44-48, 51 f., 53, 60, 64, 73, 103, 149 f., 158, 170, 174, 177, 229, 256, 268, 270-272, 273, 275, 287, 300, 303, 395, 405, 407, 412 f., 415, 442-444, 481, 512, 514, 516, 526 f., 529, 531, 533, 558, 561, 566, 603, 617, 621 f., 626, 628, 633, 636 ff., 642, 649, 665, 667 f., 670, 711, 713, 715
Leibvergessenheit XXVII f., L Leid/leiden XXXVII, CXXXV,
CXLIV, 59 f., 92, 99, 177, 200 f., 203, 210, 251, 321, 326, 329, 333, 370, 388, 394, 402, 406 f., 409, 413,
Begriffe / Sachen
737
417, 424, 428 f., 434 f., 437, 442, 449, 469 f., 475, 492, 516, 528, 535, 540, 543, 546, 548, 551-553, 555, 566, 568, 596, 691
Leidenschaft/leidenschaftlich 76, 201, 221, 229, 344, 504, 519, 520, 652, 661 f., 673
Liebe LXV, LXXXIII, 105, 229, 336 f., 383, 447, 475, 477 f., 532, 544, 552, 683, 703, 705, 713 Nächstenliebe XL, 326, 333,
336 f., 370 Lodz LXVIII London L, LXVII Macht XXI, XXXVII, XLV, LVII,
LIX, LXI-LXIII, LXVII, LXXVII, LXXXIX, C, CXXVII, CXXXIII, CXL-CXLIV, CXLVII f., 12 f., 17, 32, 53, 85, 162, 237, 240 f., 299 f., 326, 331-333, 337, 347, 354, 365-371, 375 f., 388, 430, 455, 463-465, 477, 495, 499 f., 509, 540, 567, 596 f., 616, 619, 625, 640, 642, 665, 672 f., 680, 714
Machtentsagung LXII f., CVI Man (i. S. Heideggers) XLVI,
XLVIII, LXVI, CXII mandäisch XXXIV, XXXV Manichäismus/manichäisch XXXV,
XLII, CXIV Marburg XXXI, XLIX, LXVI,
LXXI f., LXXVI, CXI, CXIV Marseille LXIX Maschine 65, 73 f., 75, 77 f., 82, 90,
101 f., 119 f., 122, 142, 145, 205-210, 214, 217-219, 223-225, 229, 346, 376, 403, 451, 457, 463, 513, 514, 515, 516, 525, 527, 534, 542, 546, 563, 632, 646, 649 f., 663, 668, 677 f.
Materialismus/materialistisch XXVI, XCV f., XCVIII, CIV, CXV, CXVI, CXVII-CXX, CXXII, CXXIV, CXXV, CXXXII, 4, 28, 32, 35 f., 38-42, 47-49, 68, 70, 79, 85, 92 f., 94, 95 f., 98, 100, 140, 171, 172, 186, 208, 227, 230 f., 233 f., 240 f., 584 f., 603 f., 606, 618 ff., 624 f., 632, 634, 638, 653 f., 656, 668, 679, 682 f., 692
Materie/materiell LXII, LXXVII, LXXIX, XCII, XCIV, XCVIII, CV, CXIII, CXIV, CXVI, CXVIII f., CXXVI, CXXXVIII, CXLVI, 11, 15, 17, 19, 23-26, 27, 28 f., 40, 42-44, 46, 65, 71, 74, 75, 76 f., 79, 93, 96, 120, 135 f., 139-141, 144, 145, 150, 151, 152-155, 159, 161-164, 173, 174-176, 179, 185, 189, 196 f., 202, 208, 232-235, 240, 289, 343, 347, 441, 459, 621, 622, 623, 626, 629, 632 ff., 643, 647 f., 650, 654, 656, 658, 662 f., 665 f., 670, 683, 687, 696, 699, 709
Mathematik/mathematisch LXX, CXVI, CXX, 23, 67, 69, 94 f., 109, 120, 125 f., 128-135, 139 f., 141, 142 f., 145-147, 149, 158, 169, 172, 173, 177-179, 181-183, 209, 236 f., 239, 339, 343, 522, 604 f., 621, 631, 643, 645-648, 654 f., 663-667, 669, 674, 694, 696 f., 714 Mathematiker-Gott CXX, 125-
128, 132, 135, 142-144, 147, 149 f., 169-172, 173, 174 f., 177, 179, 275, 666
Mechanik/mechanistisch XX, XXVI, LXXXVI, XCV, XCVII-XCIX, CV, CXIX, CXXI, CXXXV, CXXVIII, CXXXII, CXXXVI f.,
Register
738
CXLII f., 11, 17, 23-25, 28, 42, 47 f., 52, 53, 54, 65, 67, 71, 73 f., 75, 78-82, 89-91, 93, 95-97, 100 f.,103, 107, 114, 116-122, 128, 132-134, 139, 142, 147, 149, 169 f., 176, 178, 181, 183, 185, 190, 197, 205-209, 212-215, 217-220, 222 f., 226, 228 f., 231, 240, 274, 318, 328, 342, 343, 345 f., 353, 355, 378 f., 387, 442, 457 f., 462, 472 f., 501, 502, 533, 571 f., 576, 578, 581 f., 584, 618, 620, 625, 632, 644-649, 651, 654 f., 658, 664 f., 668, 676, 679 f., 680, 695 f., 698 s. a. Panmechanismus
Medizin/medizinisch LVII, LIX, LXXIII f., LXXVII, LXXXVI, LXXXIX-XCI, CXLIV-CXLVI, 374, 380 f., 388, 391, 397, 400, 404 f., 409 f., 412-415, 417, 427-429, 431, 435-438, 441 f., 444-451, 466, 471-473, 503, 511 f., 517-519, 521, 528-530, 532, 535 f., 539 f., 541, 544 f., 548-550, 558-560, 563, 565-568, 595, 597, 609, 668, 703, 706, 708, 711, 714
Melbu LXXVIII Menschenbild LV, XCII, CIV, 320 f.,
388, 595, 598 Menschenrechte 409 Menschheit XXIII, XXV, XXXII,
XXXVIII, XLI, LIV, LIX, LXIII f., LXX, LXXIX, CXLIV, 22, 29, 33, 326, 329, 333, 335 f., 359, 370, 372-375, 385, 414, 424, 442, 448-450, 452, 454, 463, 489, 498, 507, 538, 595 f., 616, 625644, 691, 706
Meßbarkeit/meßbar 95, 100, 235, 238 f., 661
Metabolismus/metabolisch XCV, CXLVI, 121, 144 f., 149, 161, 194, 196 f., 199-202, 523, 576 f., 580, 592-594, 605 s. a. Stoffwechsel
Metaphysik/metaphysisch XVIII, XXIV f., XXVI, XXVIII, XXIX, XXXI f., XXXV f., XXXVII, XL, XLV, XLVII, LII f., LXI-LXIV, LXVIII, LXXV, LXXIX, LXXXV, LXXXVI, LXXXVII, LXXXIX, XCII-XCV, XCVII, CII f., CVI, CXI-CXV, CXVII, CXX, CXXIV, CXXVIII, CXL f., CXLIV, 4, 18, 21, 28, 31, 33 f., 37, 47, 67, 70, 76, 82, 86, 93, 95, 98 f., 105, 127 f., 135, 137-140, 142, 160, 171, 179, 181, 186 f., 208, 230 f., 234, 236, 243, 304, 322 f., 358 f., 372, 382, 403, 420, 444, 458, 476, 492, 504, 508 f., 563, 573, 575, 595, 602 f., 614, 618, 620, 622, 627 f., 635 f., 640 f., 646, 648, 656 f., 666, 674, 683, 686, 691, 693 f., 697, 708
Methode/methodisch XVIII, XXXIII, XLVIII f., LX-LXII, LXXIV, XCIII, CII-CV, CXIV, CXXII, CXXVIII, 36, 95 f., 109 f., 121, 130, 131, 135, 139-141, 145, 197, 208, 227, 236, 327 f., 340, 343, 349, 384, 391, 414, 442, 448, 467 f., 473, 474 f., 477-479, 480, 486, 488, 500 f., 506, 527, 576, 597, 610, 637, 639, 641, 644-647, 649, 651, 653, 657, 661, 667, 677, 682, 685, 692-699
Methodologie/methodologisch XXIX, XXXIX f., XLII, CII f., 37, 66, 82, 95, 231, 234, 616, 618, 623, 634 f., 680, 692, 696
Begriffe / Sachen
739
Moderne/modern XIX-XXIII, XXIV, XXVI, XL, L-LII, LIV, LXI, LXIX, LXX f., LXXV, XC f., XCIII-XCV, C-CII, CV, CXVI, CXXII, CXLI-CXLIII, 11, 23, 25, 27, 28, 31, 32, 34, 39 f., 42, 48, 66 f., 70, 75, 77, 79, 83, 85 f., 91, 93, 94, 95, 116-119, 121, 126, 128, 129 f., 131, 134, 137, 138, 142, 146, 182 f., 185, 206 f., 270, 323, 333, 335, 338 f., 344 f., 347-351, 352, 356-358, 365 f., 368 f., 373, 454 f., 500, 509, 528, 532, 539, 550, 573, 581, 583, 595, 608, 616, 620, 625, 631, 643 f., 648, 651, 654, 691, 695, 697 f., 714 s. a. Neuzeit
Möglichkeitsbedingung CI, CXXXVII, 114
Bedingung der Möglichkeit XLIII, CXL, CXLV, 293, 323, 496, 500
Mönchengladbach XVII, XXXI, LXIV, LXXVII
Monismus/monistisch XXXI, LXXXI, LXXXVII, XCV, XCVIII, C, CXVII, CXIX, CXXIV, CXXV f., CXXVIII, 25 f., 28 f., 32-36, 39 f., 48, 70 f., 79, 93, 95 f., 98, 172, 233 f., 240, 582, 619, 641, 656, 664, 682 integraler M. XXXVI, XCV, CxXV ff., 35, 39, 619, 641
Montreal LXIX, 663 Moral/moralisch XVIII f., XXI,
XXIII, XXV, XXVI, XXVIII, XXXIII, XLIII, XLV, XLVII, XLVIII, XLIX, LIII, LVI-LX, LXXII, CI, CXXVIII, CXL f., CXLVI, CXLVII, 18, 315, 329, 331, 365 f., 368, 374, 391, 395, 396 f., 399, 406, 413, 416-419, 427,
432, 444, 449, 497, 498, 507 f., 532, 539, 541, 542, 543, 544, 549, 556, 595, 610-612, 614, 628, 636, 637, 656, 665, 701, 707, 711
Moralgesetz 416 f. Moralität XLIII, XLVI, LX, 488,
680 Moralkrise LXXV Motilität CXXXIV, 13, 193, 200 f.,
203, 270, 275, 301, 319, 605 s. a. Bewegung
Motivation LVI f., LX f., LXIII, CXXXIV, 221, 420, 424-426, 430, 655, 693
Motor 120, 144, 215, 217, 223, 226 Motorik/motorisch CXXX,
CXXXVIII, 192, 194, 250 f., 272, 273, 274, 288, 300, 684
München LX, LXIV, LXXI, LXXVI, LXXIX
Mutation CXLV, 81 f., 89-93, 231, 378, 468, 502, 592, 650
Mythologie/mythologisch XVIII, XXV, XXXIV, XXXV f., XXXVIII f., XLIX, L, LI f., LXX, LXXVII, LXXXIII, XCI, 68, 645
Mythos/mythisch XVIII, XXV, XXVIII, XXXII-XXXVIII, XLIII, XLVII, XLI, XLIX f., LII, LXI-LXIII, XCII, CVI, 20 f., 69, 666, 698
Nahbereich LVI Nahrung/Ernährung CXXIX, 145,
196 f., 199, 201, 280, 523, 559, 561 f.,
Nationalsozialismus XXVI, XXXIII, XLI, XLIV, L, LXXI, 385
Natur/natürlich XX, XXIII, XXVII, XXIX, XXXI, XXXVI, XXXVIII, XLIII, XLVII, L-LIV, LVI, LXII,
Register
740
LXIV, LXXIV f., LXXIX, LXXXVI, XCIII-XCV, XCVI, XCVII, XCIX, C-CII, CIV f., CVIII, CXI, CXII, CXIII-CXVII, CXIX, CXX f., CXXIII, CXXVI- CXXIX, CXXX, CXXXIII, CXXXVII f., CXL-CXLIII, CXLV, CXLVII, 15, 17-21, 23-26, 30, 31, 32, 33, 35, 39, 45-47, 51, 54, 57, 64-71, 73 f., 75, 78 f., 81-84, 86 f., 89-91, 93 f., 95, 97, 100, 103, 105, 110, 113, 115-117, 119, 123, 128-142, 150, 157, 160, 168 f., 171, 175 f., 178 f., 182 f., 185 f., 190, 201, 203, 207, 211 f., 229, 232 f., 236, 240, 241, 243, 259, 260, 261, 269 f., 278, 279-281, 283, 286, 290, 298, 301, 302, 304-306, 309, 323, 328, 331-333, 336, 339, 342 f., 345-349, 352, 355, 357-359, 370, 378, 380-383, 392, 395, 399, 407, 411, 441-445, 448, 450, 452, 454 f., 458, 460, 463 f., 466, 468, 471 f., 474, 476 f.-479, 487, 491, 496, 501 f., 505 f., 514, 525, 527, 531, 537, 545, 571 f., 574-576, 578-585, 587-590, 597, 605, 607, 613 f., 616 f., 619 f., 623-627, 628, 629-633, 635 f., 638-641, 643-648, 650 f., 654-658, 661, 666 ff., 670, 675 f., 678, 680, 682 f., 686, 691, 696-699, 702, 704, 708, 712, 714 f.
