stratigraphische tabelle von deutschland 2016 std · pdf file dsk aachen münsterland...
Post on 07-Feb-2018
261 Views
Preview:
TRANSCRIPT
(Sponheim-Formation)
Elbe-Subgruppe
Havel-Subgruppe
Nah
e-S
ubgr
uppe
Gla
n-S
gr.
Bamberg-Formation
0
2,6
252,5
PA
LÄ
OZ
OI
KU
M
260
270
280
290
310
320
330
340
350
370
380
390
400
410
420
430
440
450
460
470
480
500
510
520
530
541
CHANGHSING. ≈3
CAPITANIUM
WORDIUM ≈ 4
ROADIUM
KUNGURIUM
IUM
IUM
LOP
ING
IUM
WUCHIAPING. ≈5
GZHELIUM
KASIMOVIUM
MOSKOVIUM
BASHKIRIUM
≈
8
SERPUKHOV-IUM
7
VISEUM 19
TOURNAISIUM ≤15
GU
AD
ALU
PIU
MC
ISU
RA
LIU
MP
EN
NS
YL
VA
NIU
M
GELASIUM 0,8
255
265
275
285
305
315
325
335
345
365
375
385
395
405
415
425
435
455
465
475
485
505
515
525
535
MI
SS
IS
SI
PP
IU
M
FAMENNIUM
5
FRASNIUM
15
GIVETIUM
7
EIFELIUM 4
SP
ÄT
ES
D
EV
ON
FR
ÜH
ES
D
EV
ON
MIT
TLE
RE
S D
.
EMSIUM 19
PRAGIUM 3
LOCHKOVIUM 4
PR
I-D
OLI
5
LL
AN
DO
-V
ER
YFU
RO
NG
IUM
TE
RR
EN
EU
VIU
M
418
WE
N-
LOC
K
2
5
DARRIWILIUM
TREMADOCIUM
12
KRYO-GENIUM
CALABRIUM
1,8
STUFE /ALTER
ZE
IT M
a
DA
UE
R M
a
KA
MB
RI
UM
PE
RM
45
Regionale Unterstufe
0,0117
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
66
70
80
90
100
110
120
130
140
150
160
170
180
190
201,5
210
220
230
240
252,5
ZANCLEUM
MESSINIUM
1,7
1,95
TORTONIUM 4,35
SERRAVALLIUM 2,2
LANGHIUM 2,2
BURDIGALIUM 4,4
AQUITANIUM 2,6
CHATTIUM 5,1
RUPELIUM 5,8
PRIABONIUM 4,1
BARTONIUM 3,3
LUTETIUM 6,5
YPRESIUM 8,2
THANETIUM 3,2
SEELANDIUM 2,4
DANIUM 4,4
MAASTRICH-TIUM
CAMPANIUM
SANTONIUM
CONIACIUM
TURONIUM
CENOMANIUM
ALBIUM
APTIUM
BARREMIUM
HAUTERIVIUM
VALANGINIUM
BERRIASIUM
PA
LÄ
OZ
ÄN
EO
ZÄ
NO
LIG
OZ
ÄN
MI
OZ
ÄN
FR
ÜH
E
KR
EI
DE
SP
ÄT
E
KR
EI
DE
TITHONIUM
KIMME-RIDGIUM
OXFORDIUM
CALLOVIUM
BATHONIUM
BAJOCIUM
AALENIUM
TOARCIUM
PLIENS-BACHIUM
SINEMURIUM
HETTANGIUM
FR
ÜH
ER
J
UR
A
KÄ
NO
ZO
IK
UM
ME
SO
ZO
IK
UM
23
PIACENZIUM 1,0PLIO-ZÄN
245
235
225
215
205
195
185
175
165
155
145
135
125
115
105
95
85
75
INDUSIUM
OLENEKIUM
ANISIUM
LADINIUM
6
11,5
3
2,5
5
6,5
12,5
12
5
3,5
6
5,5
7
5
6,5
2,5
2
2,5
3,5
9
8
8
2,5
1,5
3,5
6,5
6
KARNIUM
NORIUM
RHAETIUM
FRÜ
HE
TRIA
SM
ITT
LE
RE
TR
IAS
SP
ÄT
E
TR
IA
S
U.
M.
O.
U.
M.
O.
Mit
tle
re
rO
bere
r
Illyrium
Fassan.
Longobardium
Cordevolium
Julium
Tuvalium
Quader-kalk-Fm.
s2 / s3 - Diskordanz= Volpriehausen-Disk.
s5 / s6 - Diskordanz= Hardegsen-Disk.s3 / s4 - Diskordanz= Detfurth-Disk.
MIT
TLE
RE
R J
UR
AS
PÄ
TE
R J
UR
A
Lotharingium
Carixium
Domerium
UN
TE
RO
BE
RU
NT
ER
MI
TT
EL
OB
ER
UN
TE
RO
BE
RU
NT
ER
MIT
TE
L
Lacium
Alaunium
Sevatium
Rottweil-Fm.
Freuden- stadt-Fm.
Esc
henb
ach-
Fm.
(Mus
chel
sand
stei
n)
Gra
fenw
öhr-
Form
atio
n
Grenzbonebed
VH3 \ VH4 \ VH5 (lokal)Karneol-Dolomit-Horizont (VH2)Violetter Horizont 1 (VH1) (lokal)
Ober-franken
Oberpfalz
SchwarzwaldEifel
Bunt-sand-stein6,3
Muschel-kalk7,0
Keuper38
Röt-Formation
Bernburg- Fm.
Solling-Fm.Hardegsen-Fm.Detfurth-Fm.
Volpriehausen-Fm. Quickborn-Sfm.
Eck-Fm.
Karlstadt-\ Heilbronn-\ Diemel-Formation
Jena-Formation
Warburg-FormationMeißner-FormationTrochitenkalk-Formation
Rüdersdorf-Fm.
Grenzdolomit (zur Erfurt-Fm.+ zu k2)
Gaildorf-Horizont
Beaumont-Horizont
(Obere Folge)Calvörde-Fm. (Untere Folge)
Maastricht-Fm.
Vaals-Fm.
Aachen-Fm.
Pin
swan
g- b
isG
erha
rtrs
eit-
Sch
.
Wang-Sch.
Hachau-Sch.
Amden-Formation
Choltal-Schichten
Seewen-Kalk
Grünten- Sch.
Schratten-kalk
Drusberg-Schichten
Kiesel-kalk
Palfris-Fm.
Altmann-Schichten
Lieb
enst
ein-
Kal
k
Hällritz-Fm.
Pie
senk
opf-
Fm.
Sei
senb
urg-
Fm.
Reisels-berg-Fm.
Oft
er-
schw
ang-
Fm.
Lahn
e- g
rabe
n-Fm
.R
ehbr
eing
rabe
n-Fo
rmat
ion
(Fly
sch-
Gau
lt)Tr
iste
l-Fm
.
Bra
nder
fleck
-For
mat
ion
Tannheim-Formation
Losen-stein-Fm.
Roß
feld
-Fm
.
TR
IA
SJ
UR
AK
RE
ID
EP
AL
ÄO
GE
NT
ER
TI
ÄR
Psilonotenton-Formation
Angulatenton-Formation
Arietenkalk-Formation
Angulatensandstein-Fm.
Obtususton-Formation
Amaltheenton-Formation
Posidonienschiefer-Formation
Costatenkalk-Subformation
Numismalismergel-Formation
Gryphäen-sandstein-Formation
Jurensismergel-Formation
Opalinuston-Formation
Murchisonaeoolith-Fm.
Wedelsandstein-Formation
Eisensandstein-Formation
Hauptrogenstein-Fm.
Variansmergel-Formation
Wutach-Fm.
Kandern-Fm.
Sengenthal-Formation
Gosheim-Fm.
Dentalienton-Formation
Glaukonitsandmergel-Subformation
AncepsoolithRenggeriton
Nerineenkalk-Fm.
Birmenstorf-Subformation
Impressamergel-Formation
Wohl-Lacunosamergel-
Obe
rjur
a-M
asse
nkal
k-Fm
.
Untere Felsenkalk-
Hangende
Obere Felsenkalk-
Zementmergel-Fm.Liegende Bankkalk-Fm.
Dietfurt-Formation
Lochen-Sfm.
Arzberg-Fm.Treuchtlingen-Fm.
Torleite-Fm.
Mörnsheim-Fm.
postjurassisch erodiert
Grundgips-Horizont
Bleiglanz-Bänke
Korallenkalk-Formation
Röt 1 -\ Röt 2-\ Röt 3 -\ Röt 4-Sfm.
k5
k6.1
m9m8m7
s7
s1
s6
m1-3
m4-6
s5s4s3s2
k3
k4
k6.2k6.3
1,2
1,0Leithorizonte
insbesondere SüddeutschlandHaupt-gruppe N o r d d e u t s c h l a n d S ü d d e u t s c h l a n d
Diskordanzen
Gruppe FolgeDauer
1,0
2,1
1,1
3,8
U. k1
Engelhofen-Horizontk2
Neospathodus waageni (Conodont)
Ampfing-
Sst.
Pannonium
Sarmat-ium
Baden-ium
Karpat-iumOttnang.
Eggen-burg-ium
Eger-ium
Kis-cell-ium
Regionale St.Paratethys
Alpen
Ultr
ahel
-ve
tikum
Feu
erst
ät-
ter
Fly
sch
Le
ime
rn-S
ch
ich
ten
Bu
ntm
erg
el-
Se
rie
Ju
ng
ha
ns
en
-Sc
hic
hte
n
Rin
derb
ach-
Sch
.F
euer
stät
ter
San
dste
in
Globigerinen-mergel
Bür
gen-
For
mat
ion
Num
mul
iten-
Sch
icht
enO
bers
tdor
f-G
rüns
ands
tein
Drei-angel-Serie
Kre
ssen
berg
-For
mat
ion
Oic
hing
-For
mat
ion
E
Maßstabswechsel
TELYCHIUM
AERONIUM
RHUDDANIUM
LUDFORDIUM
GORSTIUM
HOMERIUM
SHEINWOOD.
0,012
Maßstabswechsel
Maßstabswechsel
Mitteleuropa Norddeutschland
NE
OG
EN
20
Dy
as
= P
erm
vo
n M
itte
leu
rop
a (
”Pe
rm”)
(Sax
oniu
m)
Zech
stei
n (”
Obe
rper
m”)
Rot
liege
nd (”
Unt
erpe
rm”)
(Aut
uniu
m)
z1
z2z3
z4\ z5\ z6z7
Werra-Formation
Globale Stratigraphische Skala
Heigenbrücken-Sandstein
Volpriehausen-Sst. ≈ Unt. Geröllsst.
Voltziensandst.Zwischensch.Hauptkongl.
Obere Felszone(Karlstal-Sch.)
Trifels-Sch. (inkl.ECKSCHES Kgl.)
Rehberg-Sch.
PfalzRötton
Kristall-Sst.
3 Geröllsandsteine
Badischer Bausandstein
Viol. Horizont 2
Myophoriensch.
Thür. Chiroth.-Sst.
Dickbank-Sst.
Plattensandstein
Unterfranken
Detfurth-Fm.Volprieh.-Fm.Bernburg - Fm.
(Contorta-Sch.)
(Postera-Sch.)
(Triletes-Sch.)
Exter-Fm.
Eoprotrachyc. curionii(Ammonit)
Weißliegendes
PR
OTE
RO
ZOIK
UM
196
0 M
aP
HA
NE
RO
ZOIK
UM
540
Ma
ÄO
N / Ä
ON
OT
EM
ED
IAC
AR
IUM
94
Deutsche Stratigraphische Kommissionwww.stratigraphie.de
DSK
südliches NI, nördl. NW, ST, BBAachen Münsterland
Ob
ere-
Go
sau
-Su
bg
rup
pe
(Gos
au-M
erge
l)U
nter
e-G
osau
-Sub
grup
pe
Örfla-Fm.
Betlis-kalk
Gems-mättli-schicht
Brisi-Sfm.
