mmtm^4< »*
' öbet: eine^ •
in liem fec^flctt ^tü^dt«
^plp^ igc^etae.
t. «•
»1*' f
Iii
r •••• - • - : , ; ^ * *f f. ^"'J
; • Digitized by Google
»
»
c$ ^rt6e HÄtt fc^en btp ^fnt etf!f« Sfit^
fprucf)( oerftben/ unt>t(|> fonntc ni4)t o^n^
Urfadbc cfl^mf^ntn/ man mürbe ttne!
©(fcrift/ bfe ^a^rlxiten Dorttd^t^ Seilet ab»fV(Dmütbt0 entbecft/ nid!)f (btn unangefocttm (a(T(ii;
Sfd) babe mtcb audb in bttfa^e^nung ttoat nic&t bttvo*
atit/ oOein t(|^ bdttc betb vidmebr Sintvürfe rxrmutbetif
H)atn/ ilbcetintgebcfonbere^d^e/ bit icb t>oc anbetti
in ber UnUrfucbund unb ^(Oft^und ^ti^f^ttt^tntr mufif
taliftb» ^beilt jum @runbt gtlegtt ; ald ba^ man f!c6
onndrbtder^tifebemübm wiirbiv eine Mt ®uüion^uftcbttn/ bte nur t)on undeftbc in meinen Q^ldttem
btftnbltcb/ bie feinet megtö mit btm J^auptwtrf txr*
btinben / unb bie auct) enbßcj^ au^ einer fhmben ^eb^t
gefloffeti ijl.
SDamit ftd^ aber metneSefer einen befio beffern begriff
von biefer®tefle macben fönnen^ fo mug tcb vorber er«
Innern/ ba^ {ieau^ einem mir jugefanbten 'Briefe i|]>
ben icb in mein fecbfte^ ^tücf eingerücfet babe. '3Btt
fidbbieOTtübegiebt/ gebacbted @tücf nacbiuUfen/ ber
toirb fcbon autf ber erjlen @eite feben/ bagicb ibn nicbt
nur nicbt abgefaßt unb ba§ er aud) nid[;tanmicb g{f
jledet ift/ fonbern ba^ erbM ntQtn feinet merrtvürbi*
gen 3^nnbaltg unb auf SSerian^en timi mtintr ^xtutU
bt anacfü^ret toorben.
• - (a) a &
m (4) m'^tMiMit «bcK Mcftf' iB>i(f ciiNfui|MHii(6tifl§
f>trf(f>teb(n(r groffen unt)mi(tclind§{gen ^uftcantenirt
SDcutf(|)ianb. tSi entOtcft i'H^ugenOen unt> au(& i^re
StbUr. ^ gtünM aixr au(i>fntie1BciMtKi<iiii0ar
aufgewtffc unb aSderndnc d^egdit. i(iimx ni^t|u Idugntn' t>a§ Otrientge ^^reunb/ tve(d|)tr t$n ab^tfagc
hott ttwatfftac))llc|)t ((treibt/ ba tr aber nitmanb m(tStatu rnnnei/ (0 fan oucb fttm @atiore ntcbt an(t6gtd
(tptt* 3>iciBetO(n iniwift^w^ bencn tc angebtt/ boben
pb thtUi fdbftfltfunbtti/ thctliS finb ftc aucbvQtl^bcmlif bctdtttäwcR älbfiNii^uri^«raoii( tti^^abtr babe bat)on nicbt ^tindt ^ittm^m emiMfnbieti
tndfftn; fonbtrlicb bot «tu ^ttUu burcb
tcc ^cnr.CipijMQintiüct^acb iimmu itpn foQv 'ifom^ftigttt 2E$ibtrfpru(b 0tfbab<n/ babe;) mk^^juji^ebm
|j(bt attiuböflicb begegnet toorben. "^ ^'
!£)anun affo bic €)a(bewn mit üimfii^ni^tmU^anbenifi/ fobdtte t<bau(b(benntcbtn6(big/mi4) &ti
Verantworten/ unb biefen ^rief{u Dertbepbigen. ^et(er aber einmabt in meinen SBIdttern obne bengerindöcn;
lufo^Otbet/ t(^ao(b/ bte^abrbeitiufagetti DMibtir
•rtinbltii!)rett feiner @a'Qe überzeuget bin/ inbem er mit
meinen eigenen ©ebanfen pbi dtnau Ubttcinfbmmet/
f» bin Hncd tbcil« fafl g^tdungen/ einem Unbefugteit
«nb muflcalifcben Gegner^ begegnen ; anbcrn tbei(^
aber bin i(b aucb ali ein ebrltcber^ann oerbunben/nicbt
nur meine eigene/ fonberitaueb «fUcofiberiiicibifÄiafft»