Naturalismus/naturalistisch XXVII, XXIX, XLVII, CXLVI, 31, 186, 531, 668
Naturgeschichte XCV, CXXVII, 626, 648, 659
Naturgesetze LXIII, CIV, CXVIII, CXXXI, 69, 133, 441 f.
Naturrecht 493, 538, 653
Naturwissenschaft/naturwissen-schaftlich XIX, XX, XXI-XXIII, XXVI f., XXX, XXXI, LXX, LXXXV, LXXXVII, XCIV f., XCVII, C f., CIV f., CXIV, CXV, CXVII, CXIX, CXXI, 4, 11 f., 23, 36, 66, 68, 79, 86, 93-96, 105, 106, 125, 129 f., 134, 137, 143, 208, 223, 231, 233-235, 238, 334, 339, 344 f., 346, 347, 349, 391, 431, 443, 455, 597, 616, 617, 619, 620, 625, 634, 635, 637, 643, 644, 649, 653-657, 659, 665, 667, 692, 698
Neues Testament/neutestamentlich XVII, XLII, LXVI, 630
Neuplatonismus XLII, LXXIII, 30, 31
Neuzeit/neuzeitlich XXXI, LXXXVI f., XCIV-XCVI, C, CXIV f., CXIX, CXXV, CXLI, 23, 27, 35, 66, 73, 77, 79, 114, 116, 119, 129 f., 142, 325, 617, 625, 629, 631, 643 f., 646 f., 655, 666, 668, 683, 694 s. a. Moderne
New Jersey LXXII New Rochelle LXX, LXXIX, 6, 598 New School for Social Research
XIX, L, LXX, LXXXIII, C, 356, 607
New York L, LXIX-LXXI, LXXIX, LXXXIII f., CL, 6, 533, 598
Nihilismus/nihilistisch XXIII, XXIX, XXXIII, XXXVI, XL, XLII, L-LII, LXX, LXXV, LXXVII, XCI, CI, CII, 31, 85, 323, 616, 623, 628, 633, 673, 692
Norm/normativ XXII, XXIV, LVI, LX, LXXIV f., CXXVII, 19, 25, 32, 71, 90, 139, 155, 231, 236, 285,
Begriffe / Sachen
741
353, 365, 411, 416, 425, 428, 444 f., 449, 452, 466, 504, 552, 563, 692
Notwendigkeit XX, LIV, LXIII, XCII, XCVI, XCVIII, CI, CIX, CXVII, CXXVII, CXXXI, CXXXIII f., CXXXVI, CXLI, CXLIII, 4, 16, 36, 54 f., 86-88, 93, 103, 114, 160-163, 167, 171, 187, 192, 196 f., 200-202, 218, 229, 234, 327, 329, 331-333, 349, 351, 355, 393, 395, 399, 404, 411, 427, 452, 617, 620, 622, 628, 636, 639-644, 651 f., 655, 680, 701, 707
Nutzen/nützlich LV, LIX, 65, 90, 103, 111, 128, 206, 226, 233, 243, 280, 325-327, 330 f., 349, 356, 367, 370 f., 375, 382, 393, 399, 401-403, 415 f., 426, 430, 434, 444, 458, 466, 468, 476, 486, 504, 506 f., 548 f., 558, 560, 565, 568, 683, 700
Objekt XXIII, XLI f., XLIV, XLVI, LI, LXV, LXXII, XCIX, CI, CVII, CVIII, CIX, CXIII, CXVII, CXXI f., CXXIV f., CXXVIII f., CXXXI, CXXXIV, CXXXVI, CXL, CXLVI, 13 f., 40, 47, 57, 59-63, 67, 69, 103, 112, 132, 139, 142, 145, 146, 165, 169, 171, 173, 192-196, 198, 203, 208, 211, 213, 216, 224 f., 235, 238, 246 f., 249-262, 264 f., 267, 270, 280, 290, 291, 292-294, 298, 303, 307, 310, 314, 315, 318-322, 331 f., 342, 376, 382, 387, 391-394, 424, 430, 441-443, 458 f., 464, 468, 508, 596, 637, 645, 658, 675
Objektivation/objektivieren XXVI, XXIX, XXXII, XLVI f., XLIX, CXIV, 13, 41, 47, 57, 59-61, 63, 299, 319 f., 627, 654 f., 681, 690 f.
Objektivismus/objektivistisch XXIX f. , XLI, XLVII, CXXI, 618, 628, 657, 680
Objektivität/objektiv XXIV, LIV, LXIII, XCVI, CI f., CIV, CVI f., CXV f., CXXIV, CXXVII, CXXVIII, CXXX f., CXXXII, CXXXV, 14, 18, 40, 44, 48, 56 f., 61 f., 67 f., 94, 173, 226, 246, 256, 260, 263, 267, 271 f., 288, 294, 335, 358, 443, 475, 492, 494, 497, 548, 596, 637, 642, 655 f., 662, 671, 679 f., 692, 697
Offenbarung LXXIII, 106, 646 Öffentlichkeit/öffentlich XXXI,
XLIII, LXXI, LXXVI, LXXXV, CI, CXLVIII, 315, 321, 395-397, 401, 402-406, 408, 410-413, 416, 419, 443, 446, 448, 477, 495, 497, 531, 536, 539, 541 f., 544-546, 547, 552, 557, 560, 567, 568, 597, 665
Ohnmacht/ohnmächtig XLV, LXXVI, LXXXIX, CXXVI, 171, 232, 554, 567, 619, 625, 672, 680
Ökologie/ökologisch XXIX, LIX, LXXIX, 380 f., 597, 600
ontogenetisch CX, 480 ontisch CV, 36, 634 Ontologie/ontologisch XXII-XXIV,
XXVI, XXVIII-XXXII, XXXIV, XXXVI, XXXVIII, XXXIX f., XLIII, XLIV, XLVIII, L f., LIII, LV, LXVIII f., LXXII, LXXXIII, LXXXVI f., XCIV, XCVI, XCVIII, C f., CIII-CVII, CIX, CXI-CXIV, CXVI-CXX, CXXIII-CXXV, CXXVII, CXXIX f., CXXXII-CXXXIV, CXXXVIII, CXXXIX f., CXLIII, CXLIV, CXLVII, CXLVIII, 3, 14 f., 22-26,
Register
742
28, 32-36, 38-46, 48, 51, 58, 62 f., 70 f., 76, 79, 84, 88, 94-96, 98-100, 105, 112, 114-116, 118, 126-128, 130, 132, 134, 143, 150-153, 155, 159, 160, 163, 166, 183 f., 186, 189, 234, 239, 263, 282 f., 286, 289, 296, 323, 342-344, 358 f., 507, 551, 576, 581, 584, 616-621, 623 f., 627-631, 634, 642, 652, 658, 669 f., 674 f., 682, 686, 688, 692 f., 696
ordo creationis 358 s. a. Schöpfungstheologie
Organtransplantation LXXIII, CXLIV, CXLVI s. a. Transplantation
Orientierung XXII f., XXXIX, XLI, LV, CIV, CXIX, CXXVII, CXLI, 272, 646, 672, 701, 707
Palästina XVII, L, LXV, LXVII f. Panmechanismus CXXV, 23, 25, 668 Panvitalismus CIV, CXXV, 19-21,
25, 29, 34, 38, 41, 48 Paradigma/paradigmatisch LXXV,
XCVI, CXI, CXXI, CXXV, CXLI, 19, 46, 54, 565, 596 f., 637, 674, 707
Person/personal CVIII, CXXXII, CXXIV, CXL, CXLVI, 68 f., 78, 221-223, 226 f., 237, 269, 289, 315, 327, 330, 333 f., 336 f., 340, 358, 391, 393 f., 400-403, 405-407, 412 f., 416, 420, 422, 423, 430, 433, 443 f., 453, 462, 477 f., 487, 492, 495-497, 507, 531 f., 543-545, 547, 549 f., 553, 556 f., 563, 565, 598, 611 f., 614, 671, 706 f., 709
Perzeption/perzeptiv 13, 41, 52, 60, 62, 99, 121, 252, 283, 291, 657 f. s. a. Wahrnehmung
Pessimismus/pessimistisch XXXV, XXXIX, XLI
Pflanze/pflanzlich XCIX, CXXXIII f., 102, 110, 145, 191 f., 196-202, 317, 378, 380, 466, 479, 504, 523, 617, 628, 656, 704
Pflicht/Verpflichtung XVII, XXI-XXIV, XXV, XXIX, XLII, LV f., LIX f., LXIII, LXXII, LXXVII, LXXIX, CXXVI, CXLVI f., 98, 200, 221, 233, 247, 334, 355, 357 f., 370 f., 393, 400 f., 407, 409, 411, 414-416, 418, 424, 428, 430, 446-450, 505, 509, 526, 538, 541-544, 555-557, 563, 566 f., 594 f., 693, 707 f.