Bra
un
jura
-Gru
pp
e
We
ißju
ra-G
rup
pe
Schram-bach-Formation(Neokom-Aptychen-Schichten)
W
Heldburg-Horizont
DRUMIUM
Stratigraphische Tabelle von Deutschland 2016STUFE /ALTER
ZE
IT M
a
DA
UE
R M
a
Bay-reuth-Fm.
Langenbrücken-Formation
Achdorf-Formation
Ostreenkalk-Fm.Hamitenton-Formation
Macrocephalenoolith-Sfm.
Flin
tsba
ch-F
m.
Oberjura-Massenkalk-
Fm.
Nördliche Kalkalpen
Sch
eibe
lber
g-Fo
rmat
ion
All
gä
u-F
or
ma
tio
n
Adnet-Formation
Sachrang-Fm.
Str
ubbe
rg-F
orm
atio
n
Taug
lbod
en-F
orm
atio
n
Am
mer
gau-
Form
atio
n
Ste
inm
ühl-
Form
atio
n
Ruhpolding-Formation
Neuburg-Fm.Rennertshofen-Fm.
Usseltal-Fm.
Obe
ralm
-Fo
rmat
ion
Pla
ssen
-For
mat
ion
Klaus-Formation
250
Ornatenton-Fm.
geschichtete Kalke-Fm.Formation
Fm.Fm.
Bankkalk-Fm.
Fran
kena
lb-F
m.
Fran
kena
lb-
Fm.
Mergel- stetten-Fm.
Effingen-Sfm.
Altmühltal-Fm.
Geisental-Formation
Painten-Fm.
Chi
emga
u-S
chic
hten
79
63
FORTUNIUM
STUFE 2
STUFE 3
STUFE 4
STUFE 5
GUZHANGIUM
PAIBIUM
JIANG-SHANIUM
495
490
STUFE 10
8
FR
ÜH
ES
OR
DO
VIZ
IUM
FLOIUM 7
DAPINGIUM
PRIDOLIUM
HIRNANTIUM
KATIUM
SANDBIUM
MIT
TLE
RE
S O
RD
OV.
SP
ÄT
ES
OR
DO
VIZ
IUM
3
9
5
7
2
3
2
3
3
3
LUD
-LO
W
SI
LU
R
26
56
Tangrintel-Formation
355
361
Subherzyn nördl. NI, SH, MV SachsenAußeralpine
Kreide in Bayern
Strehlen-Formation
Räcknitz-FormationBrießnitz-Formation
Schmilka-Fm.
Postelwitz-Formation
Schrammstein-Formation
Meißen-Fm.
Dölzschen-Fm.Oberhäslich-Formation
Nieder-schöna-Fm.
Mobschatz-Fm. Elb
tal-
Gru
pp
e
Da
nu
bis
ch
e K
reid
e-G
rup
pe
Gulpen-Formation
Mü
ns
ter-
Gru
pp
eP
län
erk
alk
-Gru
pp
e
Reitbrook-Fm.
Baumberge-Formation
Coesfeld-Formation
Holtwick-Formation
Dülmen-Fm.Haltern-FormationRecklinghausen-Fm. Salzberg-Fm.
Heimburg-Fm.Blankenburg-Fm.
Ilsenburg-Fm.
Heidelberg-Fm.
Ob.
Plä
nerk
alk-
Unt
ergr
uppe
Unt
. Plä
nerk
alk-
Unt
ergr
uppe
Ahlen-Fm.Bottrop-
Fm. Burg-stein-furt-Fm.
Hesseltal-Formation
Essen-Grün-sand-Fm.
Büren-Fm.
Oerlinghausen-Fm.
Salder-FormationErwitte-Formation
Baddeckenstedt-Formation
Herbram-Formation
Leng
eric
h-Fo
rmat
ion
Wül
len-
Form
atio
n
Brochterbeck-Formation
Salder-FormationErwitte-Formation
Emscher-Formation
Nenn-hausen-Fm.
Walbeck-Fm.
Lüne-burg-Fm.
Ahlten-Fm.
Misburg-Fm.
Stem-wede-Fm.
Gehrden-Fm.
Halberstadt-Fm.
Söhlde-Formation
Hoppenstedt-Subformation
Ascheloh-Subformation
Hemmoor-Formation
Kronsmoor-Formation
Dägeling-Formation
Lägerdorf-Formation
Krempe-Fm.
Hesseltal-Fm.
Helgo-land-Fm.
Standard-profilSchreib-kreide
?
Plä
ner
kalk
-Gru
pp
eS
ch
reib
kre
ide
-Gru
pp
e
Beien-rode-Fm.
Grenz-marker in
N-Deutschl.
Top Serpulit
Seewen-Formation
NördlicheKalkalpen
Rhenoda-nub. Flysch
Kalk-graben-Fm.
Perneck-Fm.
Alt
leng
bach
-For
mat
ion
Trat
enba
ch-S
chic
hten
Schutzfels-Formation
Jeding- Fm.
Ro-ding-Fm.
Sand-bach-Fm.
Hellkofen-Formation
Großberg-Fm.
Kagerhöh-Formation
Winzerberg-Fm.
Wel
lhei
m-F
orm
atio
n
Regens-burg-Fm.
Eibrunn-Fm.
Hes
senr
euth
-Fm
.
?Lückendorf-Fm.
Waltersdorf-Formation
Oybin-Formation
Fränkische AlbOberrhein Hochrhein Schwäbische Alb
Emsland, westl. &zentral. Münsterland
Nordwestl. & Zentral-NI, SH, Helgoland
Olfen-Fm.
Hel
golä
nder
-D
üne-
Sfm
.
Wes
terh
ever
-S
ubfo
rmat
ion
Min
de
n-B
rau
ns
ch
we
ig-G
rup
pe
Büc
kebg
.-G
r.
Peine-Formation
Flammen-mergel-Fm.
Alfeld-Formation
Schwicheldt-Sfm.
Rothenberg-Formation
Sarstedt-Sfm.
Kirchrode-Sfm.
Kuh
feld
-For
mat
ion
Hoheneggelsen-Formation
Stadthagen-Formation
Isterberg-Formation(Bückeberg-Formation)(Wealden)
Gildehaus-Formation
Bentheim-Formation
Georgs-dorf-Formation
Nordostdeutschland-nordöstliches NI
Min
de
n-B
rau
ns
ch
we
ig-G
rup
pe
Büc
kebg
.-G
r.
STD 2016Stratigraphic Table of Germany 2016 STG 2016
≈ 56,5
SchaumkalkbänkeTerebratelbänkeOolithbänkeGrenzgelbkalk
HauptterebratelbankCycloidesbankSpiriferinabankHornsteinbankLauffen-HorizontWutha-Karbonat
Schengen-Fm.
Irrel-Formation
Udelfan- gen-Fm.
Ralingen-Fm.
Basis1. Schwarz-schiefer
BeginnmarineFazies
TopFischschiefer
BasisHedbergel-lenmergel
Basis dunkleTonsteine
BasisMergel mit Inoceramen
Kleinen-berg-Fm.
Rüthen-Fm.
Teutoburger Wald,Egge, SE-Münsterland
Oesede-Fm.(Wealden)
Alfeld-Formation
Flammen-mergel-Fm.
Osning-Fm.
Tecklen-burg-Sfm.
Dören-the-Sfm.
Graven-horst-Sfm.
Schier-loh-Sfm.
Bocke-tal-Sfm.
Deister-Fm.(Wealden)
Barsinghau-sen-Sfm.
Oster-wald-Sfm.
Hils-Formation
Alfeld-Formation
Flammenmergel-Formation
Leine-Bergland Subherzyn
Quedlin-burg-Fm.
Salz-gitter-Fm.
Schwicheldt-Subformation
Kirchrode-Subformation
Hoheneggelsen-Formation
Stadthagen-Formation
Peine-Formation
Sarstedt-Sfm.
Wesendorf-Formation
Stadthagen-Formation
Nienhagen-Formation
Fuhse-Formation(Wealden)
unbenan.Einheit
Peine-Fm. Schwi-
cheldt-Sfm.
Kirch-rode-Sfm.
Sarstedt-Sfm.
Schwi-cheldt-Sfm.
Kirch-rode-Sfm.
(Hauptmuschelkalk-Folge)
(Detfurth-Sst.\ -Wechselfolge)0,90,7
0,31,2
(Volpriehausen-Sst.\ -Wechself.\ Avicula-Sch.)
Fränk. Chiroth.-Sst.Karsdorf- \ Gleina- \ Dornbg.-Sfm.Vitzenburg-\ Göschwitz-\ Glockenseck-\
Hannover-Formation
Dethlingen-Formation
Mirow-Fm.
(Mellin-Schichten)
(Peckensen-Schichten)
(Untere Slochteren-Fm.)
Parchim-Fm. (Schneverdingen-Fm.)
(Eldena-Schichten)
(Rambow-Schichten)
Queich-Fm.Sarnstall-Fm.Gräfenhaus.-Fm.
Speyerbach-Fm.Annweiler-Fm.Rothenberg-Fm. Stauf-
FormationLindau-Formation
Schmölln-Fm.Ohre-\ Friesl.-Fm.Leine-\ Aller-Fm.
Settendorf-Formation
Leine-Formation
Friesland-FormationOhre-FormationAller-Formation
Staßfurt-Formation
Fulda-Formation
(Anhydrit-Folge)
(Wellenkalk-Folge)
Hindeodus parvus (Conodont)
Chiosella timorensis(Conodont)
Clarkinawangi(Conodont)
Diemel-Fm.Karlstadt-\ Heilbronn-\ Diemel-Fm.
Meißner-Formation
Trochitenkalk-Formation
Jena-Formation
Daxatina canadensis(Ammonit)
51
Clarkina postbitteri postbitteri(Conodont)
Jinogondolella postserrata(Conodont)
NorddeutschesBecken
Aller-Sulfat
Müritz-Subgruppe(Sedimen-täresAutun)(Saxon I)
Kupferschiefer
Altmark-Subgruppe(Vulkano-genes Autun)
ro1
ro2
ro3
ro4
Ge
rm
an
is
ch
e
Tr
ia
s
52
Osterhagen-Horizont
Lac.
Alaun.
Sevat.
Cordevol.
Jul.
Tuval.
Lehrberg-Horizont
GTS 2012S. 709
Benk-Fm.
Arnstadt-Formation
Grabfeld-Formation
Erfurt-Formation
Stuttgart-Formation
Weser-Formation
(Rote Wand i.e.S.)
Keuper B - Kontinuität
Exter-Fm.
Grabfeld-Formation
Erfurt-Formation
Stuttgart-Formation
Weser-Formation
Löwenstein-Fm. (pars)(Stubensst.≈ Burgsandsst., pars.)
Trossingen-Fm.
Mainhardt-Fm. Hassberge-Fm.
Steigerwald-Fm.
Krustenkalk K1
Krustenkalk K2
Hauptton
Löwenstein-Fm.
Ochsenbach-Horizont
Contorta-Schichten
(Postera-Sch.)
Triletes-Schichten
Hangende Residuallagen
k4 / k5 - Diskordanz= AltkimmerischeHauptdiskordanz= Diskordanz D4
k2 / k3 - Diskordanz= Diskordanz D2
k5 / k6 - Diskordanz= Diskordanz D5
(Triletes-Sch.)(Contorta-Sch.)
zu GTS 2012S. 709
Mühlburg-Horizont
Keuper A - Diskontinuität
Tübingen-Sst.
Arnstadt-Fm. (pars)
Arnstadt-Fm.(pars)
(Rote Wand i.w.S.)
Postera-Sandstein
(Unterer Gipskeuper)
(Schilfsandstein)
(Oberer Gipskeuper)
(Rhätsandstein ≈ Rhätkeuper)
PommerscheBeckenfazies
Arnstadt-Fm. (pars)
k / l-Disk. = Diskordanz D8
D2
D1
D3.1
D3.2
D4
D6
D5
D8
(Kiesel-/ Blasensandstein)
Hardegsen-Fm.
Schlossbg.-Sch. Werfen-Formation
AlpinerBuntsand-stein
Reichenhall-Formation
Virgloria-Fm.
Steinalm-Formation
Guten-stein-Fm.