nen 0}}uf?canten ^bft iu retten/ bie man mit ni4>t gerin«
gen Sln^ügncbFciten in einer furjen (S4)rift angetaflet
bat/ Mc im 3lnfangebiefe« ^abreö in^ipikMu eineni
UngciMlitttenl^rau((gtgebenii>orbttt* . :
S)iefe®(brift aber fübret foigenben titelt Unpar«t^epifcbe 3tnmer(ungen über eine bebenfliebe (S^tetfe in
tem fe^bdeti GttkfM critt|(&cii Q^uficitf. €ic tü• ^em
Digitized by Google
m (<) mbtm J^errn (Söptttmei(lec ^-Bad!) jucjeei'gnef/ mil jte i^W*
ftlbl^ ücrne^mlid; angebet/ unb a\ii) m\Uit)t Durd) letV
neQJtratijlaltungDDn eiutm feiner greunbe auößcferftV
gec t\5oröcn* ^Benigllend ^otfie ber «^err^jofcomi »
poftteur feinen ^reunben unbSePannten am achten\
Senner btefe« Saljreö mit nietet geringem QSergnügcri'
(elblt aUÄgttbcilet* !>-i'^^Orf;.i!>..;:*'
S5tp bem QSorfa^e biefe ^d}uft ju beanttt)orten/ tt)icl)
man mir bD(fentu4) nic6t loerübefn / noenn ict) ganjwn»orn anfange/ unb wenn \ä) nic()tö unterlaffen irerbc<
meinem @egner ben Ungrunb fetner ©d^e barjutbun.
T ®er ^itel einer @cl)rift foü aüemabl bem £cfer einen
95cgri(foonbem ißerFe fe(b|] mad)en/ er fotl if)n un#
terncl)ten/ »oöon ber QSerfaffcr banbeln/ unb mi et
(fu^fübren n)ia. ^an fan alfo aud bem $itel eines
©ctfiftaucb einiger maffen öon bem SBerfe felb|t uri
t^eilen. 2Benn bie ^itel falfct)/ weitlduftig/ unorbent^
lic^unb abgefct(ma(ft jtn^ fo fan man meiilentM*
ouc^ Darauf bie fd^le^te ®efd|?affen()eit ber 33ücj)et
frt^ieffen ; ftnb fie hingegen orbentlicb/ beutlid) unb na<
tür(t^/ fo modjr man (id) aud? eine nictt ungegrünbete
gute ^Dfnung t)on bem SSJcrfe felbfl.
3db t^Jbe biife äBabrbeit barum angefü^ref/ meil bec
ungenannte Q}erfa|]er ber unpartbepifd)en 2ln^
merfungen feiner ©djrtft einen faifctjen unb unbcufh'^
djen^itel gegeben bat/ ben er überbiefeö no4> auf eint
idc()erlic6e2lrtbefd;lie|yeL
(£r nennet feine ©cbtift/ unpart^epifcbeSlnmerFum
gern 9)a{f) meinem ^Begriffe aber fan berjenige in einec
Öacj)efeineön/egeöunpattbepifd)fcpn/ ber einer ^J^ari
tbep aufferorbentlid) fd)meid;elt/ fie iobet^ alleibre
^)anblungen ganj frei) iDon geblern ^dlt/ unbberba#bep baö ©egentbeil auf baö OdrPfle »eracfefet / beffen
^onblundtn burc^gtl^enb^ tabeit/ unb atleö ^cnoot
:*\*-v.i , . (a) 3 {w
Mitfc«' «ittMiHinaani tAibi^ antxfntn tinm übttnai0»übn jttHw. ' -500« i(l ottiimbt btc aröße^aul^ipiM^ctn: ,9B«cunpactl)(9if4> f(9«iiMlHM||>»ibi»tiM»iio<06tihiiltoi^ii<i>iftiiiliit»io>u ^ffinfc ''€rmug oUtä nad) txr etgtntttt^ttr ^fc^affcn^eitunb nac^
Im iStap^iffKttn onfciwi« iwik o^V iMi<|L^oruri
Btt^lHttbi^ttfongttftnk' Keim $reunt((t)aft/ fein
f(in Sob' fein einjt^er ^^Borjug mu§ un^ Ntn«
Q3eDanfcn fc^ti. '^it toeüu man fon^ tafSBa^pMn t>tni^fd)tn uiikrfctxi&m / bcptoO'i^rt^m
fhimtrfungen mag' ftin ii0nc<^(t$ fragen / wie
«Mit er btefcm no^gklMinKii^ tmtotvMi iMkliwr^fiNffenf^cit idne «HMrt^cvi^c SbimallingeD fint.