Phänomenologie XXIV f., XXIX, XXXII f., XXXIV, XL, XLII, LXVIII, LXX, LXXII, LXXXVII, XCIII, XCIX, CIII f., CVI-CVIII, CXIV, CXVI f., CXXVI, CXXVIII f., CXXXIV, 4, 36, 57, 150 f., 159, 243 f., 250, 269, 285, 616, 635, 637 f., 655, 669 f., 672, 682
Phänotyp 378, 474 f., 484 f., 493, 503, 651, 704
Philosophie/philosophisch XVII, XXII-XXV, XXVI, XXVII-XXX, XXXII f., XXXIV, XXXV f., XXXVIII f., XLII-XLV, XLVIII, XLIX-LI, LXI f., LXV f., LXVIII-LXXIX, LXXXIII-XC, XCII-XCV, XCIX-CVII, CXI f., CXIV, CXV, CXVI, CXXII, CXXIII f., CXXVI-CXXVIII, CXXXII, CXXXVIII, 3 f., 11 f., 18, 35, 45, 48, 64, 67-69, 73 f., 82-84, 93, 95, 100, 106, 123, 125, 129, 153, 160, 179, 184, 186, 207 f., 226, 227 f., 243, 268 f., 277, 278 f., 316 f., 322, 330, 331, 334, 337, 346, 350, 353 f.,
Begriffe / Sachen
743
356-358, 376 f., 386, 391, 393, 421, 433, 435, 446, 451, 452 f., 481, 488, 494, 512, 517, 521, 526, 531, 551, 572, 594, 596 f., 616-629, 634, 640 f., 646, 649, 652 f., 655 f., 662, 667, 672, 679, 683, 686, 688 ff., 692, 694 f., 697 ff., 702 Analytische P. XXX, LXXXV,
LXXXVI, CXXVIII Bewußtseinsphilosophie XXVII,
LIII, XCVI, 41, 95, 628 Einheitsphilosophie CII Existenzphilosophie XLVI Geistphilosophie XXVII, XCIII,
CXIII f., 11, 357 Lebensphilosophie XXVII, L,
LXXXIV, LXXXV, LXXXVI, LXXXVIII, LXXXIX f., XCII f., XCV, XCIX, C, CIII, CVII, CXI f., CXXIII, CXXVI f., CXXXII, CXXXVIII, 11, 18, 184, 317, 357, 551
Moralphilosophie LXXIII, LXXXIV, 636, 643
Naturphilosophie XXVIII, XXX, LXXXIII, LXXXV, LXXXVI, XCIII, CIV, CXIX, CXXVII, 125, 138, 183, 331, 346, 624, 629, 633, 643, 647, 654, 665, 667
Religionsphilosophie XXX, XXXIII, XXXV, LXXXV, XCII
Subjektphilosophie XVII, XXIX, XL, CXXIV, 641
Physik XXVI, LXI f., XCIII, XCVII, CIII f., CXIX f., CXLII, 5, 36, 42, 69, 75, 103, 104, 125, 130, 131, 139, 143-146, 171, 177-179, 182, 185 f.,
208, 339 f., 343 f., 346, 379, 468, 572, 621, 624, 643, 646 ff., 655, 660, 663 ff., 669, 674, 676, 678, 695, 697, 704, 714
physikalisch LXXXVIII, CXV, CXVIII, CXXI, CXXV, CXXXVII, 15, 23 f., 28, 32, 37, 88, 100, 122, 130-132, 146, 154, 156, 158, 169, 170 f., 175, 184, 189, 232, 237, 259 f., 262, 342, 392, 648, 660, 662, 665, 669 f., 680, 695
Physiologie, physiologisch 175, 250, 528, 651, 662, 668, 680, 682
physisch LII, LXVIII, XCVII, CIV, CVI-CVIII, CXVII f., CXXVII, CXXIX, CXLI, CXLIII, CXLVIII, 3, 11 f., 14, 24 f., 29-31, 46, 53, 63, 70 f., 74, 83, 93 f., 103 f., 106 f., 112, 141, 144, 145, 149, 156, 158, 163 f., 166, 168 f., 171, 172 f., 174 f., 186 f., 193, 213, 230-232, 234, 261, 269, 272, 278-280, 288, 291, 292, 300, 303, 329, 331, 339, 344, 410, 455, 458, 466, 484, 492 f., 499, 546, 554, 619, 630 f, 641, 658, 661, 682
Pluralität/pluralistisch XXXI, 86, 88, 235, 443, 448, 573, 577, 580
Polarität 16, 35, 139, 159, 187, 395, 622
Polen LXVII Politik/politisch XVII, XXXI, LVI,
LXIV, LXXVIII, 75, 331, 334, 341, 377, 401, 410, 412, 449, 469, 474, 477, 522, 596, 653, 673, 687, 692, 700
Positivismus/positivistisch XXIII, LXXXV, 5, 563, 623, 635, 646, 692
Register
744
Potential CXLII, CXLVII, 148, 217, 266, 328, 367, 372, 421, 449, 455, 469 f., 485, 492, 502, 596, 610
Potentialität XXVI f., CXXXVIII, 84, 159, 251, 303, 343, 367, 373, 634, 650
Prädestination XLVII pragmatisch XIX, XC, CXXVI,
CXXIX f., CXLII, 222, 348 f., 371, 393, 395, 399, 425, 438, 453, 511, 527, 531, 563, 565, 613, 632, 638, 641, 645, 669, 675, 678, 686
Pragmatismus XIX, CXXVIII, 269, 507, 533, 645, 686
praktisch XIX f., XXIII f., XLI, LX, XC, XCII, C, CX, CXII, CXV, CXXI, CXXVII, CXXXVI, CXXXIX, CXLIII, 45, 54, 60, 106, 207, 225, 255 f., 259, 269, 280, 304, 314, 315, 325, 327, 331, 339, 341, 348 f., 354 f., 369, 425, 438, 442, 455, 462, 468, 473, 501 f., 508, 513, 518, 522, 526, 531, 534, 536, 548-550, 560, 596, 628, 650, 667, 687, 689, 691, 693 f.
pränatal 473, 491 Praxis XIX, XX, XXI, XXV, LV,
LVIII, LXXVII, C f., CXX f., CXXXVI, 259, 268 f., 271, 328, 338 f., 347 f., 351 f., 355, 368, 382, 429, 432, 455, 459, 467, 530, 547, 568, 594, 596, 692, 695, 714
principium rationis 681 Prinzip XXI f., XXXIII, XXXVI,
XXXIX, XLI, XLVIII, LII f., LVI, LXII, LXVII, LXVIII, LXXXIV, CXXXIII, CXXXVII f., CXLVIII, 4, 14, 32, 40, 48, 66 f., 74 f., 76, 78, 81, 83 f., 86, 89, 93, 98-100, 103, 104 f., 109-113, 115 f., 126 f., 133,
135-137, 155-157, 159 f., 168, 171, 180, 183 f., 186, 191, 193, 195, 207, 214, 241, 248, 271, 292, 334, 340 f., 342, 346, 351, 358 f., 378, 401 f., 422 f., 426, 429 f., 437, 503, 506, 526, 529, 534 f., 545, 563-565, 568, 621, 629 f, 632 f., 636, 646, 651, 657f., 665, 670, 673, 676, 678 f., 681, 683, 690, 693 f., 697-700, 702, 708 f. Individuationsprinzip 157, 670 Kausalprinzip 235 f. Menschenwürdeprinzip XIX,
XXV Verantwortungsprinzip/Prinzip
Verantwortung XXVII, XXXI, XXXVI, XLV, LV, LXX, LXXVI f., LXXXIV, LXXXVI, LXXXIX-XCI, XCIV, CXXIII, CXXVI, CXXX, 452, 551, 594-597
Vernunftprinzip XLVIII, 636, 657, 681
Prognose LVIII, 548, 611 f. Promotion (Jonas) LXVI Propheten/prophetisch XVII, XLVI,
LXIV f., 630 Prozeßtheologie LXIII Psyche/psychisch CXVIII, CXXVII,
220, 682, 684 Psychologie/psychologisch XVIII,
LXXV, CVIII, CXVIII, CXXVIII, CXXXI, 42, 52 f., 55, 68, 220, 226, 237-240, 255, 270, 273, 311, 336, 344, 425, 438, 574, 611, 618, 629, 636 f., 662, 682 f.
psychophysisch CVI, CXVII, 3, 46, 63, 70, 104, 106 f., 172 f., 234, 269, 572, 575, 583 f., 619, 641
Begriffe / Sachen
745
Qualität/qualitativ XCV, XCVII, XCIX, CXII, CXIV, CXXVIII, CXXXVIII, 24, 58-60, 75, 77, 87, 91, 94, 99, 102, 106, 117, 121, 153, 164, 189, 195, 202, 243, 244 f., 248-253, 261, 266, 268, 270-273, 283, 293, 295, 297, 313, 335, 343, 357, 366, 378, 421, 430, 431, 460, 474, 485, 489 f., 531, 555, 571 f., 581-584, 596, 626, 654 ff., 658, 679, 684, 713
Quantität/quantitativ XXX, LXXXVI, XCV, CIV, CXXXVII, 23 f., 46, 69, 75, 77, 86, 100, 102, 127 f., 130, 134 f., 139, 141-143, 147, 149, 231-233, 235, 238 f., 265, 342 f., 359, 366, 431, 490, 555, 571, 581, 596, 648, 655, 661, 671, 681, 713
Rassismus LXXIX, 444 Rationalismus/rationalistisch LVIII,
XCVI, 104, 106, 140, 572, 653, 656, 692, 697 s. a. Zweckrationalismus
Rationalität/rational XXII f., XXXIII, XXXVI, XLII, LV, LX, LXII, LXXXIV, CXVI, CXX, CXXXVII, 45, 55, 63, 69, 85, 91, 104, 106, 115, 132-136, 139, 140 f., 172, 180, 182, 185 f., 225, 237, 301, 303, 328, 340, 350, 399, 583, 612 f., 626 f., 633, 637, 662 s. a. Vernunft
Rechenschaft CXXII, 233, 358, 508 Rechtfertigung/rechtfertigen XXVII,
XXXI, XXXIII, LIII, LX f., LXXI f., CVI, CXV, CXXIV, 19, 70, 95, 97, 102, 107, 118, 203, 210, 216, 278, 393, 397, 404, 424, 426, 430, 446, 472, 477, 499, 514, 558, 567, 677, 689, 707
Reduktionismus/reduktionistisch LXXXVII, CII, 169, 621
Reflexion XXI, XXVIII, XXXII, XXXIX, XLVI, XLVIII, LXV, LXX, CIX, CXXIV, CXL, CXLIII, 12, 18, 63, 68, 225, 281, 320-322, 359, 374, 411, 454, 479, 565, 627, 637, 672, 690, 698, 702, 709
Reflexivität/reflexiv XXVIII f., XXXI f., XLI, XLVIII, LVI, LXXII, CVIII-CXXI, CXXIII, CXXIV, CXXXIX, 176, 657, 658
Relativismus/relativistisch XLVIII f., LXXIV, CXXIII, 211, 359, 638
Religion XLII, LXIII, LXX, LXXXIII, XCIV, CXL, 20 f., 30, 31, 322, 371, 382, 539, 544, 631, 633, 646, 668
Religionsgeschichte XVII, XXXV, LXIV
religiös XXXIII f., XL, XLVII, XLVIII, LII, LV, LXIII, XCIV, CXXV, CXXXIX, CXLI, 32, 136, 137, 236, 370, 391, 409, 418, 421, 426, 446 f., 449, 516, 542, 543 f., 598, 618, 633, 646, 666, 673
res cogitans CXVI f., 26, 43, 70, 95 f., 101, 139, 236, 570, 640, 654, 656
res extensa LXXXVII, XCVII, CXVI, 26, 43, 67, 70, 94, 95, 98, 100 f., 139, 141, 142, 174 f., 234, 236, 238, 570, 640, 654
Rettungsbootsituation CXLVII, 449 Reziprozität/reziprok 231, 261, 532,
577, 579, 684 Rhodos LXVII Römerbrief XLV, XLVI f., XLIX,
XCII, CIX, 690
Register
746
Salzburg XXVII, LIV, LVIII, LXXVI f., 618
Schicksal XXV, XLI, XLV-XLVII, XLVIII, LXIII, LXXIX, CVII, CXV, 4, 30, 42, 73, 86, 92, 116, 140, 240, 343, 358, 448, 461, 465, 495, 507, 511, 536, 596, 681
Schöpfer/schöpferisch XXXVI, LXII, LXXIII, XCI, CXXXIII, CXLIV, 4, 65, 73, 75, 76, 83 f., 90, 93, 103, 126 f., 135 f., 173, 177, 179, 185, 190, 207, 299, 302, 308, 331, 346, 365, 377 f., 381 f., 386 f., 389, 398, 465 f., 468, 479, 507 f., 608, 622, 650, 654, 665 ff., 673
Schöpfung XXXVII f., LV, LXII f., LXXII, LXXII f., LXXVII f., XCII, XCIV, XCV, CVI, CXV, CXVI, CXXVI, CXXXVIII, CXLII, 11, 73 f., 76, 79, 85, 102 f., 106, 125 f., 128, 135, 138, 142, 173, 179, 185, 247, 285, 301 f., 353, 371, 375, 377 f., 382, 460, 493, 504, 620-623, 629 f., 634, 643, 648, 650, 665 f., 673, 687, 712 Schöpfungstheologie XXXVIII,
LXII, LXXII Schuld/schuldig XXXVII, XLIII,
LXIII, LXXII, LXXIX, CXL, 228, 240, 327, 392, 399, 415, 471, 521, 557, 633 Mitschuld 491, 540 unschuldig 95, 228, 346, 379, 391,