Reifling-Formation
Wetter-stein-Fm.
Part-nach-Fm.
Plattenkalk
Hauptdolomit
Kös-sen-Fm.
Zlam-bach-Fm.
Dac
hste
inka
lk u
nd -
dolo
mit
Seefeld-Fm.
Ha
llsta
ttka
lke
un
d -
do
lom
ite
Nördliche Kalkalpen
(Salmünster-Folge)(Gelnhausen-Folge)
Lithothamnien-kalk
Naa
b-B
raun
kohl
ente
rtiä
r
Aug
enst
eins
chot
ter
Inne
ralp
ine
M
olas
.
KA
RB
ON
62
R h e i n g r a b e n s y s t e mHessische Senke Wetterau, Hanauer B. Oberrheingraben
Wiesbaden-Formation(Untere Hydrobien-Schichten)
(ObereCerithienschichten)
Staden-FormationPraunheim-Fm.
Cyrenenmergel-Gruppe
Bodenheim-(Rupel-
Stadecken-Formation
N o r d o s t d e u t s c h l a n dRegionale Stufe
Kie
selo
olith
-Fm
. Reuver-Sfm.Rotton-Sch.
Affer-den-Sfm. Nütterden-/
Weeze-Sch.
Uedem-Sfm.
Inden-Fm.
Biemen-horst-Sfm.
Dingden-Sfm.
Bislich-Sfm.
Hoerstgen-Sfm.
Ville-Fm.
Köln-Fm.
Kak
ert-
Sfm
.
Grafenberg-Formation
Lintfort-Sfm.
Bergisch-Gladbach.-Fm.
Ratingen-Sfm.
Walsum-Sfm.
Ratheim-Sfm.
Gereonswei-ler-Sfm.
Dongen-Fm.Burghof-Sfm.
Ant-weiler-Fm.
Houthem-Schichten
Hückelhoven-Schichten
N o r d w e s t d e u t s c h l a n dWNiederrheinS
Oldesloe-Formation(Kaolinsand)
Hod-de-Fm.
Ar-num-Fm.
O. Braunkohlens.
Unt. Braun-kohlen-sande
Neuen-gamme-sand-Fm. Silber-
berg-Fm.
Geh
lber
g-F
m.
Ann
enbe
rg-
Fm
.E
mm
erst
edt-
Fm
.H
elm
sted
t-Fm
.
Glin
de-F
orm
atio
nW
aseb
erg-
Fm
.
Dankalk-Formation
N
Sie
beng
ebirg
e
Ooster-hout-Fm.
(Bergheim- Sfm.)
Hauptkies-Schichten(Erft-Sfm.)
Bre
da
-Fo
rma
tio
nR
up
el-F
m.
Nor
deife
l
Hou
them
-Fm
.
Tongeren-Formation
Eochattium
Rupelium
Gramium
Langen-feldium
Reinbekium
Hemmoor.
Vierlandium
Latdorfium
Morsum.
Syltium
“Scaldisium”
“Kattendijk.”
Neochatt.
Rup
el-
Form
atio
n
P.-Fm. =Piepen-hagen-Fm.
Brand-horst-Fm.
Zechstein-dolomit-Fm.
Langen-thal-Fm.(Schieferletten)
Tigersandstein-Formation
Kirnbach-Formation
P.-Fm.
Höh
ensc
hott
ervo
n W
eser
u. D
iem
elD
öre
ntr
up
-Fo
rma
tio
nN
iehe
im-S
fm.
Dob
erg-
Form
atio
n
Monspe-liensina
Kaolin-
pseudo-tepida-Sch.
sandOb.Glimmer-feinsand
ObererGlimmerton
Twistringen-Schichten
O
b.B
raun
kohl
ensa
nde
Hemmoor-Glaukonit-sande
NW SE
Stätteberg-Fm.
Frankenberg-Fm.
Geismar-Formation
Battenbg.- Fm.
Bruckdorf-Sfm.
Glaukonit-sand-Sfm.
Rupel-Schluff
Zeitz-Sfm.
Unt
. Bra
un-
kohl
ensa
nde
Unt
erer
Glim
mer
ton
PelsoniumBithynium
Aegeum
Rupelton-Formation
Lübtheen-Formation
Quassel-Fm.
Gößlow-Fm.
Laupin-Formation
Pritzier-Formation
Malliß-Formation
Möllin-Formation
Rogahn-Formation
Sülstorf-Formation
Bockup-Fm.
Brook-Sch.
Plate-Fm.
Schöne-walde-Formation
Conow-Formation
Serno-Formation
Dragun-Formation
Marnitz-Formation
Schlieven-Formation
Nassenheide-Formation
Waßmannsdorf-Formation
Wülpen-Formation
Helle-Fm.
Mahl-pfuhl-Fm.
Genthin-Formation
Nedlitz-Formation
Linda-Fm.
Zerb
en-F
orm
atio
n
Greifenhain-Sfm.
Nochten-Sfm.
Klettwitz-Sfm.
Drebkau-Sfm.
Welzow-Sfm.
Buchhain-Sfm.
Grießen-Sfm.
Branitz-Sfm.
Rupel-Basissand Calau-Sch.
Meuro-Formation
Weißwas-ser-Sfm.
Mühl-rose-Sfm.
Rauno-Fm.
Vetschau-Sfm.
Striesa-Sfm.
Lübbenau-Sfm.
Glimmer-sand-Sfm.
Brandis-Sfm.
Breiten-feld-Sfm.
Domsen-Sfm.
Wallen-dorf-Sfm.
Merseburg-Sfm.
Geisel-tal-Fm.
Düben-Sfm.
Bitterfeld-Sfm.
Cottbus-Formation
Spremberg-Formation
Brieske-Formation
Böhlen-Fm.
Espenhain-Zwenkau-Sfm.Gröbers-Sfm.
Borna-Fm.
Profen-Fm.
Zementst.-Fm.
Em-scher-Fm.
Emscher-Fm.
Pachydiscus neubergicus(Ammonit)
Platyceramus undulatoplicatus(Muschel)
Watinoceras devonense(Ammonit)
Thalmanninella (Rotalipora)globotruncanoides(planktonische Foraminifere)
Iridium-Anomalie
Fasciculithus(kalkiges Nannofossil)
Chron C26n
δ13 C-Anomalie
Blackites inflatus(kalkiges Nannofossil)
Hantkenina, Cribrohantkenina(Foraminifere)
Paragloborotalia kugleri(Foraminifere)
Globorotalia miotumida(Foraminifere)
Insolationszyklus 510
Gilbert-Gauss-Umpolung
Söl-lingen-Fm.
Chatt-Fein-sande
Die
khol
zen-
Fm
.
“Ober-eozän”-Ton-Fm.
Elz
-For
mat
ion
“Ober-eozän”-Kalkarenit-Fm.
Untereozän 3
Untereozän1/2
Unter-eozän 4
Ober- paläo- zän- Fm.
ObererGlimmerton
Hamburg-Fm.
Rein-beck-Fm.Katzheide-
Fm.
Chatt-Schluffe
Klin
tingh
oved
-F
orm
atio
n
Ratze-burg-Fm.
unbenannteEinheit
Søvind-Formation
Fehmarn-Formation
Lamstedt-Formation
Basbeck-Fm.
Söhlin-gen-Fm.
Gödrin-gen-Fm.
Pen-ning-sehl-Fm.
Helvetikum
2,6
(Stubensst.≈ Burgsandsst.)(pars)
0,78
1,02
0,65“Ionium”
“Tarantium”
“Nordgrippium”
0,126
0,114
Maßstabswechsel
Gauss-Matuyama-Umpolung
Matuyama-Brunhes-Umpolung
MIS 10
MIS 9
MIS 8
MIS 7
MIS 6
MIS 5e
MIS 5d
MIS 4
MIS 3
MIS 2
MIS 1
MIS 19
MIS 63
MIS 103
HO
LOZÄ
N
Klimatostrat igraphie L i t h o s t r a t i g r a p h i e
Norddeutschland SW-Deutschland
Klimatostratigraphie Lithostratigraphie
Rhein-Main-System Rheingletscher
Subatlantikum
Subboreal
Atlantikum
BorealPräboreal
Oberhol.Spätes H.
Mittelhol.Mittleres H.
Unterhol.Frühes H.
Ober-pleistozänSpätesPleistozän(Jung-Pleistozän)
Mittel-pleistozänMittleresPleistozän
Unter-pleisto-zänFrühesPleisto-zän
Weichsel
Eem
Saale-Komplex
Holstein
Elster
Cromer-Komplex
Bavel-Komplex
Menap-Komplex
Waal-Komplex
Eburon-Komplex
Tegelen-Komplex
Praetegelen-Komplex
Wei
chse
l-K
altz
eit
Saa
le-K
ompl
ex
Holstein-Warmzeit
Eem-Warmzeit
Elster-Kaltzeit
Rhume-Warmzeit
unbenannte Warmzeit
unbenannte Warmzeit
Hunteburg-Warmzeit
Osterholz-Warmzeit
Uetersen-Warmz.
Pinnau-Kaltzeit
Tornesch-Warmzeit
Lieth-Kaltzeit
Ellerhoop-WarmzeitKrückau-KaltzeitNordende-Warmzeit
Ekholt-KaltzeitWarmhörn-WarmzeitKaltenhörn-Kaltzeit
Unt
ere
Saa
leO
bere
Saa
le Warthe-Stadium
Unt
er-W
.M
ittel
-W.
Obe
r-W
eich
sel
Pinneberg-Warmz.Elmshorn-Kaltz.
Dorst-Kaltzeit
Cremnoceramusdeformis erectus (Muschel)
Discoaster kugleri
Sphenolithus heteromorphus
Regionale Stufe
Rheno-danub. Gr.
Ultr
ahel
-ve
tikum
Holstein-Warmzeit
Bavel
Menap
Waal
Tegelen
Prätegelen
Riß-Kaltzeit
Hoßkirch-Kaltzeit
Eem-Warmzeit
Würm-Kaltzeit
Ha
up
tte
rra
sse
n-F
orm
ati
on
en
Mit
telt
err
ass
en
-Fo
rma
tio
ne
nN
ied
ert
err
as
se
n-F
orm
ati
on
en
Mo
sb
ac
h-F
orm
ati
on
Ludw
igsh
afen
-F
m.
Vie
rnhe
im-F
orm
atio
nM
an
nh
eim
-F
or
ma
tio
nIff
ezhe
im-F
orm
atio
nB
reis
ga
u-F
orm
ati
on
Ne
ue
nb
urg
-Fo
rma
tio
n
Rh
ein
gle
tsc
he
r-T
err
as
se
ns
ch
ott
er-
Fo
rma
tio
n
Oberschwaben-Deckenschotter-Formation
Steinental-Formation
Illmensee-Formation
Hasenweiler-Formation
Klimatostratigraphie Lithostratigraphie
Bayern
Riß
Riß \ Würm
Mindel \ Riß
Mindel (i.w.S.)
Günz
Donau
Biber
Würm
Postglazial-terrassenschotter
Spätglazial-terrassenschotter
Nieder-terrassenschotter
Übergangs-terrassenschotter
Hoch-terrassenschotter
JüngereDeckenschotter
Tiefere ÄltereDeckenschotter
Höhere ÄltereDeckenschotter
ÄltesteDeckenschotter
Jüngerer Auenlehm
Mittlerer Auenlehm
Älterer Auenlehm
NW SE
Dünkirchen
Dünkirchen-Transgr.
Flandern-Transgr.Nor
dsee
Ost
see
Littorina-Transgr.
Littorina-Meer
Post-Littorina
Ancylus-See
Yoldia-Meer
Pre
row
-Fm
.
Kar
lsha
gen-
Fm.
Gre
ifsw
alde
rB
odde
n-F
m.
Red
entin
-Fm
.
Osterby-Formation Erm-stedt
Nie
de
rte
rra
sse
n-F
orm
ati
on
en
Ellund-Fm. Warnow-Formation
Laacher-See-Tephra-FormationBaltischer Eissee
Meiendorf“Mecklenburg-Formation”
Hennstedt-Fm.Kuden-Fm.Burg-Fm.