@en>i§/ aQemdiitSefet/ tDtmiüt mpaxthmid)wtf^tuumitcm ttetbtn mir ittgeOeNn/ t)a§ in-Dcn-^inmci»
foiipRttt$i#i(^actf)t9lt4)fett5erf(6(t/ &a§tmf(ll(M
faffec fKt^bloäaageledmfcpn (aflfen/ frimn ^^teunb
(rieben/ i>(f(t)ü4^ unDcfeine ^Sotiiueouf t>ai b».Mwtwuuff«!^»! 4l9aii-HftwK(^nMHi»MNni</t)a$Hin)eDcrt)i(fo0(nannte b(6tnfli(tM^t(Qe unttrfti»
dxn wollen nc^ fiwntu Denn öteft^ »u tl^nn / «errdd^
itKf«iM^4nMi(|KIKif4it#rf; fb«feiin.(itjiH SIb04t
ten fint> t>ie(mel)r tiefe getoefen , mict) iu bef({)impfen#
mtint^litUtwtiäiktig jumad^en' inDtm er mid) fo
9a»t>ttr#faif((K '^tudlegungen foldKs^dMW'bifit^ulDci
get; t>tt dud Der ^uUt felbü fcioffwcflcf tuemmfeti(inb. 30l>a6unpönl)epifc()? '
4^0 (»Ol benn Der <^ctffi^r fttne ^bxmttttnQmfdtid^
UfS) unpartl)e9if(t7e QtmmHi SbnmMfunaen finHuii
Digitized by Google
\ftttlätea mb ;^tJitMf mSf
Unt obtr m {obf((>iifttn »(tbetr. Sottxcfi man aud^
Mloiil>«BiatiMM0)}(9nung üi>tct)te@t<it(n/ fotndf»
(mite bod) ni(iiiaf)l«miHttM«»ato&unge»> «HttM(»ifodfltti ^QBtt>trfi»rü4)tn/ mit @()>mci0rift^/ wib
J^ttrau0 ftt^naogan; teueHd^/ Da^b» ttognuinntt
hm hati mn vBiiVL anct^ (eigen/ bap et uADtuti
Iki^iil.••
'
• - •
(bflen/ wel4)t^ttO(i&mti9(nt(jct)b(t>cnf(i(bn>af/ 0611
ton mi4)tc et tet>to toofltc. €r ^dttc olfD ben fo an«
|i6|^Mi6bfiMltilWi>bccbic§ktf»n/ btc ec betritt/ au*r
britfcn unbbemeBr«) folfni titttfonfi rii Uimi#iiib«
4u<bttfem$ttel aud 9>a0(d§tdreit 0an& leict^t auf dnl
iBl«l<&teQ( »iifolMCtii/ btttoittteicbt einem anbtn»
vn 9leben()art : übor eine bebentlte^« SteUe/ aid
«bcfafeStedten in bem it<l^\i»€>tüd bee ctitifden
i|Mi«t((leitbtbtbfnfli(^9cnu9f inbem er ni^t einmabf
Mfti^Oe/ t»firdbeyernit(Hital »iO; Qth6vigtt ^a^*
fMMimiilt«» . ^a«iftficbfcc4iM^il»4b<9:beiiäM«
gen Steden tu bebtnfenbabtn/ tvienn er ebenfalls UQ«r
|MiKt5t9if(t)e älnmetfun^n baröbet maeben fbOte f'
(bmmt bo« ^(i(b(iii(|H> »ünft lii'«i9kaa<Mir'.^lfk».