462, 508, 595 Schweiz LXIX, 610 Seele/seelisch XXVIII, XXXVII,
XLI, LXXI, LXXVI, LXXXIV, XCV, XCVII, XCIX, CV, CVIII, CXV- CXVIII, CXIX, CXXV, CXLVI, 3, 19, 23, 30 f., 33, 37, 53,
97, 99, 102, 103 f., 106, 120, 136-139, 141, 186, 189, 236, 243, 320, 323, 325, 330, 356, 392, 426, 430, 531, 548, 566, 617, 62o f., 626, 628 f., 631 ff., 640 f., 645, 654, 656 ff., 661 f., 666, 668, 675, 678, 682 f., 701, 715 s. a. Psyche
Seiendes/seiend XLIII, LIV, C, CIX, CXXXIII, 38, 111, 115, 150, 158, 179, 246, 293, 351, 619, 631, 634, 638, 658, 686, 689
Sein XX, XXI, XXIII, XXVIII, XXIX f., XXXII f., XXXVI, XXXIX, XLIII-XLV, XLVIII, LI-LIV, LVI, LXIII, LXV, LXVI, LXXII, LXXXVII, LXXXIX f., XCV, XCIX, CI-CV, CVII-CIX, CXI-CXVII, CXX, CXXIII, CXXVII- CXXXI, CXXXIII, CXXXV, CXXXVIII, CXL, CXLV, 4, 13-16, 19, 22, 24, 26, 31-33, 35-40, 42, 46, 48, 54, 58, 61-63, 66 f., 76 f., 85, 87, 89, 92, 96, 100-102, 111, 114-116, 118 f., 123, 126 f., 130 f., 133, 137, 139 f., 141, 143 f., 150-155, 158 f., 161-163, 165, 167, 173, 177, 180, 184, 187, 189 f., 195, 197, 201, 231, 237, 246, 250, 257-259, 269, 278, 299, 303, 306, 320-323, 325, 327, 329-331, 337 f., 344, 351, 356-359, 385, 394, 402 f., 412, 449, 466, 476, 492, 497, 549, 551, 616-623., 627 f., 634, 636 f., 639 f., 647, 656 f., 666 f., 672, 676, 685 f., 688 ff., 709, 715 Seinsvergessenheit XXI, XLI,
XLV, 686 Seinstheorie/Seinsverstehen
XXXII f., XC, XCV, CIII f., CXV,
Begriffe / Sachen
747
CXXV, 5, 19, 34, 48, 115, 231, 323, 352, 358, 603, 634
Selbst XXVII, XXXII, XXXIV f., XXXVIII f., XLI, XLVI, XLVIII, LII f., LXXII, CV, CXII, CXVI, CXXIX, CXXXI, CXXXIII, CXXXVIII f., CXL, CXLV, 3, 16, 18, 30, 32, 37, 39, 47 f., 57, 59, 62 f., 68, 71, 87, 139 f., 144, 145, 150 f., 153 f., 156, 158 f., 162-167, 177, 181, 185, 187, 190 f., 193, 196, 198, 201-203, 218, 229, 261 f., 271, 274, 288, 297 f., 318-322, 337, 357 f., 371, 385, 387, 394, 418, 491 f., 495, 500, 532, 544, 551, 616, 622
Selbstbejahung XXVII, XXXIX, LIV, CI, 690
Selbstbestimmung LXII, CXXX, CXLV, 543, 640
Selbstbewußtsein, selbstbewußt XLVI, 106, 239, 657, 658
Selbstbezug/Selbstverhältnis XXVIII, CXXII, LIV, 149, 165, 637, 658
Selbsteinholung XXVIII, XXIX, LXIII, CXXIV, 617
Selbsterhaltung XXVII, XXIX, LIV, XCVIII, XCIX, CXXIX, 84, 100 f., 119 f., 123, 151, 229, 329, 537, 544, 617, 623, 654, 673, 672, 676
Selbsterkenntnis LXII, CXXIV, 494 Selbstgespräch LVIII, 63 Selbstkritik/selbstkritisch XLIV, LI,
CVII Selbstmord 221, 322, 372, 539 f.,
542 f., 544, 553 f., 594 Selbstverantwortung s. Verantwortung
Selektion/selektiv CXLV, 84, 114, 166, 185, 283, 378, 400, 476, 485, 502, 650 f.
Sensitivität/sensitiv 104, 165, 215, 217, 427, 509, 516, 530, 584, 590
sinnlos/sinnwidrig/Unsinn XXIV, XLVII, LII, LXI, CVI, CXVII, CXXI, CXXIII, 4, 98, 103, 122, 158, 177, 234, 274, 316, 507, 518, 526
Sinnkritik/sinnkritisch XXIV, XXVI, XLIII, XLV, XLVII, LXI, CI, CXIX, CXX, CXXI-CXXIV, CXXXIII, 638, 649, 670, 672, 678, 682 f., 692, 700
Sinnlichkeit/sinnlich LVI, XCVI f., XCIX, CXVI, CXXXV, CXXXIX f., 12 f., 52, 58 f., 102, 140, 143, 163, 176, 192 f., 195, 216, 239, 247, 249, 251, 258, 261, 267, 269 f., 275, 290 f., 304, 310, 623, 629, 645, 655, 661, 666, 683, 685
Sittlichkeit/sittlich XLVII, LIII, LVI, 269, 315, 357, 370, 382, 386, 391, 395-398, 409, 416, 427, 430, 438, 447, 449, 455, 457, 471, 474, 500, 505, 509, 519, 542, 544, 555, 562, 596 f., 646, 694 f., 701
Solipsismus/solipsistisch XXXIX f., XLVII, 40, 63, 641, 675 methodischer S. XL, LXXIV, 642
Sorge XXVIII, XXXIV, XXXIX, XLIII, XLVI, XLVIII, L, LIII, LXV, CXII f., CXXIX, CXXXI, CXXXIV, CXL f., 335, 448, 617, 672, 679 s. a. Besorgen, Fürsorge Selbstsorge LII
Staatslenker/Staatsmann LVI Sterblichkeit/sterblich LIV, LXVIII,
CIX, CXIV, CXXIX, CXXXIII,
Register
748
CXLVII, 4, 16, 20 f., 28, 43, 110, 177, 200 f., 203, 330, 374, 438 f., 448, 452-454, 531, 550 f., 620, 628, 630, 675, 708 f. Unsterblichkeit XXXV, LXXI,
XCI f., CI, CVI, CXII, CXIV, 22, 92, 102, 385, 484, 551, 623, 626, 628, 630, 633, 675
Stoa/stoisch XLVI, 102, 367, 571 Stoffwechsel XXIV, XXVI, XXIX,
LIV, LXVIII, XCIV, XCVI, XCIX, CXIII, CXVI, CXXXIII f., 4, 13, 15, 18, 120, 123, 125, 144, 145, 149, 155, 157 f., 160-162, 167, 189, 191 f., 196 f., 200, 229, 317 f., 413, 450, 551, 561, 591, 605, 617, 620, 626, 628, 663, 667, 710 s. a. Metabolismus
Subjekt XXXVI, XXXVIII, XL, XLII, XLV, XCIX, CI, CVII f., CIX, CXI, CXV, CXXI, CXXIV f., CXXVII, CXXIX f., CXXXIV, CXXXVI, CXL, 47, 52, 60-62, 67 f., 84, 94, 117, 139, 145, 166, 175, 195 f., 203, 218, 244, 246, 249, 256, 259, 261-263, 269, 290, 292, 298, 312, 317, 319 f., 322, 330, 351, 367, 377, 391-394, 418, 420, 422, 430, 433 f., 436 f., 442 f., 449, 458, 463, 464, 469, 478, 487, 490, 492, 495 f., 528, 532, 535, 538 f., 542 f., 547, 552, 554, 556 f., 560, 565, 609, 637, 638, 642, 672, 675, 680, 682, 689 f., 707 Erkenntnissubjekt XLII, CV,
CVIII, CXX, 177 ff., 658 Verantwortungssubjekt XXXI,
LXIII Vernunftsubjekt 637
Versuchssubjekt LIX, XC, XCII, 391, 400, 409, 412, 423, 425-427, 431 f., 434, 488, 511, 560
Subjekt-Objekt-Relation XLI f., XLIV, XLVI, LXXII, CVIII, CIX, CXIII, CXVII, CXXII f., CXXIV f., CXXVIII f., CXXXI, CXXXVI, 60 f., 63, 139, 195, 321 f., 638, 641 f., 676, 682, 689 f.
Subjekt-Objekt-Spaltung CVIII, CVII, CXXIV f., CXXXI, 195, 198, 321, 620, 641, 675
Subjektivierung XXIV, XXXV f., XLI
Subjektivismus/subjektivistisch XXIX, CI f., CXXIII, CXXIV, 288, 359
Subjektivität/subjektiv XXIII, XXVII, XLI, XLV, LXII, LXXVI, LXXVI, LXXXIX, XCV, CV, CXV f., CXVII, CXVIII f., CXXIII, CXXIV, CXXVI-CXXVIII, CXXX-CXXXII, CXXXVII f., 11, 13 f., 68 f., 81, 94, 100, 102, 103, 140, 164 f., 167, 171, 173 f., 358, 475, 494, 496, 548, 619, 625, 638, 656, 671 f., 680
Summum bonum 230, 679 Summum malum LVII, LXXVIII Sünde XLVII, 414, 478, 494, 543 f.,
595, 682, 693, 706 Erbsünde XXVI, XLIII, XLVII,
XLIX Synkretismus XXXIII Talmud 493, 712 Technik, technisch XIX ff., XXV f.,
LIV f., LVII, LXXIV, LXXVII- LXXXIX, XCI, CIV, CXXII, CXLI-CXLVIII, 34, 121, 206, 209, 216, 232, 280, 288, 301, 328, 334,
Begriffe / Sachen
749
340, 343, 345 f., 348, 352, 353, 355, 365-380, 382-386, 391, 423, 443 ff., 449, 451, 454, 455, 457-469, 476 f., 481 f., 487, 499-506, 511, 536, 537, 539, 562, 566 f., 595-598, 608, 610, 615, 644, 663, 677, 691, 703 Technikgebrauch CXLI-CXLIV,
CXLVII Technologie XIX-XXII, XXIV f.,
XXV, XXXI, LI, LIV, LVI-LIX, LXX, LXXV f., LXXVIII, LXXXVI, LXXXIX, XC, C, CXXV, CXLI, CXLIV, CXLVII, 120, 206, 280, 301, 303, 328, 338 f., 344 f., 347, 353, 367 f., 373-377, 449 ff., 458, 461 ff., 499, 505, 536, 539, 595, 597 f., 608, 610, 615, 618, 625, 644, 677, 691, 693, 713
Tegernsee LXXIII Teleologie/teleologisch XXIV,
XXVIII, XXXII, LXXXVI, XCIII, XCIV, XCVI, XCVII, XCVIII, CV, CXXVII-CXXXII, CXLI-CXXVII, 42, 45, 46, 47, 48, 51-73, 78, 80, 81, 83, 89 f., 101, 114, 122, 135, 149, 168, 175 f., 182 f., 209-224, 226, 571, 603, 617, 620, 622, 623, 624 ff., 628, 634, 643 f., 654, 663, 665, 674, 678
Telos 217 s. a. Ziel, Zweck Theismus XXXVIII, LXI, 73, 129,
185 Monotheismus XXXVI, 136 f., 620 Polytheismus XXXIII f., 31, 138, 647
Theodizee 118, 681 Theologie/theologisch XVII, XVIII,
XXXII, XXXV ff., XLII-XLVII, XLIX, L, LIII, LVII, LXI, LXII,
LXXXIV, XCII, CII, CXXIV, CXXXVIII, 5, 6, 73, 358, 494, 543, 602, 604, 621, 625, 633, 646, 656, 666,682
theōria/(geistige) Schau XXXVII, C, CIX, CXIV, CXXIX, 41, 44 f., 47, 59, 150, 243, 253, 260 f., 327, 334, 351 f., 644 f., 673, 697, 683, 687 s. a. Anschauung
Theorie/theoretisch XIX-XXII, XXVI, XLIV, LI, LVIII, LXII, LXIV, LXX f., LXXIX, LXXXVI f., XCII, XCVIII, C-CV, CX, CXIII, CXV, CXIX-CXXIII, CXXVII ff., CXXXV f., CXXXVIII, CXLII f., 3, 5, 12, 18, 20, 23, 25, 29, 32, 34, 36, 39 f., 42, 52, 58, 60-63, 68 f., 74, 80 ff., 89-92, 96 f., 99 ff., 103-107, 109 ff., 117 ff., 119 ff., 125, 142, 145, 153, 172, 176, 181, 184, 193, 206 f., 212, 223-228, 230, 232 f., 259 f., 263, 268-271, 279, 299, 304, 308, 315, 325-357, 359, 378, 382, 397, 401, 418, 429, 442, 456, 457, 459, 468, 480, 494, 498, 499, 502, 514, 517, 519-522, 529 f., 534, 559, 571, 573, 581, 583 f., 586, 595 f., 603, 604, 607, 619, 621, 626 ff., 634, 637, 642, 643, 646, 647, 648, 654 f., 664 f., 680, 687, 689, 692, 694 ff., 701 Automaten-/Maschinentheorie
XXV, 96 ff., 120, 142, 145, 576, 632, 649, 668
Erkenntnistheorie XXIII, XXVIII, XCVI, CIII, CV, CIX, CXV, CXX, CXXVIII, 5, 42, 45, 48, 51, 63, 67-69, 128, 158, 269, 273, 312, 616, 631, 638, 641, 644, 651, 656, 685, 698
Register
750
Informationstheorie XCVIII, 618, 663
Reflextheorie 119, 661 f. Staatstheorie 653, 700 Systemtheorie XXVIII, LXIX,
LXX f., LXXXVI, XCIII, XCVIII, 109-124, 205-241, 604, 618, 662 f.