Ehringsdorf-Fm.
Mitt
elte
rras
sen-
For
mat
ione
nH
aupt
terr
asse
n-S
ubfo
rmat
ione
n(n
ur N
ordo
stde
utsc
hlan
d)
Delitzsch-WölkauHamburg-Dockenh.
Goldelund-Fm.Lauenburg-Ton
Rinnen-sequenz
Miltitz-IntervallMarkranstädt-Glaziär-Fm.
Zwickau-Glaziär-Fm.
Lehmzone von Voigtstedt
Muscheltone v. Voigtstedt
Untermaßfeld
Zeuchfeld-Borntal
Rippersroda (II)
Nordhausen
Obe
rter
rass
en-
For
mat
ione
nH
ocht
erra
ssen
-For
mat
ione
n
Raibl-Formation
Schnöll-Fm.
Erz
gebi
rge,
Lau
sitz
Rag
alan
d-G
rup
pe
Cha
lk-
Gr.
Ho
rd
al
an
d-
Gr
up
pe
Nor
dlan
d-G
rupp
eO
ffsho
re
Ost
wes
tf.-
Lipp
e
U. Glimmer- feinsand
UntererGlimmerton(Elmshorn-Fm.)
43
QU
AR
TÄ
R
2,6
PL
EI
ST
OZ
ÄN
2,6
DE
VO
N
57
OR
DO
VI
ZI
UM
41
L.-Sfm.
L.-Sfm.=Limonitsst.-Sfm.
Ran-tum-Fm.
Nach-tigall
Pritz-walk
Helm-stedt
Gor-leben
Loo-sen-Fm.
Lieth
Hagenow-Fm.(Rinnen-sequenz)
Ornatenton-Fm.
Ostreenkalk-Fm.
Ornatenoolith-Sfm.
Psilonotenton-Formation
Macrocephalenoolith-SubformationPorta-SandsteinAspidoideston-Formation
Angulatenton-FormationWefensleben-Formation
Badeleben-Fm.
“Rotbunte Tonsteine”
Rottorf-Formation
Jurensismergel-Formation
Sonninienton-\Coronatenton-Fm.
Württembergicaton-Fm.Württembergica-SandsteinSchaumburg-Sandstein
Dörnten-Schiefer
Garantianenton-Fm.
Niedersächsishes Becken
Süntel-Formation(”Kimmeridge”)
Eimbeckhausen-Formation
mittlerer / oberer KorallenoolithWiehengebirgequarzit
Heersum-Formation
Nesselberg-Sfm.
Münder-Formation
Humeralisoolith
Holzen-Formation (Gigaskalke)
Grenzsandstein-Sfm.
unterer Korallenoolith
Arietenton-Formation Arietenton-Formation
Obtususton-Formation
Capricornumergel-Formation
Amaltheenton-Formation
Posidonienschiefer-Formation
Dörnten-Schiefer
Opalinuston-Formation
Ludwigienton-Formation
Ornatenton-Formation
Suderbruch-SandsteinParkinsonienton-Formation
Polyplocus-Sandstein
EP
OC
HE
SE
RIE
PE
RIO
DE
SY
ST
EM
ÄR
AÄ
RA
TH
EM
Deuteriumüberschuss
0,0042
Maßstabswechsel
(kalkiges Nannoplankton)
(kalkiges Nannoplankton)
NördlicheKalkalpen
Nie
ren
tal-
Fo
rma
tio
n
Oad
Hr
Pb
Uab
Uab =Pb =Hr =
Oad =
Unterangerberg-Fm.Paisslberg-Fm.Häring-Fm.Oberaudorf-Fm.
Alpen-vorland
(Steinmergelkeuper)
Ober-rhät-kalk
Selun-Sfm.
Garschella-Formation(Gault-Grün-sandstein-Serie)
Landen-Fm.
Gelinden-Sfm.
Heers-Sfm.
M o l a s s e b e c k e nSubalpine und Vorlandmolasse
Glin
de-F
orm
atio
n
Lille
bælt-
For
mat
ion
Hei
ligen
hafe
n-F
m.
Rie
s-Im
pakt
Illawarra-Umpolung(Reversal)
GTS 2012 STD 2002ESTD 2005
ASSEL-
SAKMAR-
ARTINSKIUM
Hasel-gebirge
unbe-nannteEinheit
unbe-nannteEinheit
unbenan.Einheit
unbe-nannteEinheit
No
rdd
eu
tsc
he
r M
alm
(Do
gg
er)
no
ch u
nb
en
an
nte
Ra
nd
fazi
es
Obtususton-Formation
Amaltheenton-Formation
Posidonienschiefer-Formation
Opalinuston-Formation
Werle-Sandstein
Württembergica-SandsteinPrignitz-Sst.
Suderbruch-Sst.Wuster-husen-Formation
Dörnten-Schiefer
Zagaje-Formation
Capricornumergel-Formation
Ciechocinek-Fm.
(Grüne Serie)
Polyplocus-Sandstein
Parkinsonienton-Formation
Karstädt-Sandstein
Ornatenton-Formation
Arietenton-Formation
Pal
uki-
/ Kcy
nia-
Form
atio
n
Prignitz
Allenstein = Olsztyn-Formation
Suderbruch-Sst.
Mittelplate-Sst.
Elsfleth-Sst.Wöhrden-Sst.
Heersum-Formation
Korallen-oolith-Formation
Süntel-Formation
nochunbenannt
Angulatenton-Formation
Ludwi-gienton-Fm.
Sonninienton
tonschiefer
Bröckel-
Subfurcatenoolith
Mainzer Becken
Zen-nern-Fm.
Hün-feld-Fm.
Vorschütz-Paläoboden
Vogelsberg
Frielen-dorf-Fm.
Kassel-Fm.(KasselerMeeres-sand)
Hom-berg-ohm-Fm.
Ro
cken
ber
g-F
orm
atio
n
Rupelton-Fm.
Epterode-Paläoboden
Schwalm-Formation(Melanienton)
Gießen-Meeressand
Almerode-Formation
Borken-Formation
Roß-dorf-Fm.
Mar-dorf-Erz-Fm.
Bocken-heim-Fm.
Untermain-Basalt
Frankfurt-Formation(Obere Hydrobien-Schichten)
Rüssingen-Formation (Inflata-Schichten)
Hochheim-Formation(Mittlere Cerithienschichten)
Obere Pechelbronn-SchichtenM. Pechelbronn-Sch.
Untere Pechelbronn-Schichten
UntereCerithien-schichten
Vilbel-Kies
limnisch-fluviat. Wech-selfolge
Wölfers-heim-Fm.
Niederrad-Formation
Oberrad-Formation
Oppenheim-Fm.
Arvernensis-SchotterLaubenheim-Fm.
KriegsheimerSand (WeißesMio-Pliozän)
Dorn-Dürkh.-Fm.
Eppels-heim-Fm.(Dinothe-riensand)
Lau-ters-heim- Fm.
Nap
oleo
nshö
he-F
orm
atio
n
Psiloceras spelae tirolicum(Ammonit)
Lochrieaziegleri(Conodont)
Declinognathod.noduliferus(Conodont)
Eoparastaffellasimplex(BenthischeForaminifere)
Siphonodellasulcata(Conodont)
Palmatolepis triangularis(Conodont)
Ancyrodella rotundiloba(Conodont)
Polygnathus hemiansatus(Conodont)
Polygnathus costatus partitus(Conodont)
Monograptus uniformis(Graptolith)
Eognathodus sulcatus(Conodont)
Eocostapolygnathus kitabicus(Conodont)
Metabolograptus(Monograptus) parultimus(Graptolith)
Å Saetograptus leintwardinensis
Saetograptus varians(Graptolith)
Cyrtograptus lundgreni(Graptolith)
Eocoelia curtisi (Brachiopode)
Neocolonograptusausterus sequens
Akidograptus ascensus (Grapt.)
Metabolograptus(Normalograptus) extraordinarius(Graptolith)
Diplacanthograptus caudatus(Graptolith)
Metabolograptus gracilis(Graptolith)
Levisograptus(Undulograptus) austrodentatus
Baltoniodus triangularis(Conodont)
Tetragraptus approximatus(Graptolith)
Iapetognathus fluctivagus(Conodont)
Agnostotes orientalis(Trilobit)
Glyptagnostus reticulatus(Trilobit)
Lejopyge laevigata(Trilobit)
Ptychagnostus atavus(Trilobit)
Treptichnus(Trichophycus)pedum(Spurenfossil)
Haguenau-Fm.
ÄltereEisenbergerTonfolge
Iffezheim-Fm.
Weiter-stadt-Fm.
Groß-Rohr-heim-Fm.
Landau-Formation
Kai
sers
tuhl
Sas
-ba
ch-S
ch.
Bruchsal-Formation
Niederrödern-Formation
Froidefontaine-Formation Lör-
rach- Fm.
Alzey- Fm.
Sulzheim-Fm.
Messel-Fm.
Schliengen-Formation(Siderolith-Schichten)
Bouxwiller-Sfm.
Ode
nwal
d
Küs
tenk
ongl
omer
at-F
m. (
”Ste
inga
ng”)
Wit
tels
he
im-F
orm
ati
on
(S
tein
salz
-Fo
lge
)Pechelbronn-Formation
Rote Leitschicht
Rie
s-S
eeab
-la
geru
ngen
Alb
UM
M U
nt. M
eere
smol
.U
SM
Unt
ere
Süß
was
serm
.O
SM
Ob.
Süß
was
serm
olas
se
Ehin-gen-Sch.
Ulm-Sch.
UM
M U
nter
e M
eere
smol
asse
SN
Buchsw. Kalk
Kra
ich
ga
u
≈
7
≈
3
≈
6
≈
8
≈
7
≈
5
444
Maßstabs-wechsel
560
580
600
620
635
UB
M U
. Bra
ckw
asse
rm.
≈
4
≈
4
≈
4
≈
3
≈
5
≈
4
Vermiceras quantoxenseVermiceras palmeri(Ammoniten)
Bifericeras donovani(Ammonit)
Leioceras opalinum(Ammonit)
Hyperlioceras mundum(Ammonit)
K. keppleri (Ammonit)
EP
OC
HE
SE
RIE
PE
RIO
DE
SY
ST
EM
ÄR
AÄ
RA
TH
EM
Maßstabswechsel
Cromer
Lithostratigraphie
Dietmanns-Formation
Hoc
hrhe
in-D
ecke
nsch
otte
r-F
orm
atio
n
Kendl-bach-Fm.
Schöneck-Formation(Fischschiefer)
Dynow-Mergel(Heller Mergelkalk)
Tonmergel-Schichten
Bändermergel
Egger-ding-Fm.
Liegende Ton-mergelBaustein-Sch.
Weiß-ach-Sch.
Steig-bach-Sch.
Kojen-Sch.
ObersteCyr.-Sch.
O. Cyr.
Haupt-cyrenen-Sch.
U. Cyr.-Sch.
"Chatt"-Sand
Hang.Tonmerg.
Puc
hkirc
hen-
Ser
ie
Prom-bg.-Sch.
Deutenhausen-Schichten
Aq.-S.-M.-F."Aq."-Fischsch.
Fluviatile Süßw.-Sch.
Nördl. Vollschotter/Quarzrestschotter
Limnische Süßw.-Sch.Ortenbg.- Schott.
"Eggenburg"-Sand- Mergel-Folge
Ortenburg- Meeressande
Luzern-Formation
Hauchen-berg-Sch.
LimnischeUntere Serie
Haldenhof-Mergel
FluviatileUntere Serie
Steinbal-men-Sande
ObereGlimmer-sande
Erolzheim-Sande
Geröllsand-Serie
Südl. Vollschotter
Hangend-SerieObere Serie
OMM Obere Meeresmolasse
OM
M
OBM
Oncophora-Sch.Kirchberg-Fm.Grimmelfingen-Sch.
OBM Obere Brackwassermolasse
GTS 2012S. 5
AlbsteinSteinhöfe-Fm.Baltringen-Fm.Kalkofen-Fm.Heidenlöcher-Sch.
Neuhofen-Fm.Untersimbach-Sch.