SBirfaffef feinen %ite{M<4io(fen bat. & timstitbt».
m^Ktip «»Mn (Ki6ti Qkbnicettn bii(iem :3abr(.;
üiyilizeQ
(v^?)^ §fif'
>
<inbberg(tid^ent)ectlt(|ye^ti(&et fe^f (Ingig Uft^/ weil
i^ eint Unttrftt^cift ^tfoOm- t^ititiimätt t>k^leU)tt^ fdnbetn ^ifiocimftd^ > ^enl^i|}tn^R>trbmannuniof)t^fel)(n^ t)<t$ ortxnfli^e ®cn«jbiiltnibirBlcMKnaitfrdnfjf^t dtitmitfitt 9t5iatt((KW
tntweber ba^ 3abr ftlbO an/ ob» lofftivbm f)l<ii| gon|
Itnfe«(ic4ai.i S)b(t^i>i(a(i(t)tlMb«^trr Q^trfoffer
foktcbtnitmanb/ aWtrfelb^/ nxilfitibtnfo^d&nNd^
ft(l)et/ wirb entbetfen Pönnen. <Sonjl 0((>tt<>udl>n)obl
ntft imb anflögigtn ®4)möWWt«t. ' • " •
3(t)^<ibtnunme()robargttbanr ba§b(c$jt{(fa(f(i>/
tuibtutiicb unbld4>(rlK|^# 2WiMi(iMiitf«i(i»iij^ftnfofd)öner^el? @mi$ bcc :^ft(^dt fümmt mitbem ^itelln forodt ü^tmut mm man nebmii^ auftarn i(i>it(S)tm 'litümtM^fd^b^tn^tift^t»tdii. i-^S«fol{ ftcb an/e^t icigot^ oft rec^t ober un««c^t gturtl^dlet babf . > ^
^cmnguiaonte J^err^erfajTtrber unf>at(^(9<fi^91ninti(fiiiH|cit/ gkbtii« 9liifii09e ftii|<4kNnriti «01»'
£obt unb $abel }u vtcftt^en. €r bcPlogt fic^ über
11
überbaupt oon ber Critic reben mlUnr alUtn er bat fkft
bigfaitdftbrfebitcbtfTftdnr. '^^^ti («biitnniteeigenei^imCntioMtfMnbigeibr imbcNr^iiiiimt)ittbctirt^eiim ? J^it ftd; bte dritte btp ^erfonm atiff
Mmn ftdb wol>l ibn 9{<0(ln auf batf allgemeine Uc«
Kxil ber ^auf 4)i^mefo#te< ^ncpouiMin unbertcf'
auf ai4oiwtt&n^ii4l^^^((M^i(ltob(ll l ^iii|i(&tt enb«*
Digitized by Google
Sbfi r o ^y 7 J 5?r
\>\t (IxHk ^erfonen unD @id[)en wti aufferortxntli«
^ @wt§ man Wtte befc()ciDener ton einer (25a^e rebeti
foücn/ tt)oburc& tvit er|l eine üDüfomne gin(ic()t in bemguten ©efvimacfe bcfommen; bie unfere Urt^etleauf
»ernünfti'ge^lrt einfct^renfetunb bie eigentlich nur aflei'n
Daö2ßacl;ötbum ber2Biffenfc&aften überl)aupt jum@e#'9enn)Utfe ^at tveil fte aUema^l nad) folc()en Siegeln ur#
tbeilet/ bieauöberQSernunft uub 57atur entfpringen/
unb bie bat( @€|)öne unb baes 9^atürli(^e aOdn bef6^
Nrn. •
'
SDer geleierte S^txx ?53erfaffer ber unpart^ptf(t)en2Jrt#
tntrfungen mad^t feinen merfltci^en Unterfc()eib{n)ifcheii
tcnfenigen/ bie man feine^megeö Criticod nennen fan/
vnb Die eö tpürflict) flnb. Unbefonnene Gabler unb nlUt)ertrdc()nge <^d)metc|)(er gefrören aifo naä) feiner ^t\)$
tiung unter bie (Sriticüerfldnbigen* ^ar feine J^öfficQn
fett ber^inbert ihn auct) fo gar nid^t/ mtdb ober Dteimel^
Den ^erfa(fer ber bebenNicl^en®teOe mit btefen unartl#
gen Titeln ju belegen. ®o\(i)ti erbeQet wi ber flebetii
t)en Seite/ ba er feine @cbanFen auf angefül^rte^ fect^#
fte®tucf be« cxit^tn 9)}Uftcu6 ausbeutet.