Wissenschaftstheorie XLV, LVIII, CII, 63, 142, 625, 629, 636, 692, 695 f.
Tod XIX, XXVI, XXXIII f., LXVII, LXXIII, LXXVI, XC, CXV, CXXIV, CXXVIII, CXXXII, CXXXIV, CXLIV, CXLVI f., 17, 19-30, 32 ff., 36, 38, 39-43, 46, 49, 75, 100, 119, 141, 144, 153, 172, 184, 187, 191, 212, 229 f., 249, 364, 385, 394, 405, 407 f., 410, 417, 423, 438, 445, 450-454, 458, 460, 464 f., 472 f., 493, 511-568, 596, 598, 603, 609, 614 f., 617, 622 f., 630, 632 f., 654, 675, 706 ff., 710 s. a. Hirntod
Transplantation LXXIII, CXLIV, CXLVI, 387, 417, 451, 487, 512, 514, 517 ff., 521, 523, 527 f., 534 ff., 558 ff., 609, 711
Transzendentalphilosophie/transzen-dental XVIII f., XXVIII, XXIX, XXXII, XL, LVIII f., XCVI, CI, CIII, CVII f., CXVI, CXXIV, 42, 44, 47, 53, 138, 239, 344, 627, 628, 635, 637, 639, 655, 658, 682, 689
Transzendentalpragmatik XXIII, XXXI, LVIII f. s. a. Diskurspragmatik
Transzendenz/transzendent/tran-szendieren XXXV, XXXVI, XXXVIII, XL f., CI, CXIV, CXXVIII, CXXXI, CXXXIV,
CXXXVI, CXXXVIII, 4, 16, 31, 33, 45, 65, 86, 99 f., 127, 132, 137, 139, 147, 157, 162-167, 185 f., 190, 192 f., 228, 233, 323, 334 f., 355, 371, 398, 405, 409, 416, 424 f., 493, 505, 551, 567, 573 f., 613 f., 617, 620, 665
Tübingen XXIII, LXXII, LXXVI Überleben 91, 200 f., 231, 370, 380,
404, 449 f., 476, 651 s. a. Selbsterhaltung, Lebenserhaltung
Umwelt XX, XXXVI, LIV, LVII, LXXIX, CXI, CXXIII, CXXVIII f., CXXXI, CXXXIII f., CXLI f., 33, 83 f., 88 f., 89, 91 f., 119 f., 123, 144 f., 149, 166, 196-201, 203, 212, 249, 256, 259, 267, 270, 272, 280, 297, 317 ff., 339, 371, 380 f., 450, 463, 487, 537, 595 ff., 651 ff., 661 ff., 704 f.
Unendlichkeit/unendlich CXIV, CXL, 75, 113, 119, 266 ff., 349-352, 418, 501, 622, 629 f., 640, 647, 649 f., 654, 658, 669, 681 s. a. Ewigkeit
Unfreiheit XLVII, 159 s. a. Zwang, Gehorsam
Unhintergehbarkeit/unhintergehbar CVIII, CXXIV, LI
Universalismus/universalistisch XXIV f., LXV, CII
Universalität/universal LIII, LXX, CII, 22, 25, 32, 45, 54 f., 67, 93, 163, 170 f., 180, 186, 190, 236 f., 306, 340, 358, 574, 577, 583, 646 f., 703, 715
Universität XXX, XXXIII, XLVIII, L, LXV ff., LXXI, LXXVI, LXXVIII f., CVII, CXII, CXXII, 600, 662, 664, 680 f., 695
Begriffe / Sachen
751
Unsterblichkeit s. Sterblichkeit Urgrund LXII Urknall LXII, LXXVII Urphänomen XXXIV s. a.
Existentialien Utopie, utopisch LXV, XX, 308,
421, 644, 700 Verantwortung, verantworten XVII,
XX-XXXII, XXXVI, XXXIX; XL, XLII-XLVII, LII-LXI, LXIII, LXIV, LXXII, XCIV, CXIV, CXXIII , CXXVI f., CXLI-CXLVIII, 63, 100, 232, 334, 369, 392, 441-455, 491, 499, 541 f., 545, 676, 694 Folgenverantwortung LVII, XX,
XXV, XLVII, LVI f., 366, 455, 499
Mitverantwortung CXXIII, 446, 448, 451, 693
moralische V. XXI, XXVI, LVII, LX, 441-455
neuartige V. XXV, XXXII, LVI f., 368, 376, 381, 448, 451
Selbstverantwortung XXXII, XLI, XLIV, XLV, XLVI ff., LXXI f., CVII, CXXIV f.
Verantwortungslosigkeit 477 Verantwortungspflichten 693 Verantwortungsphilosophie
CXXIII Weltverantwortung XVII, XXIII,
XXXVI, XXXIX, LXIII Zukunftsverantwortung XXXI,
LIV-LX, LXX, LXXVI, LXXIX, 410, 644
Verbindlichkeit/verbindlich XXIII, LV, LVIII, 111, 392, 447, 461 unverbindlich 110, 236, 309, 392,
461
Verdinglichung/verdinglichen/Ver-gegenständlichung/Hypostasierung XIX, XXXV, XXXIX, XLVII, XLIX, CXIII f., CXXIX, CXLV, CXLVI, 32, 67, 153, 375, 394, 423, 443, 536, 667, 699 s. a. Objektivation
Verfallenheit/-sein XLVI, CXII Vernichtung LVII, CVIII, CXLIII,
CXLVIII, 191, 203, 220, 229, 329, 596, 707
Vernunft/vernünftig XXIV, XXVIII, XLIV f., XLVIII, LVIII, LXX f., XCIII, CVII, CXXXIX f., CXLIII, CXVI, CXL, 45 f., 76, 82, 85, 90, 102, 106, 115 f., 133, 135 f., 218, 239, 243, 279, 303 f., 323, 327, 340, 344, 350, 489, 513, 530, 557, 622, 624, 626, 629, 636 f., 641, 645, 652, 658, 666, 681 s. a. Rationalität instrumentelle V. XXIII f., C,
CXIII, CXLI f., 85, 654 List der Vernunft 90, 652 Selbstauflösung der V. XXIII f. praktische V. XXIII f., XLI, LX,
C, CXXVIII, CXXXIX, 269, 304, 395, 457, 557, 596, 693 f.
unvernünftig 97 Vernunftanspruch LX Vernunftfreiheit/Freiheit des
Denkens XLV, CXLIII, CXXXVI, CXXXIX f., 61 f., 64, 319 f., 627, 643, 688
Vernunftkritik 636 Vernunftlosigkeit 115, 135, 649 Vernunftverleugnung XXII,
LXXII Verpflichtung/verpflichtet XVII,
XXI ff., XXIX, LV f., LX, CXXVI, CXLV, CXLVII, 93, 200, 233, 355,
Register
752
357 f., 393, 400 f., 407, 411, 415, 418, 428, 449, 450, 505, 509, 567
Versöhnung LXXIII, 106, 505, 550 Verstand LXXVIII, XCVI,
CXXVIII, 28, 44 f., 52 f., 61, 64, 67, 99, 105, 134, 137 f., 141, 178, 207, 269, 340, 489, 517, 531, 636, 637, 642, 644 f., 650, 657, 677, 679 s. a. Rationalität, Vernunft
Verständigung XXXI, XLIX, 279, 314, 521, 556, 645
Verstehen XXIII, XXVIII, XLVIII f., LIV, LXI, LXXI, LXXIV, CIV, CX, CXXI ff., 3 f., 11, 22, 27, 43, 60, 70, 129, 134, 140 f., 169, 225, 241, 279, 284, 292, 319, 330, 345, 425, 500, 617, 626 f., 634, 671, 693, 697 f.
Verzweiflung/verzweifelt XXIV, LXXIX, 21, 54, 70, 107, 322, 358, 407, 429, 446, 449, 542, 553, 682
Vichy LXVIII vita contemplativa/Kontemplation
181, 268, 271, 274, 327, 330, 334, 349, 352, 549, 572, 687, 699
volo (i. S. von Augustinus) XLVI, CIX
Vorhandenheit/vorhanden XXIII, LIII, CX, CXIII, 12, 79, 84, 141, 144, 338, 546, 666
Wahl/Wählen CXVII, 13, 14, 34, 61, 75, 80 f., 85, 96, 110, 113, 118, 164, 174, 180, 249, 256, 258 f., 262, 267, 282-285, 288, 307, 318, 378, 385, 400, 418, 465, 473-476, 478, 487, 489 f., 495 f., 505, 513, 534, 538 f., 541-546, 549, 551 f., 554, 556, 566, 627
Auswahl CXXXIX, 57, 90, 258, 267, 283 ff., 385, 398, 474, 489, 491, 501, 545
Wahlfreiheit XCIX, CXXXV, CXXXVII, CXXXIX, 14, 258, 299 f., 395, 412, 415, 544, 627, 690 f.