Tou
rnai
siu
mV
ise
um
Nam
uri
um
Ivorium
Hastar-ium
Cour-ceyium
Chadium
Arund-ium
Holker-ium
Asbium
Brigant-ium
Moliniac-ium
Livium
War-nantium
Arnsbergium E2
Pendleium E1
Chokierium\ Alportium
Wes
tfal
ium
Stefan. C
Stefanium B
Kantabrium
D Westfalium D
C Bolsovium
B Duckmantium
A Langsettium
Yeadonium G1Marsdenium R2Kinderscoutium
Llandovery
Wenlock
Ludlow
Gedinne
Siegen
Ems
Eifel
Givet
Adorf
Nehden
Hemberg
Wocklum
Dasberg
Din
an
tiu
m =
Un
terk
arb
on
vo
n M
itte
leu
rop
a
Tremadoc
Arenig
Llanvirn
Caradoc
Ashgill
Sil
esiu
m =
Ob
erk
arb
on
vo
n M
itte
leu
rop
a
Regionale historische Stufe
Saar-Nahe Wetterau
Saalesenke LausitzChemnitzOstdeutsche Frühmolassen
R e c h t s r h e i n i s c h e s S c h i e f e r g e b i r g e
Schwarzwald
Vogtland
Mur
gtal
-Gne
isan
atex
it-Fm
.W
iese
-Weh
ra-
Form
atio
n
Trai
schb
ach-
schi
efer
-Fm
.S
chin
delk
lam
m-
schi
efer
-For
mat
ion
Gag
gena
u-E
inhe
it
Ohlsbach-Einheit
Mittel-schwarz-wald-Kerngneis-Gruppe
Schwein-heim-Formation
Elterhof-Formation
Alzenau-Formation
Mömbris-Formation
Hörstein-Huckel-heim-Fm.
De
vil
le-G
ru
pp
e
Wanne-Formation (B)
Venn-Formation (D)La Venn-Formation (B)
Schevenhütte-Formation (D)La Gleize-Formation (B)
Wehebach-Formation (D)Jalhay-Formation (B)
Thönbach-Formation (D)Ottré-Formation (B)
Bihain-Formation (B)
Sa
lm-G
rup
pe
Mo
no
to
ne
G
ru
pp
e
Bu
nt
e
Gr
up
pe
Katzhütte-Gruppe
Arz
ber
g B
un
te G
rup
pe
Wun-siedel-Fm.
Alexan-dersbad-Fm.
Hei
ner
sdo
rf-G
rup
pe
Tiefenbach-Formation
Galgenberg-Formation
Wilden-stein-Fm.
Lipperts-grün-Fm.
Bergleshof-Formation
Trieben-reuth-Fm.
Goldisthal-FormationWarmen-
steinach-Gruppe
Vogten-dorf-Fm.
Leimitz-Fm.
Phycoden-Gruppe
Frauen-bach-Gr.
Griffel-schiefer-Fm.
UntereSchmiede-feld-Formation
Leder-schiefer-Fm.
Döbra-Fm.
Rand-schie-fer-Fm.
Haupt-quarzit-Fm.
Griffel-schiefer-Formation
Leip
zig-
Gru
ppe
Roth-stein-Fm.
Zwethau-Formation
Charlottenhof-Formation
Arenz-hain-Gruppe
Delitzsch-Fm.
Tröbitz-Fm.
Dubrau-quarzit-Fm.
Klitten-Formation
Eichberg-Formation
Po
mm
ern
-Gru
pp
e
Lubm
in-S
ands
tein
-Fm
.S
chw
arbe
-B
unts
chie
fer-
Form
atio
n
Adlergrund-Sandstein-Formation
Laeså-Formation
Südskandi-navischeAlaun-schiefer-Formation
Bjorkås-holmen-Fm.
Varnke-vitz-Sst.-Fm.
Wit
tow
-Gru
pp
e
Komstad-Kalkstein-Formation
Nobbin-Grau-wack-en-Fm.
Arkona-Schwarz-schiefer-Fm.
Dicellograptus-Schiefer-Fm.
Jerrestad-Formation
Hunsrück-Stromberg
Taunus
Eifel (Daun-Prüm)
Eifel
Oberdevon-Schiefer
Adorf-Kalk
Givet-Schiefer
Wissenbach-Schiefer
Stromberg-Kalk
Kieselgallen-Schiefer
Warmsroth-Schichten
Walderbach-Schichten
Singhofen-Sch.
Hun
srüc
k-S
chie
fer-
Gr.
Taunus-quarzit
Hermeskeil-Sch.
BunteSchiefer
Neu-Oos-Cypridinen-Schiefer
Büdesheim- Schwarz- mergel
Büdesheim- Goniatiten- Schiefer
Oos-Plattenkalk
OKWH
UKWH
Geisel-bach-Formation
Etroeungt-Fm.(U. Kohlenkalk)Evieux-Fm.
Montfort-Formation
Esneux-Formation
Cheiloceras-Kalk
Famenne-Schiefer
Matagne-SchichtenSchmidthof-Fm.(Frasne-Knollenkalk u.Knollenschiefer)
Walheim-Fm.(Ob. Massenkalk)Grenzschiefer
Walheim-Fm. (U. Mas-sen-kalk)
Wocklum-Kalk
Annulata-Horizont
Nehden-Sandstein
Nehden-Schichten
Remscheid-Schichten
Hauptkeratophyr K4
Bensberg-Schichten
Siesel-
Sch.
BunteEbbe-Sch.
Brede-neck-Sch.Hüinghau-sen-Sch.
Pasel-Sch.
Hemberg-Schichten
Mas
senk
alk
Kieselgallen-Schiefer
Lahn-Dill
Unterems-Schiefer und-Sandstein
Cep
halo
pode
n-K
alke
Endbach-Formation
Weiters-hausen-Formation
Ulmbach-Formation
Peters-burg-Formation
Michel-bach-
Erb
sloc
h-G
rauw
acke
Sch
ön
au
-Ka
lk
ObereStein-horn-Sch.
U. Steinhorn-Schichten
Ostrakoden-kalk
Wet
zeld
orf-
Gru
ppe
Ang
lmüh
le-E
inhe
it
Kal
ke
Iber
g-F
orm
atio
n(S
trin
goce
phal
en-K
alk)
(Ib
erg-
Kal
k)
Schalker-Teich-Fm.(Calceola-Schiefer)
Kah
lebe
rg-G
rupp
e
Tonschiefer
Kalk-Grauw.
Grapto-lithen-Schiefer inOlistho-stromen
Ockerkalk-Formation
ObereGraptolithenschiefer-Formation
UntereGraptolithenschiefer-Formation
Tentakulitenknollenkalk-Formation
Tentakulitenschiefer-Formation
Schwärzschiefer-Formation
He
rz
yn
ka
lk
Elb
inge
rode
Sch
alst
ein-
For
mat
ion
Haupt-quarzit
Görk-witz-Fm.
rand- bisnichtmarineSand- undSiltsteine,Karbonate
Tonsteine-Siltsteine,Karbonate
Sandsteine
Old Red
Hastière-Fm.(Unt. Dolomit)
Pont d´ Arcole-Formation
Vesdre-Fm.(Ob. Dolomit)
LiegendeAlaunschiefer
HSS
Sch
iffe
lbor
n-Fm
.
Kulm- Grauwacke
Tann
er G
rauw
acke
Rußschiefer
Lauterecken-Fm.Quirnbach-FormationWahnwegen-FormationAltenglan-FormationRemigiusberg-Fm.
Eisenach-Formation
Tambach-Formation
Rotterode-Formation
Oberhof-Formation
Goldlauter-Formation
Manebach-Formation
Illmenau-Fm.(Geh-ren-Sch.)Möhren-
bach-Fm.Georgen-thal-Fm.
Blei-chen-bach-Fm.
Schön-eck-Formation
Wadern-Formation
Ro
den
bac
h-F
orm
atio
n
Dillen-burg-Fm.
Schalstein
Adorf-Schichten
Wissenbach-Schiefer
Fe-Grenzlager
Tongallen- und
Kieselgallen-Schiefer
Rothau-sen-Gr.
Wip
pra
-Gru
pp
eP
isk
ab
orn
-Gru
pp
e Pferdeköpfe-Grünschiefer-Formation
Klippmühle-Quarzit-Formation
Biesenrode-Rotschiefer-Formation
Rammelburg-Phyllit-Quarzit-Formation
Schielo-Grauwacken-Fm.
Fütte-rungsberg-Metagrau-
wacken-Formation
Herscheid-Gruppe
(Tholey-Sch.)
(Le-bach-Sch.)
(Kusel-Sch.)
Standenbühl-Formation
Odernheim-Sfm.
Jeckenb.-Sfm.
Kellerskopf-Formation
Wallersheim-Dolomit
Bolsdorf-SchichtenDreimühlen\Rodert\KerpenLoogh\Cürten\
Junkerberg-FormationAhrdorf-FormationNohn-Formation | SchichtenLauch-Formation | Schichten
Heisdorf-Formation | Schichten
Wetteldorf-Schichten
Wiltz-Schichten
Berlé-Schichten
Klerf-Schichten
Stadtfeld-Schichten
Gefell-Schichten
Saxler-Schichten
Neichnerberg-Schichten
Reudelsterz-Schichten
Eckfeld-Schichten
Freilingen\ Ahbach
Odenspiel-Sch.Wahnbach-Sch.M. Siegen-Sch.
Odersh.-Kalk
Adlergrund,Osteurop.Plattform
Grä
fen
thal
-Gru
pp
e
Hun
dsrü
ck-G
rupp
eV
es
se
r-G
rup
pe
Bad
en-B
aden
-Sch
iefe
r-G
rup
pe
Kiesel-und Ton-schiefer
Flin
zF
linz
Cyp
ridin
en-S
chie
fer
und
Bun
tsch
iefe
r-F
orm
atio
n
Elb
ing
ero
de
-Rif
fka
lk-F
m.
Untere Mosel, Mittelrhein
Reg
iona
leU
nter
stuf
e
Laubach-Schichten
Bendorf-Schichten
Nauort-Sch.Oberbiber-Sch.Deichselbach-Sch.
Hohenrhein-Sch.
Rittersturz-Sch.
Rüscheid-Sch.
Augustenthal-Sch.Leutersdorf-Sch.
Mayen-Sch.
Wissenbach-Schiefer
Kieselgallen-SchieferFlaser-Schiefer
K3
Rastrites-Schiefer-Formation
Toyen-schiefer-Formation
Terwagne-Fm.
Neffe-Fm.
Heiligenhaus-Formation
Dieken- Fm.
Seltersberg-Formation(HangendeAlaunschiefer)
Bromberg-Fm.(kieseligeÜbergangsschichten)
Hardt-Formation(schwarze Kulm-Kiesel-schiefer mit Tuffen)
Kahlenberg-Formation(Liegende Alaunschiefer)
Her-drin-gen-Fm.
Wen-ne-men-Fm.
Becke-Oese-Fm.
Helle-feld-Fm.
Laisa-Formation
Wil
de
ste
in-F
orm
ati
on
Gladen-bach-Formation
Bischoffen-Formation
Elnhausen-Formation
Bal
lers
bac
h-K
alk
un
d G
ün
tero
d-K
alk
in B
icke
n-E
nse
-Fo
rmat
ion
Kam
mqu
arzi
t-Fm
.
Keh
na-G
rauw
acke
n
Jüng
ere
Gie
ßen-
Gra
uwac
ke
Lohr
a-D
ecke
Gie
ßen-
Dec
ke
Magde-burg-Flech-tingen-Fm.
Acker-Bruch-berg
Ka
mm
qu
arz
it
Pla
tte
nsc
hie
fer
Sch
iffel
born
erS
chic
hten
Kulm-
ErdbachII
ErdbachIII
Deck-diabas
Kiesel-schiefer
Gon
iatit
en-
kalk
Elbinge-rode
Alaun-schiefer
Lauten- thal-Sch.
Büc
henb
erg-
Kie
sels
chie
fer
Ahr
enfe
ld-
Kie
sel-
schi
efer
Hangenberg-Schichten
Kohlen-Olis
tost
rom
Bod
etal
“Cyc
lost
igm
en-S
ch.”