3(t) frage aQe meine Sefet/ ob in biefem fed)ilen Gtöicf< be(( critifc^en 07}u(i(u0 meftr bie (idmifct^en Sigen#
t((K)ften unbefonnentr Gabler unb nie1>ertrdc{>tigec
C^c^meic()Ier 6trf(t)en; ober ob man barinn einer t)e(#
nünftigengritic gefolget 1(1/ bie (tcb aufOtegdtt/ «tff
iHt ^rfobrung unb auf \>at ^cböne unb 9fatürii4;t
grünbet ? 2)arfman bep ber iSeurtfjeilung ber ^erbiew
Oe unb ber gel^ler ber ^uftcanten bcnn nietet nach einet
folchen Srittc Derfa^ren f &txo\^ man müßt aifo in be(
SÄuftcbtn guten ©efchmacfioerwerfcn/ unb man n)ür#
De folglich in eben baö Unbeutiicht/ Unorbetitliche unt>
9lb0tf(hmac(((»(rfa(i(n/ ba< bi^roMc %f)tmi unO
Digitized
m < '*Q ) m
n>ür&( alfo Der ungenannte 4)(rr Q}erfa(f(r Utiinpa(M((^cn Sifiimriutideii mit beider getban.^Iwiw m(aitertU:b<m (emj^anäe fti»«^tift eine oiii
^cre Materie erivdl^Iet ^dtte. 2QBer »on Der dritte re*
tentoiO/ nui^ feine Unter^udbungen auf anDere@rün«
tteiicQMf dl^ öuf t>tt äu^f^^tpcifungen/ (tc^ini*
Semein btp einem Ia'4^erli(^(n £obeunt)%at)e(duf[ern.
bo4).t)er|)crtQ)erfafl^er5a|i)teaetc^t feine £efer biti^iu
mit Slei§ vorbereiten Müden/ bie er in feinen folgenbeo
S314ttern mit(imm iMmafct^rdnften Cobt tinb ^abeliu
unterbauen gebenfet.
%Oein eine lieber bic aufeint jtnnrei4)e ^rt ben 9}(M
.iÜKnil^tt^^tgner^ fntbccTct/ tiMtt> e^c ßweifel auc^
benfelben mitnicbtgeringererSefdi^icfiicbfeit tabe(n.3<^
bebaurt nur/ba^ ti 04> ber J^en ^erfafftr fo (auer »cpiNo laffen^miei^ {u tKiiiU8.933(tm icf^ fei»tiMbIgtgebciMi
^iei(bni§ nacbabmen woüUt fo würbe t>oo einemJ&Uw
'
hmn gant leicbt etmaä ju fagen fc9n.
. 2n|#if(^Dm4gteic(^bo4l.tl»0biii»iifen/toerbemui^
genannten J£)errn ^erfaffer gefagt l)at/ ba§ ber bc*
penfli(be ^ritf t>on mirmdre. 3fi t^ bennbie $o(«
9t/ ba$nn (int ^(ftiitiu^ ©t&rift ober tin ^ucb^üu^gitbt wi) tintn barnm btfinblic^ 9$ritf ««*
fettigen mu^^ 34>l^bemi(^ biifaOö fcbon oben erfld«
ttt/ unb man bdtteOd) alfo beifct bem QJerfajTer
tt$ critifcbt» 9)hif{cii# tuil> tm nacb btmSStrfafftr
beö Q^riefe^ etfunbigen foOen/ beoor man titunwthrnmlmif obti tinenvor bepbe au^gegebeiir.
um man eben bie fogtnanntt btbenrii4)eGteQebiefeö
SSricfd aufben {ptrrn £a]?eameifieriSa0 ausgebeutet?