Wahrhaftigkeit/Authentizität CXXIII, CXLIV f., 55,240 f.,310, 312, 315, 334, 385, 418, 423, 496, 500, 613, 689, 707
Wahrheit XXI, XXIII, XLII, XLIV, XLVIII f., C, CI f., CVII, CX, CXV, CXIX-CXXII, CXXIV, CXL, CXLVIII, 12, 20, 24, 30, 62, 70, 102, 105, 126, 172, 180, 226 f., 234, 260, 264, 299, 304-317, 319, 322, 331, 336, 349, 355, 356, 441, 478, 495, 497, 547-550, 598, 638, 641, 643, 645, 646, 673, 681, 683, 689 f., 693, 695, 697 f. Unwahrheit/Falschheit CXL,
52 f., 111, 305-314, 318 f., 341, 366, 496, 619, 681 s. a. Irrtum
Wahrnehmung XXIII, LVI, XCVI-XCIX, CXVI f., CXXVIII, CXXXIV, CXXXVI, 3 f., 12 f., 18, 34, 41, 45, 51-73, 99, 121, 191 ff., 195, 198, 200, 202, 203, 206 f., 216 ff., 220, 229, 243, 246, 247, 249, 251 ff., 255, 260-267, 269 ff., 283, 290-294, 305, 307-312, 314, 317 ff., 603, 617, 626, 636-640, 642, 645, 656 ff., 666, 671, 675 f., 683 ff., 687, 690, 699 s. a. Anschauung, Perzeption
Weisheit XXXV, XXXVI, 301, 326, 327, 330, 331, 355, 381, 387, 439, 453, 455, 465
Begriffe / Sachen
753
Welt/weltlich XVIII, XX, XXII, XXV ff., XXIX, XXXII ff. XXXVI-XXXIX, XL ff., XLVI, LII f., LVII f., LXI f., LXVIII, LXXIII, XCII, XCIV-XCVII, C f., CIV, CV f., CVIII-CXI, CXV f., CXVIII, CXXIII f., CXXVII, CXXIX ff., CXXXIII f., CXXXVI, CXL, 3 f., 13-22, 25 f., 28-32, 38 f., 41, 43 ff., 47 f., 51, 58 f., 63, 65, 69, 73, 75, 77, 92, 94, 98, 101, 103 f., 111, 113, 115, 127, 129, 130, 136, 137, 139, 141, 150, 153, 159, 161-164, 173, 176, 178, 183, 187, 190 f., 198, 200, 202, 233, 244, 256, 261 f., 264 f., 268 f., 271 f., 274 f., 302, 305, 312, 314, 317 ff., 331, 334, 342, 347, 357 f., 416, 441, 453, 463, 492, 505, 538, 595, 617, 620 ff., 628, 631, 633 f., 637 ff., 641 f., 645 ff., 652, 654, 666 f., 669, 673 ff., 680, 689, 697 ff. Außenwelt XCVI f., XCVII,
CXXV, CXXXV f., 39-43, 52, 63, 68, 101, 139, 190, 193, 239, 249, 318, 380, 381, 413, 641, 684
Innenwelt XLI, CX, 101, 237 ff. innerweltlich XLI, CX, 137, 447,
631, 689 Weltbeziehung CVIII, CXL, 57,
119, 192, 196-202, 304, 319, 699 weltkritisch XXXIV, XL
Weltanschauung XXXIX, 344 Weltbild XXXV, XXXVII, XCIV f.,
C f., CXXV, CXLI, 24, 88, 149, 154, 604, 629, 643, 654-657, 661, 663, 669, 674
Weltflucht XVIII, LII Weltverneinung XL
Wert/Werthaftigkeit XXIII, XXVI-XXIX, XXXVI, LII f., LVI, XCIX, CI f., CXIII, CXXI, CXXIII, CXXVI, CXL, CXLVI, 31, 69, 106, 127, 197, 201, 203, 228, 238, 318, 325, 335 f., 352, 385, 387, 393, 405, 418, 422, 426, 438, 444 f., 449, 453, 465 f., 470, 472, 474, 476, 493, 503, 526, 528, 533, 540, 543, 555, 558, 597, 635, 676, 692 Entwertung CXIII, 241, 505 unwert 439, 568 Wertfreiheit CXVIII, 335, 353,
442, 476, 533, 692 wertneutral XXIII, XXIV, XXIX,
LI, XCV, CI, 634 Werturteil 526, 693
Werttheorie 336, 418 Wette/wetten LVIII f., 372, 461
Gedankenexperiment der Wette LX, 221
Wille XVIII, XLV, XLVII f., LII f., LVIII f., CXXIX f., CXXXIII, CXLII, 13, 38, 85, 104 f., 133, 137, 176, 220, 229, 251, 261, 269, 308, 337, 377, 394, 399, 412, 416, 423, 450 f., 537, 542 f., 548, 551, 553, 556 f., 565, 616, 658, 693, 701 guter Wille XVIII, 337, 693 Wille zur Macht 85, 616
Willensfreiheit XLVII, CXXXVII, 239, 668, 680
Willkür/willkürlich LXXII, CIII, CXXX, CXXXI, 5, 35, 75, 90, 110, 213, 249, 252, 266, 271 f., 283, 371 f., 382, 386, 448, 474, 479, 504, 564, 652, 658, 684 unwillkürlich CXXX, 158, 272,
382
Register
754
Wirtschaft/Ökonomie/(land-) wirtschaftlich LIV, LXIV f., LXX, LXXVIII, 206, 283, 285, 377, 380, 402, 422, 597, 652, 677
Wissen XX f., XXVIII, LV, LIX, LXII, LXIV, LXXII f.,XCIII, C, CXVI, CXLIV, 12 f., 24, 37, 41, 52, 56 f., 60, 62, 67 f., 70, 81, 106, 110 f., 130, 140, 142, 146 f., 172 f., 178, 219, 225, 228, 236, 243, 267, 274, 298 f., 307, 309, 314, 323, 325-337, 339 ff., 344, 346 ff., 351-354, 356, 359, 367, 376, 385, 387 f., 392, 394, 399, 405, 417, 424, 426, 436, 442, 453 f., 474, 476, 486, 492, 494-500, 507, 514 f., 519, 522, 530, 548, 550, 562, 595 f., 623 f., 627, 640, 642, 644, 656, 659, 673, 683, 687, 694, 695, 697 Folgenwissen LVI Nichtwissen 386, 431, 433, 493 f.,
497, 499 f., 530, 550 Unwissen(-heit) LIX, CXLIV,
306, 333, 426, 478, 492, 494, 498 ff., 562, 673
Vorherwissen LIX, 267 Wissenschaft/wissenschaftlich XX,
XXI, XXV, XXXII, LI, LVI, LXI f., LXIV f., LXXI, LXXV ff., LXXXIV f., LXXXVI f., LXXXIX, XCIII ff., C f., CIII f., CXVI, CXVIII ff., CXXII, CXLIII, 3, 27, 38, 42, 63-70, 73 f., 77, 80, 82-85, 93 f., 96, 98 f., 109, 116, 118, 120 f., 126, 129 ff., 134, 135, 138, 140-143, 169, 171, 173, 182, 193, 206 f., 227 f., 231, 233, 236, 238, 240, 299, 325, 327, 328, 333, 334, 335, 336, 337, 340, 341 f., 344 f., 346 ff., 351, 353-356, 368,
385 f., 395, 398, 419-422, 426, 428, 434 ff., 438, 441 f., 448, 450 f., 454, 463, 487-490, 507 f., 520 f., 529, 595, 597 f., 616-621, 627, 629 ff., 635 f., 643 f., 646, 649, 651, 653 ff., 659, 667, 669, 686, 692, 694, 696 ff., 706, 708, 712 Altertumswissenschaften XVIII,
LXVII, LXXIV, CX Biowissenschaften LXXXVIII,
27, 391, 455, 573 Einheitswissenschaft XXII,
XXIII, LXXVI, CXX f., 121, 619, 680
Erfahrungswissenschaften 623 f., 692
Geisteswissenschaften XXXI, XXXII, CV, CVII, 36, 616, 634 f., 694 f.
Geschichtswissenschaften 635 Humanwissenschaften CXXI Ingenieurswissenschaft 340 Lebenswissenschaften LXXXIII,
LXXXV f., XC, XCV, CXXVII, 27, 455, 611, 711 f.
Naturwissenschaft XIX-XXIII, XXV f., XXIX, XXXI f., LXX, LXXXV, LXXXVII, XCIV f., XCVII, C f., CIV f., CXV, CXVII, CXIX, CXXI, 4, 11 f., 23, 36, 66, 68 f., 79, 86, 93-96, 105 f., 125, 129 ff., 134, 137, 143, 208, 223, 227, 231, 233 ff., 238, 334, 339, 342, 344-347, 349, 391, 412, 431, 443, 455, 461, 476, 488, 508, 573, 597, 616-620, 625, 634 f., 637 f., 641, 643 f., 649, 653-657, 659, 664 f., 667, 692, 698, 712
Rechtswissenschaft 707
Begriffe / Sachen
755
Religionswissenschaft XVIII, XLII, LXV, CII
Sozialwissenschaften LVII, CIV f., 229 f., 356, 692
Umweltwissenschaft 597 vorwissenschaftlich LVI, 667, 686 Wissenschaftskritik XXI
Wollen XLVI, XLVIII f., LXII, CIX, CXXIX, 14, 37, 77, 337, 550, 596, 627, 690, 693
Würde/Menschenwürde XIX, XXV, XXVIII, LV, LVII, LIX, LXXII, LXXVII, CXXXVI, 31, 99, 331, 376, 383, 391, 404 f., 424, 437, 439, 505, 533, 549 f., 563, 598, 613 f. unwürdig 341, 489, 550
Yale LXXVI Zeitalter 125, 323, 373, 677, 698
technologisches Z. LVII, LXXVIII, CXLIII, 101, 677
Zeitdimension XXIII, LXVI, CXII, CXIII, 117, 237, 256
Zeitgeist XXX Zeitlosigkeit 79, 182, 287 Zeug CX, CXIII, CXXIX Ziel XXIV, XXXVI, XXXIX,
XCVIII f., CI, CXXXII, CXXXIX, 12, 27, 85, 101, 116, 121 ff., 130 f., 159, 176, 184, 194 f., 209-219, 221 f., 224 ff., 228 f., 274, 288, 321, 326, 328 f., 349 f., 353, 380, 386, 395, 406, 409, 411 f., 414 f., 424, 427, 430, 438, 441, 442, 444, 450, 452, 454, 460, 463, 465-468, 474, 476, 479, 484, 486, 488, 495, 502, 504 f., 509, 513, 526, 566 f., 597, 621, 623, 625, 644, 660, 663, 674, 678 f., 694, 698, 702 Endziel 101, 679 Forschungsziel 430
Nahziel 473 zielgerichtet LXXXVII, XCVIII,
83, 168, 176, 211, 216, 225, 237, 454, 465, 571, 672
Ziellosigkeit 23, 212, 506 Zielsuche 207, 214, 217, 219
Zionismus XVII, XXX, LXIV f., LXXI
Zirkel hermeneutischer Z. XL, LI, CII logischer Z. 273
Zirkelschluß 238 Zivilisation XXX, XXXVII f.,
XLVII, 349 f., 352, 471 technologische XIX f., XXII,
XXIX, XXXI, LIV ff., LVIII, LXI, LXXV, LXXVI, LXXXIX, CXLI, 352, 373, 463, 471, 691,
Zivilisationskritik XX Zukunft XX, XXV, LIV f., LXV f.,
LXXIV, CXII ff., CXXXI, CXLII, CXLIV, 21, 75, 80, 114, 166 ff., 181, 185, 289, 323, 343, 352, 369, 371, 377, 394, 436, 477, 494, 496, 596, 621, 623, 627, 632, 652, 672, 684, 693, 701
Zürich LXXV Zwang XX, XXXVII, XLV ff.,
CXLI ff., CXLVII, 14, 55, 70, 165, 284, 310, 332, 367 f., 375 ff., 398, 400, 402 f., 429,438, 449 f., 469, 483, 540, 567 s. a. Unfreiheit, Gehorsam
Zweck/Zweckhaftigkeit XIX, XXVII f., LXII, LXXXIX, XCVIII-CI, CXIII, CXXI f., CXXVI ff., CXXX, CXXXII, CXXXIV, CXXXVII, CXL ff., CXLV, 39, 65-70, 77, 81, 85 f., 89, 93, 101 ff., 117, 123, 141, 159, 168,
Register
756
175, 183, 198-230, 232, 240 f., 255, 264, 271, 277, 280, 314, 318, 325, 326 f., 329-332, 335, 338 f., 341, 344, 347 ff., 353, 356, 366, 370, 373, 392, 394, 400, 405, 409, 420, 423-426, 432, 436 ff., 441-446, 457, 465 ff., 469, 473, 483, 486, 501, 506 ff., 511 f., 513 ff., 517 f., 523, 525, 534, 552, 555, 559 f., 566, 617 f., 626, 643, 652 f., 675 f., 683, 690, 693, 700, 704, 706, 709, 713 Endzweck 221, 441, 458, 652 Forschungszweck CXLIV, 420,
423, 706
Selbstzweck XXVIII, CXXII, 102, 201, 442 ff., 676
Zweck an sich 201 ff., 213, 370, 507, 706
zweckgerichtet XCVIII, XCIX, CXXVIII, CXXX, CXXXII, 71, 213, 229
Zwecksetzung CI, CXXX, 216, 618
Zweckursache XCIV, XCVII, 65-68, 617, 624, 631, 644
Zweckrationalismus XXII, 653 s. a. Vernunft
E.