Pla
ttens
chie
fer
Lehe-sten-Fm.(Dach-schie-fer)
Ziegenrück-Formation
Leut
enbe
rg-G
rupp
e
Sonne-berg-Gr.
Teuschnitz-Formation
Röttersdorf-FormationKaulsdorf-FormationHasenthal-Formation
Gahlkow-Sch.Loissin-\Parchim-\
Brigantium
LE 21
LE 20
LE18, 19
LE13-17
LE 4
LE 5-11
LE12
LE 1-3
Ko
hle
nka
lk-L
ith
o-E
inh
eit
en
(L
E)
Jasmund-Schichten
Hiddensee-Sch.
Barth-Schichten
Lohme-Schichten
Wiek-Schichten
Trent-Schichten
Dornbusch-Sch.
Mönchgut-Sch.
Rambin-Schichten
Dober-lug-Sgr.
Hau
pt-
grup
pe Grup-pe Folge Ost-
ThüringenN o r d d e u t s c h l a n d SW-Hessen /Baden-WürttembergNW-Hessen Südpfalz Nord-
pfalzOber-
franken
Cornberg-Sst.
Richels-dorfer
GebirgeNördlicheKalkalpen
Leit-horizont
Barruelium (Stefan. A)Ste
-fa
nium
Norddeutsches Becken
Thüringer WaldWerra-FormationNeuenhof-Fm.(Grenzkonglomerat)
Jinogondolella asserrata(Conodont)
Jinogondolella nankingensis(Conodont)
Neostreptognathus pnevi(Conodont)
Mesogondolellabisseli (Conod.)Sweetognathuswhitei (Conod.)
Mesogondolellauralensis (Conod.)Sweetognathusmerrilli (Conodont)
Streptognatho-dus isolatus(Conodont)
Annulata-H.
in spe
in spe
1913
Regionale Stufe
Donners-berg-Fm.291 Ma
OKWH
UKWH
in spe
Con
droz
-Gru
ppe
Rureifel
Mulden-kern-dolo-mit
Fleuth-Schichten
Friesen-rath-Fm.
Vicht-Fm.
Zweifall-Fm.
RureifelAachen
Kalltal-Formation
Finste-rau-Fm.(Siegen-Sch.)
“Ems-Quarzit”
Klerf-Fm.
Mon-schau-Fm.
Rurberg-Fm.
Kon
-de
lLa
u-ba
chLa
hn-
stei
nVa
llen-
dar
Sing-hofen
Ulm
en
Wie
d-G
rupp
e
K1
Sauerland
Müsen-Sch.
Silberg-Formation
Siegen-Sch.
Rimmert-Schichten
Schroers-berg-Schichten
Unt. Kellwasser-H. UKWH
Eichelstück-Schiefer
Katzenelnbogen-Fm.(Taunus-Quarzit)
Oberems-Schiefer undSandstein
Ro
m
ke
rha
lle
-Fm
. (A
do
rfe
r +
Cly
me
nie
nk
alk
)B
iels
tein
-Fo
rma
tio
n
Cep
halo
-po
den-
nich
tbe
kann
t Goslar-Fm. (Wis-senbach-Schiefer)
Borchersweg-Fm.Schalke-Fm.Ramseck-Fm.Giengelsberg-Fm.Heiligenberg-Fm.Pfeifenweg-Fm.Kinderbrunnen-Fm.
Sa
alf
eld
-Gr
up
pe
Annulata-Horizont
Gle
itsc
h-F
orm
atio
n
Bohlen-Fm.
Kahl-leite-Fm.
Vogels-berg-Fm.
Hirten-rangen-Fm.
Sc
hle
iz-G
ru
pp
e
Pfaffen-berg-Sfm.
Obernitz-Sfm.
Resch-witz-Sfm.
Breter-nitz-Sfm.
Mühlfel-sen-Sfm.
Gö
sch
itz-
Fo
rmat
ion
Kapfen-berg-Sub-formation
Löh-ma-Sfm.
Röders-dorf-Sfm.
Oberharzinkl. Iberg
Eder, Lahn-Dill, KellerwaldUnterharz
Oberharz Unterharz
OKWH
UKWH
OKWH
UKWH
Thüringen
STD 2002
RügenVorpommern
STD 2002
Hangenberg-Schwarzschiefer HSS HSS
Schlei-den-Fm.
Wüs
te-
bach
-Fm
.
Hei
mba
ch-
Fm.
K.-ka.
Haini-chen-Sgr.
Klitsch-mar-Fm.
Sandersdorf-Fm.
Olis
tost
rom
e H
arzg
erod
e
H a r z
Med
ebac
h-G
rupp
eD
rew
er-G
rupp
e
Bad
enw
eile
r K
on
glo
mer
at-
Fo
rmat
ion
Vu
lka
nit
-Ko
mp
lex
Pro
toca
nite
s-G
rauw
acke
n-Fm
.
Schwarz-wald
Aachen
Refrath-Schichten
Hombach-Schichten
Plattenkalk
Torringen-Schichten
Büchel-Sch.
O.
U.
Sand-Sch.
Ob. Knoppen-bissen-Schichten
UntereKnoppen-bissen-Schichten
Bergisch-Gladbach Etroeungt-Fm.
Oberer Kellwasser-Horizont OKWH
Velbert
Angertal-Sch.
Velbert-Schichten
Hemberg-Schichten
Rützkausen-Formation
Höhe-Sfm.
Wülfrath-Formation(Massenkalk)
Flandersbach- Fm.
Schwarz-bachtal-Kgl.
nicht auf-geschlossen
Hohen-hof-Sch.
Hobräck-Sch.
Mühlen-berg.-Sch.
Branden-berg-Sch.
Honsel-Schichten
Hagen-Balve-Fm.(Massenkalk)
Oestrich-Sch.
F li n
z
Daberg-Uebernthal-Fm.
Styliolinen-Schiefer
Eifel-Quarzit
OKWH
UKWH
Unt erharz
Lo
hra
-Fo
rma
tio
n
O.
M.
U.
Köbbing-hausen-Formation
K2
Ber
ghau
pten
-Fm
.
Hoh
enge
-ro
ldse
ck-F
m.
Gei
sber
g-Fo
rmat
ion
Lich
tent
hal-F
orm
atio
nS
tauf
en-
berg
-Fm
.
HSS
Untere Mosel, Mittelrhein
Zwickau-Fm.
Flöha-Fm.
kalk
Dürrenwald-Dachschiefer
SchieferundGrau-wacken
Her
zynk
alk
Flin
zkal
k
Ton-schiefer)
Crenist.-K.
Dainrode-Fm. (Kulmgrauwacke)
Lelbach-Fm.(Kulmtonschiefer)
Crenistria-Kalkbänke
Saale-senke
STD 2002modifiziert
Jessen-Schichten
Roitzsch-Schichten
Hillers-hau-sen-Fm.(Kulm-Kiesel-kalk)
(Ob. Kohlenkalk)
Oberkirchen-FormationDisibodenberg-Fm.
Meisen-heim-Fm.
Kaub-Fm.Bornich-Fm.Sauerthal-Fm.
Reg.Stufe
Grup-pe
Reg.Serie
Haupt-gr.
GB B
Ob
er
ha
rz
-
(Wissenbach-Schiefer)
Gos-lar-Fm.
Schad-leb.-Fm.
Lange-stal-Fm.
Innerste-Fm.(Schmitzenstreif.-,Bänder-/ Büdes-heimer-Schiefer)
Gr
up
p
e Eck
sber
g-S
ubfo
rmat
ion
(Obe
re C
yprid
inen
schi
efer
)D
ölbe
-Sfm
.(R
otsc
hief
.)
La
uent
hal-S
fm.
(Unt
. Cyp
riden
schi
efer
)
Thüringen
Alb
≈
6
≈
6
≈
5
≈
ª 7
≈5
≈ 3
Luisenthal-Formation
Göttelborn-\ Dilsburg-Fm.
Heiligenwald-Formation
Geisheck-Formation
Rothell-Formation
Sulzbach-Formation
Heusweiler-FormationBreitenbach-Formation
Saar
Saar
Pontium
Dazium
Romanium
Gru
ppe
He
ga
u
Emsquarzit
Nellenköpfchen-Sch.
Franken
Mergelsbg.-Fm.
ErdbachI + II
ErdbachIII
Deck-diabas
Velbert Sauerland
Bra
unj.
jura
-Gr.
Bra
un-
Sc
hw
ar
zju
ra
-Gr
up
pe
(L
ias
)(D
ogge
r)N
ord
de
uts
ch
er
Ma
lm
Thüringen
Amaltheenton-Formation
Posidonien-schiefer-Formation
Numismalis-mergel-Formation
Jurensis-mergel-Fm.
Ari-eten-ton-Fm.
Psilonotenton-Fm.
Angulatenton-Fm.
Gryphäen-sandstein-
Fm.
(Planicosta-Schichten)
Leithorizont
Dia
bas
Kahl-Fm.
Eozäner Basiston
Cyrenen-mergel
Weisenau-Formation
Aq.-S.-M.-F. = Aquitan-Sand-Mergel-Folge
GrüneMergel(Lym-naeen-mergel)
Fm.ton)
Basis-Sst.
(nur Schotter)
Ob
ere
Lö
ss
-Fo
rma
tio
nU
nte
re L
ös
s-F
orm
ati
on
Ob
ere
Lö
ss
-Fo
rma
tio
nU
nte
re L
ös
s-F
orm
ati
on
Pommern-Formation
Frankfurt (Oder)-Fm.
Brandenburg-Formation
Jüngeres Stadial
Delitzsch-Phase
Dömnitz- / Wacken-Warmzeit
Drenthe-Stadium
Fuhne- =Mehlbek-Kaltzeit
Fuhne-Stadial B Pritzwalk-Interst.Fuhne-Stadial A
Spät-Elster
Früh-Elster
Älteres Stadial
0,115
Rederstall-Stadial
Stadiale und Interstadiale
Weichsel-haupt-verglet-scherung
Alleröd-Interstad.Bölling-Interstad.Meiendorf-Interst.
Jüngere DryasÄltere DryasÄlteste Dryas
Odderade-Interstadial
Herning-StadialBrörup-Interstadial
“Meghalayium”
“Grönlandium”
Hunsrück-Stromberg
Taunus
Stavelot-Venn
Glaukonitsande +Blättermergel
SpessartBayrischer W.Oberpfälzer W.
Sauerland
Orthoceren-kalk
Weiß-elster-
Gruppe
Morgen-stern-Sfm.
Glocken-berg-Sfm.
Grenzler-burg-Sfm.
Holozän
Spä
t-W
.
PaddenluchKrumpa (Geiseltal)
Kön
igsa
ue (
Asc
hers
lebe
n)
Wandelwitz-Formation
Blumenthal- | Bordes-holm- | Brügge-Formation
Harz, Wippraer Zone
Phycoden-Gruppe
Frauenbach-Gruppe
Grä
fen
thal
-Gru
pp
e
Thüringen, Oberfranken,Vogtland
Thüring.-Fränk. Schiefer-gebirge, Fichtelgebirge
Rügen,Vorpommern
WartheJüngere Drenthe
Niedersachsen
Haupt-Drenthe( Ältere Drenthe)
Seyda-FolgeLeipzig-Glaziär-Fm.|Zeitz-Glaziär-Fm.
Hinterste Mühle
Langewie-se-Sch.
Rams-beck-Sch.
Frede-burg-Sch.
Eckergneis-KomplexMagmatischeZirkonalter: 410 ± 10 Ma
Oberharz
296
300
Kam
mqu
arzi
t-D
ecke
Erlen-rode-Fm.
Seffent-Formation
Ziegelschiefer-Fm.
AachenWurmInde Ruhr
Ruh
r-G
rupp
e
Osnabrück-Fm.(Obere Ibben-büren-Fm.)
Lembeck-Fm.
Essen-Formation
Witten-Formation
Kaisberg-Fm.Sprockhövel-Fm.
Walhorn-Formation
Wilhelmine-Fm.Gedau-Fm.