SSober mantigtntfieb Miofftii^iKigtKiiftlbflMtStebc
^t>pn.£tipitgi(l2 Q^ttPifj^jjl febt 9i(l/ totnnrootiobne
Digitized by Google
miQt flnötre^ewtlgf&ümtt ein« bunfle @teaefog(<i(|>
auf jcmant) wMt^tn wtd/ unb menn man ftc^ mhlfdbil/wic6ttr6<9 wxmü^i^ gtfdxfxn/oor t)(n@)tdeti«v
jianb ouff«ror&tntIi*er Q^orjüge unb n{*t gtrins«^
J5«^l(t ttu^giebt. «OJan mu§ »öti ftlbfl überjeugtt
feptt/ ba^manWWptüibtwt^mti unb baf|jiMii>
au* glelcbfoflö bte angegebenen ^e^l» bcft^tt^^ iWimman (t* Ben ^lugcnblicf öffentlleb »ot getroffen erfIdtef.
3(b fe^e etf a(fo ai$ tin Q}}et(ler|lücF meinet ^reunbeS
an-baß er in feinem iSrieft!)a«95rtbnie<>t<JJjetrn6ar
pettmeißeröfonjobl gefc^ilberf/ bog ni^Jtnutbet ^ett
Capeamejflecfclbftjic^barinngefunben/ fonbern bag
i^naiK^oitberev t»6nitl^iiiii((^ aber txr gtfc&icfte unO
ungenannteipcrr^etfoffer btr unpart(>e]^if*;&en vlnmew^^
fangen etfannt '
"'
'
' ^ 3(& trage btefer^alb ottiNttiumbro fein ^cbcnfen/
fre?) ju gejlcben/ bag berJg)ett^)ofcompo(t(eiirbamit
geme^net ift. 3* bin überjeugf, bag ibm @ere(|)tfg#
fdt »Überfahren ifi. ^<m bat ibn fein gebü^renbeö
eob erfberlt, feine ^e^fer ober ouf b&fl«*e %t ongejtw
aefr bieaaettiabl burcb bie gSernunft unb O^atur unb
tur4^bi(2lutffpra(|^i)(r0r^|i(n^uft(antm (u ftobtn
waren. ' * ' '
'
• €nWic^|tnbau(&bem ungenannten J£)crrn Q5erfaf»
ftrberunpartbeplfdj)enanroerfungen nocbmebt @tc(*
Ittt anflögig fiirgerofflimti. & fagt auöbrücf(icb/ bie
Urt&eileftimmfen nicbf aOejeit mit bet ^a^rbeitaber»
iin, unb fcbmecften aDjudarf nacb *33orurt^eilen ; er
M( ®tiOe unter i»erf(t)iebenen anbern ern>ehf
Ut/ t6ei(öau<J£iebe5ur2BabrNt' tb«l« au(i| bi«
re beö ^errn ^)ofcompoftteur6 ju retten."