ZUR TEXTGESTALTUNG DER KRITISCHEN GESAMTAUSGABE
759
1. Regeln der Textgestaltung der KGA
Die edierten Texte werden grundsätzlich textdiplomatisch wiedergegeben – unter Beibehaltung der ursprünglichen Gliederungen und eingeschobener Verweise. Der edierte Text gibt in der Regel die Textschicht „letzter Hand“ der Hauptquelle wieder und enthält keine diakritischen Zeichen. Für die Edition nach Tonaufnahmen (z. B. Gespräche und Interviews) wird die möglichst quellengetreue Transkription im Sinne einer diplomati-schen Edition gewählt. Ausnahmen werden jeweils am Ort bzw. im einlei-tenden Kommentar begründet. Editorische Eingriffe (Emendationen und Konjekturen) werden auf das Notwendigste beschränkt; sie werden stets angegeben und begründet.
Nicht in den edierten Text aufgenommen werden Wörter oder Text-passagen, die Jonas offenbar schon unmittelbar nach der ersten Nieder-schrift verworfen hatte. Die ausgelassenen Textvarianten werden jedoch im editorischen Anmerkungsapparat angeführt.
Uneinheitlichkeiten und Eigenarten der Jonasschen Orthographie und Interpunktion werden in der Regel übernommen. Besonderheiten seiner Schreibweise werden ebenfalls beibehalten, sofern sie nicht zu einer Sinn-entstellung führen.
Offensichtliche orthographische und Druckfehler sowie Verschreibun-gen (z. B. Wiederholungen von Worten oder Wortteilen, doppelte oder fehlende Leerzeichen) werden ohne besonderen Hinweis korrigiert. End-silbenverschleifungen und Faulenzerstriche in Manuskripten werden ohne Vermerk ausgeschrieben.
Jonas’ Zitierungen werden in der Regel nicht modernisiert. Sofern be-kannt ist, welche Ausgaben er verwendet hat, werden Zitate anhand dieser Ausgaben überprüft; Abweichungen werden in einer Herausgeberanmer-kung mitgeteilt. Alle angeführten Quellen werden vollständig aufgeführt.
Der Quellentext wird mittels einheitlich festgelegter diakritischer Zei-chen und Auszeichnungsarten wiedergegeben. Zeilenfall und Seitenum-bruch der Quellentexte werden in der Regel nicht übernommen, sondern nur dort, wo es, z. B. aufgrund versartiger Anordnung des Textes, sinnvoll erscheint.
E. Zur Textgestaltung der KGA
760
Als Quellen dienen, neben den veröffentlichten Schriften und den von Jonas selbst erstellten Manuskripten und Typoskripten, in seinem Umkreis hergestellte Nachschriften sowie Tonband- bzw. Videoaufzeichnungen und –transkriptionen von Interviews, Gesprächen und Vorträgen. Nach-schriften von Vorlesungen, die von Hörern verfaßt wurden (daher häufig nur Stichworte und unvollständige Sätze und Wörter enthalten) werden herangezogen, wenn sie zum Verständnis des edierten Textes erforderlich sind. Publizierte Texte, die keine Variante bilden, sondern als Teil der Textgenese zu betrachten sind, werden – sofern sie deutlich vom Haupt-text abweichen – als selbständige Texte in die Ausgabe aufgenommen.
Der Apparat wird sowohl in den Fußnoten als auch in einem getrenn-ten Anhang plaziert. Er enthält die Teile Quellenbeschreibung, Quellen-bewertung, Eintragungen (in der Hauptquelle), textkritische Anmerkun-gen, Lesarten der Varianten und Erläuterungen.
Es wird zwischen drei Anmerkungsarten unterschieden: Jonas’ eigene Anmerkungen, editorische Anmerkungen und Herausgeberanmerkungen.
Jonas’ Anmerkungen: Textpassagen, etwa Randanmerkungen und interlineare Zusätze, die eindeutig den Charakter von erklärenden Anmer-kungen haben, werden in der Regel in Form von Fußnoten in den Text in-tegriert. Sie werden auf jeder Seite jeweils neu numeriert und werden im laufenden Text mit lateinischen Großbuchstaben gekennzeichnet. Sie wer-den durch Leerzeilen von den editorischen Anmerkungen getrennt und stehen in der Regel über diesen.
Die editorischen Anmerkungen geben Auskunft über Textvarianten von veröffentlichten Vorfassungen sowie die dem Druck zugrundeliegen-den Manuskripte und Typoskripte, vor allem über Berichtigungen, Rand-bemerkungen, Abschnittsüberschriften und Lesarten bei mehrdeutigen Stellen. Auch über die von Jonas gestrichenen – inhaltlich bedeutsamen – Stellen wird in einer editorischen Anmerkung informiert. Editorische An-merkungen werden auf jeder Seite neu numeriert und stehen als Fußnoten mit Lemma-Angabe. Sie sind im Text durch hochgestellte arabische Zah-len gekennzeichnet. Nach dem Lemmazeichen folgt der Vergleichstext bzw. eine erläuternde Anmerkung. Editorische Anmerkungen zu Jonas’ Anmerkungen sowie zu den in Fußnoten stehenden editorischen Anmer-kungen werden durch hochgestellte römische Ziffern gekennzeichnet und je Fußnote neu numeriert. Sie stehen eingerückt unmittelbar unter der Fußnote. Umfangreiche editorische Anmerkungen werden im Anhang (D.)
1. Regeln der Textgestaltung
761
unter den editorischen Hinweisen plaziert. Auf sie wird in der entspre-chenden Fußnote verwiesen.
Die Herausgeberanmerkungen dienen in der Regel erstens dem Nach-weis unbelegter Zitate und Verweise von Jonas, der Vervollständigung von Belegen und Angaben sowie der Berichtigung von Fehlern und Zitaten. Sie enthalten zudem Querverweise auf Werke und Manuskripte von Jonas und detaillierte Angaben für von Jonas erwähnte Personen, sofern sie nicht als allgemein bekannt gelten können (wie Platon oder Kant). Ein wesentlicher Teil der Herausgeberanmerkungen besteht in der Stellenkommentierung. Herausgeberanmerkungen werden kapitelweise numeriert und stehen als Endnoten mit Lemma-Angabe. Sie sind im Text durch tiefgestellte arabi-sche Zahlen gekennzeichnet.
In den Registern wird auf Namen, Begriffe und Sachen in Herausge-beranmerkungen durch kursive Ziffern verwiesen. Es wird keine Differen-zierung zwischen den Teilen A. „Organismus und Freiheit“, B. <“Ethik der Lebenswissenschaften“> und C. „Ergänzende Texte“ vorgenommen.
762
2. Regeln der Nachlaßbearbeitung in der Kritischen Gesamtausgabe
Die Beschreibung eines Textes enthält die folgenden Angaben: - Standort (Signatur des Philosophischen Archivs der Universität Kon-
stanz, ggf. anderer Aufbewahrungsorte) - Manuskript/Typoskript/Druck: ggf. Angabe über Fremdsprachigkeit
des Textes, über die Anzahl der Blätter und Foliierung bzw. Nennung der bibliographischen Daten des Drucks
- Titel - Verfasserangabe, ggf. Angabe des Übersetzers und des Transkriptors - ggf. Datierung - ggf. Marginalien - ggf. Paginierung - Korrekturen Quellenbewertung Die Quellenbewertung stützt sich auf den Vergleich der beschriebenen Quellen. Nach Darstellung der Filiation der Quellen wird eine Hauptquelle benannt. Eintragungen in der Hauptquelle Die Kommentierung der Eintragungen in der Hauptquelle (Streichungen, Unterstreichungen, Einfügungen, Umstellungen usw.) wird, wenn möglich, pauschal gefaßt, so daß sich die Annotierung der Einzelstellen weitgehend auf eine Auflistung der Ausnahmen beschränken kann. Die Lokalisierung der Einzelstellen erfolgt mittels Lemmata.
763
3. Zeichen, Abkürzungen, Siglen
Grotesk-Schrift Markierungen von Jonas, die keine Hervorhebung be-deuten, sondern einen anderen Zweck erfüllen.
Kursivdruck Im Text: Von Hans Jonas als Kursivsatz Vorgesehenes
sowie Hervorhebungen (z. B. durch Unterstreichun-gen) in Hans Jonas’ Manuskript. In Zitaten: Hervorgehobenes. Sonst: Herausgeberrede in den editorischen Anmer-kungen (Fußnoten). Gegebenenfalls wird zur Unterscheidung zwischen Jo-nas’ Kursivierungen und anderen Hervorhebungen S p e r r d r u c k verwendet.
<> Spitzklammer: Titel, der von den Herausgebern hinzu-
gefügt wird. (Der Titel soll den Inhalt des Textes bzw. Textabschnittes sachlich charakterisieren).
[ ] Eckige Klammer: Die Ergänzungen von ausgesparten
Worten werden – wie sonstige Eingriffe des Heraus-gebers (Einfügungen, Änderungen) – durch eckige Klammern [ ] gekennzeichnet und werden in einer edi-torischen Anmerkung mitgeteilt.
Offensichtlich bewußte Auslassungen von Worten werden durch […] gekennzeichnet. Auf unlesbare Worte wird mit einem [–] hingewiesen. Lücken in den Vorlagen werden mit [+] bezeichnet.
( ) Runde Klammer: Von Jonas gesetzte Klammer. ] Schließende eckige Klammer: Abgrenzung des Lem-
mas.
E. Zur Textgestaltung der KGA
764
Abkürzungen
a. a. O. am angegebenen Ort Abschn. Abschnitt Abt. Abteilung amerik. amerikanisch Anh. Anhang Anm. Anmerkung Arch. Archiv Art. Artikel AT Altes Testament Aufl. Auflage Ausg. Ausgabe Bd., Bde. Band, Bände bes. besonders bzw. beziehungsweise Bl., Bll. Blatt, Blätter Ch. Chapter ders. derselbe dies. dieselbe(n) durchges. durchgesehen d. h. das heißt d. i. das ist dt. deutsch EA Erstausgabe ebd. ebenda Ed., ed. Editio, Editor, edidit Einf. Einführung Einf. KGA Einführung in die Kritische Gesamtausgabe eingel. eingeleitet Einl. Einleitung EK, eK Einleitender/einleitender Kommentar engl. englisch Erg.Bd. Ergänzungsband erw. erweitert fol. folio Fn. Fußnote
3. Zeichen, Abkürzungen, Siglen
765
gen. genannt Ges. Gesammelte Ges.ausg. Gesamtausgabe Ges. Schr. Gesammelte Schriften griech. griechisch H. Heft Hs./hs. Handschrift/handschriftlich Hauptst. Hauptstück hebr. hebräisch hg. herausgegeben Hg. Herausgeber hist. historisch HJN Hans Jonas Nachlaß ibid. ibidem, ebenda i. e. id est i. J. im Jahr i. S. im Sinne int. international ital. italienisch Jb. Jahrbuch Jg. Jahrgang Jh. Jahrhundert Kap. Kapitel krit. kritisch lat. lateinisch Lex. Lexikon Lib. Liber m. a. W. mit anderen Worten Msch./msch. Maschinenschrift/maschinenschriftlich Ms., Mss. Manuskript, Manuskripte Nachw. Nachwort ND Nachdruck Neuausg. Neuausgabe Neuaufl. Neuauflage Nr. Nummer NT Neues Testament o. J. ohne Jahresangabe
E. Zur Textgestaltung der KGA
766
o. O. ohne Ortsangabe o. Sign. ohne Signatur p./pp. page/pages (Seite/Seiten) publ. publiziert Rdsch. Rundschau Red. Redaktion Rev. Revue S. Seite s. siehe Sämtl. Schr. Sämtliche Schriften s. a. s. a. s. d. siehe dies s. o. siehe oben s. u. siehe unten s. w. u. siehe weiter unten Schr. Schrift(en) Sp. Spalte Suppl. Supplement(um) Tp./Tpp. Typoskript/Typoskripte u. und Übers., übers. übersetzt Unterkap. Unterkapitel u. a. unter anderem u. ö. und öfter übers. übersetzt Vf. Verfasser vgl. vergleiche Vol. Volume (Band) Vorles. Vorlesungen Wiss., wiss. Wissenschaft(en), wissenschaftlich Wtb. Wörterbuch Z. Zeile z. B. zum Beispiel z. T. zum Teil z. Z. zur Zeit zit. zitiert nach
3. Zeichen, Abkürzungen, Siglen
767
Siglen für Lexika und Werkausgaben
Adam/Tannery Oeuvres de Descartes, hg. v. Ch. Adam u. P. Tannery,
Paris 1897–1913. Arist., Phil. Schr. Aristoteles, Philosophische Schriften, 6 Bde., Ham-
burg 1995. Diels/Kranz Die Fragmente der Vorsokratiker, hg. v. H. Diels u.