Krebs-Traufe-Fm.
Aussenwerke- Fm.
Breitgang-Fm.
Binnen-werke-Fm.
Neeroeteren-Formation
Hillensberg-Formation
Horst-Fm.
Essen-Fm.
Horst-Formation
Bochum-Formation
Möh
ne-G
rupp
e
Hagen-Formation
Arnsberg-Fm.
Dorsten-Formation
Bochum-Fm.
Sprockhöv.-Fm.Witten-Fm.
Ibbenb. Stefanium A
Stefanium C
Stefanium B
NW-Deutschlandinkl. Ems-Senke
Kulm-Grau-wacke
(Kulm-
Koh
lenk
alk-
Gru
ppe
Richrath-Kalk
Hastière-Fm.(Unterer Dolomit)
Pont d´ Arcole-Formation
Oberkambrium
Mittelkambrium
Unterkambrium
Regionale Serie
Re
vin
-Gru
pp
e
Bellevaux-
Formation (B)
Hour-Formation (B)
Tektonischer Kontakt
(Kei
lber
g-G
rupp
e |
Klín
ovec
-Gru
ppe)
(Th
um
-Gru
pp
e)
(Joa
chim
stha
l-Gr.)
|(J
áchy
mov
-Gr.)
(Fichtelberg-Formation)
(Obermittweida-Formation)
(Raschau-Formation)
(Grießbach-Formation)
(Breiten-brunn-Formation)
(Herold-Fm.)
(Halbmei-le-Fm.)
(Jahns-bach-Fm.)
(Buch-berg-Fm.)
Harz, Wippraer Zone
Vesser
Vesser
Todt
moo
s-G
neis
anat
exit
-Fm
.
Laus
itz-
Gru
ppe
(Osterzgebirge-Gruppe)
(Niederschlag-Gruppe)
(Pre
ßni
tz-G
rupp
e) (Medenec- |Kupferberg-Formation)
(Rusová- |Reischdorf-Formation)
Wee
sens
tein
-
Gru
ppe
Cla
nzsc
hwit
z-
G
rupp
e
Thüring.-Fränk. Schiefer-gebirge, FichtelgebirgeRegionale Serie Stavelot-Venn Schwarzwald Spessart Bayrischer W.
Oberpfälzer W. Erzgebirge allochthon Erzgebirge autochthonSTD 2002, modifiziert NW-Sachsen, Lausitz
Adlergrund,Osteurop.Plattform
Rügen,Vorpommern
OstmecklenburgerKristallinkomplex
Zirkon-Xenokristen inpermischen Rhyoda-ziten und AndesitoidenBhg. Friedland 1/71:1483 Ma,Bhg. Penkun 1/71:1456 Ma
Anorthosite als Xenolithin der Bhg. Schwerin1/87
WestmecklenburgerKristallinkomplex
NW-Sachsen, LausitzHarz
Prettin-Drehna-Gruppe
Siegerland
Hannover-Fm.
Dethlingen-Formation
Mirow-Fm.
Parchim-Fm.
Mür
itz-
Sub
grup
pe
Altmark-Subgruppe
Bebertal-Formation
Föhr-bg.-Fm.
Banne-witz-FormationNieder-häslich-Formation
Döhlen-Formation
Unkersdorf-Formation
Mülsen-Fm.
Leukers-dorf-Fm.
Planitz-Fm.
Härtens-dorf-Fm.
Wurzen-Fm.
Oschatz-Fm.
Rochlitz-Fm.
Kohren-Fm.
Walken-ried-Fm.
Werna-Fm.
Sülzhayn-Fm.
Baumgarten-Fm.
Neustadt-Fm.
Netzkater-Fm.Fuchs-burg-Fm.
Eisleben-Fm.
Hornburg-Formation
Halle-Formation
Man
sfel
d-S
gr.
Gorenzen-Fm.
Rothen-burg-Fm.
Sie-bige-rode-Fm.
Wettin-Fm.
Eisenach-Formation
Tambach-Formation
Rotterode-Fm.
Oberhof-Formation
Goldlauter-Formation
Manebach-Fm.
Illmenau-Fm.
Möhren-bach-Fm.
Georgen-thal-Fm.
Geh
ren
-Sg
r.R
enns
teig
-Sub
grup
peLe
ina-
Sub
grup
pe
Granulit-komplexdes Gra-nulitgeb.
Altenmittlau-Fm.Glauburg-Fm.
Bleichen-bach-Formation
Schöneck-Fm.
Düdelsheim-Fm.Altenstadt-Fm.
Lindheim-Formation
Rod
enba
ch-F
orm
atio
n
Nah
e-S
ub
gru
pp
eG
lan
-Su
bg
rup
pe
Un
terr
otl
ieg
en
dO
be
rro
tlie
ge
nd
IO
berr
otlie
gend
II
Wadern-Formation
Kreuznach-Fm.
Standenbühl-Formation
Remigius- berg-Fm.
Donnersberg-Formation
Breiten-bach-Fm.
Thallichtenberg-Fm.
Meisenheim-Formation
Oberkirchen-Fm.Disibodenberg-Fm.
Lauterecken-Fm.
Quirnbach-Fm.Wahnwegen-FormationAltenglan-Fm.
Saar-Nahe-Becken
Saale-Becken Ilfeld-Becken NW-Sachsen Chemnitz Döhlen Norddeutschland
Thüringer WaldHessen
Sauerland
Sch
war
zwal
d
Düdels-heim-Fm.
Alten-stadt-Fm.
Lind-heim-Fm.
Schwarz-wald
Reb
berg
-For
mat
ion
Mic
helb
ach-
For
mat
ion
Wei
tena
u-F
orm
atio
n
Süplingen-Fm.
Eburon
Oerel
NorddeutschesBecken
ChemnitzSTD 2002
Munster- Breloh
Kittlitz
Klinge
Frasne-Event
Kacák-Event
ˇ
Kalksand-steine
Süd
harz
-S
elke
-Dec
keS
üdha
rz-S
elke
-Q
uarz
itS
üdha
rz-S
elke
-G
rauw
acke
Stie
ge-S
fm.
Prä-planorbis-Schichten200
Ma
lmD
og
ge
rL
ias
Sc
hw
arz
er
Ju
raB
rau
ne
r J
ura
We
iße
r J
ura
No
rd
de
ut
sc
he
r
Ju
ra
Sü
dd
eu
ts
ch
er
J
ur
a
STD 2002STDK 2012
Gruppe
Gonolkites convergens (Ammonit)
Dactylioceras(Ammonit)
Holstein-TrögeVorpommern
Lehmbrink-Sfm.(Serpulit)
Thüste-Sfm.
Neuenhof-Fm.
R o t l i e g e n d B , Zeitskala = GTS 2016Rotliegend A, Zeitskala = STD 2002, ESTD 2005; modifiziert
Ott
wei
ler-
Sgr
.S
aar-
Su
bg
rup
pe
Koh
lenk
alk-
Gru
ppe
Schwarz-wald
Hau
ptki
esel
-sc
hief
erB
unts
chie
fer
Hörre-Decke
Wild
este
in-D
.
Bic
ken-
Ens
e-D
ecke
Stein-berg-kalk
Dalma-niten-Sst.
Linden-Schie-fer
Fm.
Lin-denerMark-Decke
Kro
fdor
f-F
orm
atio
nÄ
lter
e G
ieße
n-G
rauw
acke
armorikanischeDecken
Hörre-Decke
Steinhorn-Decke
Adorf-Sch.
Adorf-Schichten
Nenters-hausen-Schichten
Gefördert durch:Sponsered by:
Pro
tolit
halte
r (m
agm
atis
che
Kris
talli
satio
nsal
ter
des
spät
er m
etam
orph
übe
rprä
gten
Ges
tein
s, E
dukt
alte
r)
Pro
tolit
halte
r (E
dukt
alte
r, m
agm
atis
che
Kris
talli
satio
ns-
alte
r de
s sp
äter
met
amor
ph ü
berp
rägt
en G
este
ins)
R e g i o n a l e S t r a t i g r a p h i s c h e S k a l a R e g i o n a l e S t r a t i g r a p h i s c h e S k a l a
Globale Stratigraphische Skala
N S
Baden-weiler-Lenz-kirch-Schiefer-gruppe
Mitt
elsc
hwar
zwal
d-R
andg
neis
-Gru
ppe
Dill,Kellerwald
VogtlandErzgebirge
N S
Sulzburg-Vöhren-bach-Fm.
BadPeterstalundRiersbach-Einheit
Steinach-Schweig-hausen-Fm.
Mit
tels
chw
arzw
ald-
Ran
dgne
is-G
rupp
e
(Frohnberg-Gruppe)
Pro
tolit
halte
r (m
agm
atis
che
Kris
talli
satio
nsal
ter
des
spät
er m
etam
orph
übe
rprä
gten
Ges
tein
s, E
dukt
alte
r)
Granulit-komplexdes Gra-nulitgeb.
Erzgebirge allochthon
Prä
kam
bris
che,
kam
bris
che,
ord
oviz
isch
e un
d jü
nger
e S
chic
hten
sow
ie c
adom
isch
e un
d pa
läoz
oisc
he In
trus
ione
n; v
aris
zisc
h in
trak
rust
al g
esta
pelt
und
met
amor
phos
iert
Nord-rach-Leptinit-Fm.
Schleswig-H.
Grö-bern
rheno-herzy-nischeDecken
(helle Kulm-Kieselschiefer)
Wes
ter-
w
ald
No
rdh
ess
en
Wes
terw
ald
Jacobsberg-Fm.(Süßwasserschichten)
Meletta-Sch.
laterit.Bildung
Ege
ln-F
orm
atio
n
N S
Roßbach-Fm.
Leuna-Fm.
Schko-pau-Fm.
Oberer Glimmer- feinsand
NE
OP
RO
TER
OZO
IKU
M
Gram-Fm.
GTS 2012 STD 2002ESTD 2005
Leck-Fm.
Warthe
Drenthe
Helvetikum
St. Ingbert-Formation
Neunkirchen-Formation
D2
D3.1
D3.2
D4
D6
D5
D8
Kraak-Fm.
Elster 2
Elster 1
470-500
Leder-schiefer-Fm.
Haupt-quarzit-Fm.
O. Schmie-defeld-Fm.
480-500
(Lettenkohle, Lettenkohlenkeuper, Lettenkeuper)
Neuen-gammesand-Sfm.
E
Dilsburg-Göttel-born-Fm.
Heuswei-ler.-Fm.
Verna-Fm.
UN
TER
T.M
ITT
ELT
RIA
SO
BE
RT
RI
AS
UN
TE
RK
RE
ID
EO
BE
RK
RE
ID
EU
NT
ER
JU
RA
MIT
TE
LJU
RA
OB
ER
JU
RA
FR
ÜH
ES
SP
ÄT
ES
FR
ÜH
ES
SP
ÄT
ES
MIT
TL
ER
ES
FR
ÜH
ES
SP
ÄT
ES
FR
ÜH
ES
OB
ER
SP
ÄT
ES
MIT
TLE
RE
S
SP
ÄT
ES
P.
MIT
TL
ER
ES
PE
RM
FR
ÜH
ES
PE
RM
OB
ER
PE
RM
MIT
TE
LPE
RM
UN
TE
RP
ER
M
SP
ÄT
ES
KA
RB
ON
OB
ER
KA
RB
ON
FR
ÜH
ES
K
AR
BO
N
UN
TE
RK
AR
BO
NO
BE
RD
EV
ON
UN
TE
RD
EV
ON
MIT
TELD
EV
ON
UN
TE
RO
RD
OV
IZIU
MM
ITT
ELO
RD
OV
IZIU
MO
BE
RO
RD
OV
IZIU
M
EP
OC
HE
3
SE
RIE
3
EP
OC
HE
2
SE
RIE
2
südl. Bergi-sches Land
Dam
m-M
ühle
-For
mat
ion
Gre
ifens
tein
-Kal
k
LindenerMark-Decke
Kreuznach-Fm.
noch unbenannt
Dasberg-Wocklum-Schichten
rheno-herzy-nische
D.
Arkose vonWeismes
Subatlantikum
Subboreal
Atlantikum
BorealPräboreal
Subatlantikum
Subboreal
Atlantikum
BorealPräboreal
0,0082
Jakobsweiler-Sfm.Höringen-Sch.Wingertsweilerhof-Sfm.Schallodenbach-Sfm.Schweisweiler-Sfm.
Kaltzeit;glacial
Legende Quartär, Legend Quaternary
Warmzeit;interglacialvorwiegend limnisch, glazilimnisch, telmatisch;mainly limnic, glaciolimnic, telmaticvorwiegend fluviatil;mainly fluvialvorwiegend äolisch, umgelagert;mainly aeolian, redepositedKüstenbildungen (flachmarin), marine Transgression;coastal deposits (shallow marine), marine transgressionvorwiegend glazial (Till, Schmelzwasserbildungen);mainly glacial (till, meltwater deposits)vorwiegend periglazial;mainly periglacialInlandeis- und Gebirgsgletschervorstöße;ice advances
Legende, Legend
nicht interpretiert oder keine zuverlässigenErgebnisse; not interpreted or unreliable resultspelagisch, küstenfern, Tiefschelf, Flysch (Karbon);pelagic, flysch (Carboniferous)flachmarin, Flachschelf, neritisch;shallow marine, neriticbrackisch;brackishlakustrisch-limnisch;lacustrine-limnicterrestrisch-kontinental, grobklastisch;terrestrial-continental, coarse-grainedterrestrisch-kontinental, feinklastisch, Playa;terrestrial-continental, fine-grained, playa
Evaporit (Chlorid, Sulfat);evaporite (chloride, sulphate)Schichtlücke, Hiatus;gap, hiatusDiskordanz; discordanceMisch-Fazies, Misch-Klima;mixed facies, mixed climateparalisch;paralic
Kohle (auch mehrere Flöze);coal (also several coal seams)
Eisenoolith; iron oolite
Profil und Punkt des globalen Grenz-Stratotypus;Global Stratotype Section and Point (GSSP)
globales Stratigraphisches Standard-Alter;Global Standard Stratigraphic Age (GSSA)
Paläoboden;Paleosol
Eisenlager; iron layer
brackisch;brackish
BEGRIFF “chronostratigraphische” Einheit;“chronostratigraphic” unit
Begriff Empfehlung einer Subkommission bzw. in Litholex;recommended by a Germany Subcommission or in Litholex
Begriff herkömmlich; conventional term
Belgien; BelgiumDeutschland; GermanyFolge; FolgeFormation; FormationGruppe; GroupKonglomerat; ConglomerateMittel, Mittlerer; MiddleOber, Oberer; UpperSchicht, Schichten; Schicht, SchichtenSubgruppe; SubgroupSandstein; SandstoneSubformation; Member, SubformationUnter, Unterer; Lower
BDF.
Fm.Gr.
Kgl.M.
O., Ob.Sch.Sgr.Sst.
Sfm.U., Unt.
(Begriff) älterer, obsoleter Begriff; obsolete
Taxa (Gattung), taxa (Art); Taxon (genus), taxon (species)BegriffBEGRIFF Personen-Name; name of a person
informell, formlos, sogenannt; informal, so-called“Begriff”
Begriff Paratethys-Stufen außerhalb Deutschlands;Paratethys stages outside Germany
BEGRIFF geochronologische Einheit, ICS-ratifiziert;geochronological unit, ratified by ICS
Metamorphit (Phyllit, Glimmerschiefer, Gneis,Marmor, Metabasit);metamorphite (phylite, mica schist, gneiss,marble, metabasites)
Glimmerschiefer, Gneis;mica schist, gneiss
Anorthosit als Xenolith;anorthosite as xenolith
radioisotopische Altersbestimmung;radioisotopic age determination
biostratigraphisch relevante Fossilien;biostratigraphic significant fossils
radioisotopische Altersbestimmung an Detritus;radioisotopic age determination on detritus
Position/Alter unsicher/umstritten;position/age questionablePosition/Alter stark unsicher/umstritten;position/age highly questionableZeit der Bodenbildung;time of pedogenesisannähernd; approximate
= |
\
gleichwertige Einheiten;equivalents, corresponding unitsältere Einheit links \ jüngere Einheit rechts;older unit on the left \ younger unit on the right
mafischer Plutonit;mafic plutonite
Rhyolit, Dazit;rhyolite, dacite(Basaltischer) Andesit, Trachyandesit;(basaltic) andesite, trachyandesiteBasalt;basaltgranitoider Plutonit, im Verband mit der dargestelltenEinheit;granitic plutonite, within or close to thestratigraphic unit showngranitoider Plutonit, radioisotopisch datiert, nicht imVerband mit der dargestellten Einheit;granitic plutonite, radioisotopically dated, outsideof the stratigraphic unit shown
Phyllit;phyllite
Institutionender Autoren;
The author´sinstitutions:
Thallichtenberg-Fm.
© Deutsche Stratigraphische Kommission (DSK)ISBN 978-3-9816597-7-12. Auflage Juli 2016: 7. bis 12.TausendDruckerei: Grammlich,Pliezhausen Vertrieb, Sale
STD 2016: Preis, price: 8,00 Euro (zuzüglich Versandkosten, transport costs additionally),GeoForschungsZentrum (GFZ) Potsdam, Bibliothek, Telegraphenberg A17, D-14473 Potsdam, Tel. 00 49 (0) 331 – 288 16 73, e-mail: bib@gfz-potsdam.de
Redaktion, Koordination & Gestaltung, editing, coordination and layoutM. Menning: Deutsches GeoForschungsZentrum, Telegraphenberg C, 14473 Potsdam,menne@gfz-potsdam.de, A. Hendrich: Deutsches GeoForschungsZentrum, Telegraphenberg C,14473 Potsdam, hendrich@gfz-potsdam.de
Autoren, AuthorsQuartär, Quaternary: Alexowsky, W., Bittmann, F., Börner, A., Böse, M., Doppler, G., Ellwanger, D., Grube, A., Hermsdorf, N., Hoselmann, C., Katzschmann, L., Kaufhold, H., Lampe, R., Lenz, Litt, T.,A., Meinsen, J., Merkt, J., Stephan, H.-J., Strahl, J., Terhorst, B., Wansa, S., Weidenfeller, M., Wielandt-Schuster, U., Subkommission QuartärTertiär, Tertiary: Nordwestdeutschland: Janssen, R., Hiss, M., Kaufhold, H., Köthe, A., Salamon, M., Schwarzhans, W., Uffenorde, H.; Nordostdeutschland: Standke, G., Balaske, P., v. Bülow, W., Menning, M., Müller, A., Obst, K., Rascher, J.; Rheingrabensystem: Grimm, M., Radtke, G., Wielandt-Schuster, U., Kadolsky, D.; Molassebecken, Alpen: Doppler, G., Reichenbacher, B.Kreide, Cretaceous: Hiß, M., Niebuhr, B., Teipel, U., Subkommission für KreidestratigraphieJura, Jurassic: Mönnig, E., Arp, G., Blau, J., Bloos, G., Dietl, G., Franz, M. sen., Franz, M. jun., Kment, K., Luppold, F. W., Schweigert, G., Stottmeister, L., Teipel, U., Zimmermann, J.Perm–Trias, Permian–Triassic: Keuper A: Nitsch, E., Friedlein, V., Geyer, G.; Keuper B: Franz, M. jun., Bachmann, G., Barnasch, J.; Muschelkalk: Hagdorn, H., Simon, T., Dittrich, D., Friedlein, V., Geyer, G., Kramm, E., Nitsch, E.; Buntsandstein: Röhling, H.-G., Dittrich, D., Friedlein, V., Käding, K.-C., Lepper, J., Menning, M., Nitsch, E., Freudenberger, W.; Zechstein: Heggemann, H., Paul, J., Dittrich, D., Hug-Diegel, N., Käding, K.-C., Menning, M., Nitsch, E.; Rotliegend A: Menning, M., Boy, J., Gast, R., Schindler, T., von Seckendorff, R., Voigt, Se.; Rotliegend B: Lützner, H., Gebhardt, U., Ehling, B.-C., Kowalczyk, G., Schneider, J. W.; Alpine Permotrias: Teipel, U.; Permokarbon Schwarzwald: Nitsch, E.
Erläuterungen zur STD 2016 in Deutsch und in Englisch sollen 2017 in der ZDGG erscheinen.Explanations to the STG 2016 in German and English will be published in 2017 in ZDGG.
Geologische Zeitskala: (1) Quartär, Tertiär = GTS 2012; (2) Kreide, Jura, Keuper = GTS 2012: Stufenalter auf 0,5 Ma gerundet; (3) Muschelkalk, Buntsandstein, Perm, Karbon = STD 2002, ESTD 2005, Stufenalter auf 0,5 Ma bzw. 1 Ma gerundet; (4) Devon = Menning, Becker, Jansen, Schindler; (5) Silur–Ediacarium = GTS 2012, Stufenalter gerundet auf 1 Ma.Geological Time Scale: (1) Quaternary, Tertiary = GTS 2012; (2) Cretaceous, Jurassic, Keuper = GTS 2012: ages of stages rounded to 0,5 Ma; (3) Muschelkalk, Buntsandstein, Permian, Carbonifeous = STG 2002, ESTD 2005, ages of stages rounded to 0,5 Ma and 1 Ma resp.; (4) Devonian = Menning, Becker, Jansen, Schindler; (5) Silur–Ediacarium = GTS 2012, ages of stages rounded to 1 Ma.
DanksagungSehr herzlich danken wir den namentlich nicht genannten Kolleginnen und Kollegen aus den Subkommissionen sowie denjenigen, die durch Diskussionen und wertvolle Hinweise zur STD 2016 ganz wesentlich beigetragen haben.
Citation:STG 2016 (German Stratigraphic Commission, ed.; editing, coordination and layout: Menning, M. & Hendrich, A.) (2016): Stratigraphic Table of Germany 2016. – Potsdam (German Research Centre for Geosciences). in German, (1) Table plain 100 x 141 cm, (2) Table folded A4orGerman Stratigraphic Commission (ed.; editing, coordination and layout: Menning, M. & Hendrich, A.) (2016): Stratigraphic Table of Germany 2016. Potsdam (German Research Centre for Geosciences).,(1) Table plain 100 x 141 cm, (2) Table folded A4
Zitierweise:STD 2016 (Deutsche Stratigraphische Kommission, Hrsg.; Redaktion, Koordination und Gestaltung: Menning , M. & Hendrich, A.) (2016): Stratigraphische Tabelle von Deutschland 2016. – Potsdam (GeoForschungsZentrum).(1) Tafel plan 100 x 141 cm, (2) gefaltet A4oderDeutsche Stratigraphische Kommission (Hrsg.; Redaktion, Koordination und Gestaltung: Menning , M. & Hendrich, A.) (2016): Stratigraphische Tabelle von Deutschland 2016. Potsdam (GeoForschungsZentrum).(1) Tafel plan 100 x 141 cm, (2) Tafel gefaltet A4
Karbon, Carboniferous: Salamon, M., Amler, M., Buchholz, P., Heggemann, H., Herbig, H.-G., Hüneke, H., Kampe, A., Korn, D., Menning, M., Nesbor, H.-D., Schultka, S., Weller, H., Weyer, D., Wrede, V.Devon, Devonian: Schindler, E., Jansen, U., Salamon, M., Becker, R. T., Brocke, R., Buchholz, P., Hüneke, H., Luppold, F. W., Nesbor, H.-D., Ribbert, K.-H., Weller, H., Weyer, D.Ediacarium–Silur, Ediacarian–Silurian: Kemnitz, H., Ehling, B.-C., Elicki, O., Franzke, H.-J., Kämpf, H., Kroner, U., Linnemann, U., Maletz, J., Plessen, B., Ribbert, K.-H., Rohrmüller, J., Romer, R., Rötzler, J., Rötzler, K., Salamon, M., Sebastian, O., Tichomirova, M., Zedler, H.; Erzgebirge autochthon: Hoth, K., Krentz, O.,Leonhardt, D.
0,300,32
Hüttenrode Ol.
top related