W. Kranz, 8. Aufl., Berlin 1952. Enc. Ph. The Encyclopedia of Philosophy, hg. v. P. Edwards,
New York 1967. Hegel, Werke G. W. F. Hegel, Werke in zwanzig Bänden, Auf der
Grundlage der Werke von 1832-1845 neu edierte Ausg., Red. E. Moldenhauer u. K. M. Michel, Frank-furt a. M. 1970.
Heidegger, GA M. Heidegger, Gesamtausgabe, 102 Bde., Frankfurt a. M. Husserliana E. Husserl, Husserliana, Gesammelte Werke, Den
Haag, 1950 ff. HWPh Historisches Wörterbuch der Philosophie, hg. v. J. Rit-
ter u. K. Gründer, Darmstadt 1971 ff. HWRh Historisches Wörterbuch der Rhetorik, hg. v. G.
Ueding, Tübingen 1992 ff. Kant, Akad.-Ausg. Kant’s gesammelte Schriften, hg. v. der Königlich
Preußischen Akademie der Wissenschaften, Berlin 1902 ff.
Nietzsche, KSA F. Nietzsche, Sämtliche Werke, Kritische Studienaus-gabe, Bd. 5, hg. v. G. Colli und M. Montinari, Mün-chen/New York
Platon, Werke Platon, Sämtliche Werke, nach der Übers. v. Friedrich Schleiermacher hg. v. Walter F. Otto, Ernesto Grassi u. Gert Plamböck, 1. Aufl., Reinbek bei Hamburg 1958.
RGG Religion in Geschichte und Gegenwart, hg. v. H. Frhr. von Campenhausen, E. Dinkler u. a., 3. Aufl., Tübin-gen 1962, ND Tübingen 1986.
E. Zur Textgestaltung der KGA
768
Hans Jonas: Schriften
KGA Kritische Gesamtausgabe der Werke von Hans Jonas, hg. v. Dietrich Böhler, Michael Bongardt, Holger Burckhart u. Walter Ch. Zimmerli, Freiburg i. Br./Berlin/Wien: Rom-bach, 2009 ff.; Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesell-schaft, 2009 ff.
AF, 1930 Augustin und das paulinische Freiheitsproblem. Ein philo-sophischer Beitrag zur Genesis der christlich-abendländi-schen Freiheitsidee, FRLANT 44, 1. Aufl., Göttingen 1930 (KGA III/1)
AF, 1965 Augustin und das paulinische Freiheitsproblem. Eine philo-sophische Studie zum pelagianischen Streit, 2., neubearbei-tete und erweiterte Aufl., hg. v. J. M. Robinson, Göttingen 1965 (KGA III/1)
BE Dem bösen Ende näher. Gespräche über das Verhältnis des Menschen zur Natur, hg. v. W. Schneider, Frankfurt a. M. 1993 (KGA I/2 und KGA V)
BfG Gnosis. Die Botschaft des fremden Gottes, hg. und mit ei-nem Nachw. versehen von Ch. Wiese, Frankfurt a. M. 1999 (KGA IV/3)
BG Der Begriff der Gnosis. Inaugural-Dissertation, Göttingen 1930 (Teildruck) (KGA IV/1)
EG Erinnerungen. Nach Gesprächen mit Rachel Salamander, hg. und mit einem Nachw. versehen von Ch. Wiese, Frank-furt a. M. 2003
FRR On Faith, Reason and Responsibility. Six Essays, rev. ed., Claremont, CA 1981 (1. Aufl. San Francisco 1978)
GG I Gnosis und spätantiker Geist. Erster Teil. 3., verbesserte u. vermehrte Aufl., Göttingen 1964 (1. Aufl., Göttingen 1934; 2. Aufl., Göttingen 1954) (KGA IV/1)
GG II Gnosis und spätantiker Geist. Zweiter Teil. Erste und zwei-te Hälfte, Göttingen 1993 (Gnosis und spätantiker Geist. Zweiter Teil. Erste Hälfte, 1. Aufl., Göttingen 1954; 2. durchgesehene Aufl., Göttingen 1966) (KGA IV/2)
3. Zeichen, Abkürzungen, Siglen
769
GR The Gnostic Religion: The Message of the Alien God and the Beginnings of Christianity, 2., erweiterte und ver-besserte Aufl., Boston 1963 (1. Aufl. 1958) (KGA IV/3)
IR The Imperative of Responsibility. In Search of an Ethics for the Technological Age, Chicago 1984
MM Mortality and Morality. A Search for the Good after Auschwitz, hg. und eingel. von L. Vogel, Evanston 1996
MOS Macht oder Ohnmacht der Subjektivität. Das Leib-Seele-Problem im Vorfeld des Prinzips Verantwortung, Frankfurt a. M. 1981 (KGA I/2)
NE Zwischen Nichts und Ewigkeit, Frankfurt a. M. 1963 (2. Aufl. 1987) (teilweise KGA III/1 und KGA IV/2)
OuF Organismus und Freiheit, Ansätze zu einer philosophischen Biologie, Göttingen 1973 (Neuaufl. unter dem Titel „Das Prinzip Leben“, Frankfurt a. M. 1994) (größtenteils KGA I/1)
PE Philosophical Essays, Englewood Cliffs 1974 (Neuaufl. Chicago/London 1980, zit.: PE, 1980).
PL The Phenomenon of Life. Toward a Philosophical Biology, New York 1966 (2. Aufl. Chicago 1982; Neuauflagen: New York 1968, Westport 1979, Chicago/London 1982).
PRV Philosophie. Rückschau und Vorschau am Ende des Jahr-hunderts, Frankfurt a. M. 1993 (KGA III/2).
PV Das Prinzip Verantwortung. Versuch einer Ethik für die technologische Zivilisation, Frankfurt a. M. 1979 (KGA I/2).
TME Technik, Medizin und Ethik, Frankfurt a. M., 1. Aufl. 1985, 2. Aufl. 1987 (teilweise KGA I/1 und KGA I/2).
UV Philosophische Untersuchungen und metaphysische Ver-mutungen, Frankfurt a. M. 1992 (größtenteils KGA III/1).
WE Wissenschaft als persönliches Erlebnis, Göttingen 1987 (KGA III/2)
WML Was für morgen lebenswichtig ist. (mit D. Mieth), Freiburg 1987 (KGA I/2)
ÜG Gedanken über Gott. Drei Versuche, Frankfurt a. M. 1994 (größtenteils KGA III/1).
E. Zur Textgestaltung der KGA
770
Aufsätze
Bemerkungen, 1957 Bemerkungen zum Systembegriff und seiner Anwendung auf Lebendiges, in: Studium Generale, Jg. 10, 1957, S. 88-94.
Betrachtungen, 1982 Philosophische Betrachtungen über Versuche an mensch-lichen Subjekten, in: W. Doerr, W. Jacob u. A. Laufs (Hg.), Recht und Ethik in der Medizin, Berlin 1982, S. 3-14.
Causality, 1950 Causality and Perception, in: The Journal of Philosophy, Bd. 47, No. 11, 1950, S. 319-324.
Critique, 1953
Foundation, 1964
A Critique of Cybernetics, in: Social Research, Jg. 20, 1953, S.172-192.
The Anthropological Foundation of the Experience of Truth, in: Memorias del XIII Congresso Internacional de Filoso-fia (Mexico, D.F., 7.-14. De Septiembre de 1963), Bd. 5, Mexico 1964, S. 507-517.
God, 1951 Is God a Mathematician?, in: Measure 2, 1951, S. 404-426.
Homo Pictor (dt.), 1961
Homo pictor und die differentia des Menschen, in: Zeit-schrift für philosophische Forschung, Jg. 15:2, 1961, S.161-176.
Homo Pictor (engl.), 1962
Homo Pictor and the Differentia of Man, in: Social Re-search, Jg. 29, 1962, S. 201-220.
Kunst, 1983 Ärztliche Kunst und menschliche Verantwortung, in: Renovatio, Jg. 39/4, 1983, S. 229-237.
Laßt uns, 1982 Laßt uns einen Menschen klonieren. Betrachtungen zur Aussicht genetischer Versuche mit uns selbst, in: Schei-dewege, Jg. 12, 1982, S. 462-489.
Life, 1965 Life, Death, and the Body in the Theory of Being, welches wiederum auf einen gleichnamigen Aufsatz zurückgeht (in: Review of Metaphysics, Jg. 19, 1965, S. 3-23.
Materialism, 1951 Materialism and the Theory of Organism, in: University of Toronto Quarterly, Bd. XXI, 1951, S. 39-52.
Motility, 1953 Motility and Emotion. An Essay in Philosophical Biology, in: Proceedings of the XIth International Congress of Phi-losophy (Brüssel 1953), Bd. 7, S. 117-122.
3. Zeichen, Abkürzungen, Siglen
771
Nobility, 1954 The Nobility of Sight, in: Philosophy and Phenomenolog-ical Research, Bd. 14, No. 4, 1954, S. 507-519.
Practical Uses, 1959 The Practical Uses of Theory. Dieser stellt eine überarbeitete Fassung des gleichnamigen Aufsatzes in: Social Research, Jg. 26, 1959, S. 127-150.
Problem, 1965 Das Problem des Lebens und des Leibes in der Lehre vom Sein. Prolegomena zu einer Philosophie des Organi-schen. Ernst Bloch, dem Achtzigjährigen, in Verehrung, in: Zeitschrift für philosophische Forschung, Jg. 19, 1965, S. 185-200.
Recht, 1984 Das Recht zu sterben, in: Scheidewege, Jg. 14, 1984/85, S. 7-27.
Right, 1978 The Right to Die, in: Hastings Center Report, Bd. 8, 1978, S. 31-42.
Reflections, 1969 Philosophical Reflections on Experiments with Human Subjects, in: Daedalus, Jg. 98, 1969, S. 219-247.
Spinoza, 1965 Spinoza and the Theory of Organism, in: Journal of the History of Philosophy, Bd. 3:1, 1965, S. 43-57.
Technik, 1984 Technik, Ethik und biogenetische Kunst. Betrachtungen zur neuen Schöpferrolle des Menschen, in: Die Pharma-zeutische Industrie, Jg. 46, 1984, S. 685-692.
Technology, 1982 Technology as a Subject for Ethics, in: Social Reasearch, Jg. 49, 1982, S. 891-898.
top related