- & mug aber ber £)err OSetfaifer in einer droifmiöu
fanntfcbaff mitbengjluftcanfen 0«^' mm tt fo gei
oau tviiTen wiümfweidet ^erfonen aOe fn bem 'Briefe
MMit&^V^ €rranfa»ttii»ooberbre9
üiyiiized by Google
m ^if^fctWu^pruct) t>i(($u ntn'ip mrinm^rtunt bttQ)or«
Uttbtilt }u übfrfiihrm. ^io^ (in fol(|)(t 9!)}u{icant fan
^beorit unb ^to%\i t>er9}}unc/no(6 (int 0tnau( ^tnnt»
ni§ t)on oQ(n ^uflcanttn b((t^tt, t>i( in gttmcbt«»
^i(f( a()i9t(4)il&(it fevn foUen. SGßü i»ift bdjuujK io;
twiiMiiif'ci^tti®a(t>(n ba« 9{i(&fcromttxiiMiKt» twU^(r ratt)» in Der $b(«m unb <))Ta;i6 btc ^ujlc (int gt»
iig{0f4m(£inft(()t i>aV a.b(r au(t> ni(f>t (tnmabi bit®t((«
IC9 tt(i(i^ &iccrbcurt(Ki(mii»iQ$ Uibobitfirtf iü c4
mir aucb fcbr tvoM bePannt/ bd§ b(r Jg)wr QStrfojTtr fti«
i|t 3tnni(tPun0(n b(m Jperrn J0efcompo|?t(U( @(faUIfnabj^tfait/ M «Unr {tdf nitmafitfaitf bic^®cünbc
Der 0Ru|tC/ unb auf b(r(n viUiQt ^tnntniß QütQtt bat«
92untn(bro fcbrtiltt btt.^r ^crfaifec btr unpar«
t^ifcbtn Sinmtrfungtn j)U (intr^tnautn ÜnUcfucbuMDitbib(tifU(b(n@t(a(. (Sinuadbtcbäuptbattl^uiM
man habe btn ^tna ^apeam(i|]er '^ad) nicbtnuc
unooUfommtndUobtfi fonbern ibm au(t>obn( @tunt)
StbltK bt^dtaitiftn. 3^ t^iQ fcitoe i^Bif»fi^dcaQDe
facb (inanbtr itrglitbtrn*
SDadtrUt/ n>atftranb(m£obtau0f((|(t^ i(i bitft^«
b«S«MS bw •SKim ^otapioditiw DttiriwntbmjltD
ttnttr btn OTIuftcanttn in^tipiig ncnntt. ^uftcanttn
f!nb nacb feintr ^tonuntg bit fcbled^ttj^tn £tut( in bti
9i>tit. & 9tr|l(b(t b<irunttr/ tiw^ni(btm(((bf
dmbi ^((btn^ f»nb(rli(b abtr bit fi>0(nanntMi ^itr«
ftbltr. 31Qt bieitnigtn/ wticbt nuraa(inbieS>opp(U(limmtn fpidtn/ ob» bitnicbt &u b(n ^oucKtfUmmtiibtfltOct Onb/ btiUcn be^ ibm tiQtntii^ Q})tti!(Uitttiii4
taiiHt ^ierftcblec unb muftcalifcbt @(bui(nab(n.
^ortreflicbe ^orttrflocund ! ^i<0Uti|l ti nicbt/ ba(|
btr MfcDitf(( ^(tc3ttt«((9(r in Dtr iimfiMMi!(D<ii9t(pii6^
lief Rio '^mtb(;bi(Q(t; ober UitkObahmti^ji^wüu
Digitized by Gopgl'
U um fein 2fnfe^cn fefir Wecfet (iel)en ; bit unter il^ttt'
(Ie5enl)en5}?uftcalif*en(§5*ulfnabcn Hrfun {ii}mhlgar flegen ihmcmpdren/ unbi^n miti()ren3tt|lrument
ecn eine bcffereßrCIdrungabnötbigen* • ?
&ttoi^ td!) bdtte mit eine flü^ere Stu^fe^ung biefei'
gBorreö t)on il^m toermutbct mu§ ftc^ feinetJmege*
barum befümmert Ijabeu/ wie unb in weld^em^erftan^
bcbitfe^ ^ortüon bendlt€({cn ^iiUn on unb in al^
Itn ^pxadm genommen n)Drbem Qt mug mberbcn Urfprung überleget/ md) mict) md)Qt\>a(3bt
^htttf ba§ er butd^ eine fon^unberb^re/ aniügli^tunb abgefcftmacfte 21uölegung/ foDiel ßroffe/ loernunfi^
tige unb erfahrne ?J)?ujtcanten auf baöfldrflle imb uw^iHi^iit beleibiget. .
2ßie t)erdc()tliij) i(ie« nic^t inbettgBijTenfc{)aftenb{cr
SBortbebeutungen t)on bem ^öbel ju borgen / unö^
Slu^legungen anjunebmem bie t)on bec Unmijfenbeit/
(Einfalt unb bon ber ^umm^eit entflanben flnb. :;Da&
ij]nieinahWber€5aröCtereineö @elebrfengcn?cfen/ in
fiinen(£rEldrungenauf ben gröllenJ^auffen ju Ui)m, bie
Äunftnjörter aber unb bie S^rentitel^ ml^t bie
Der @e(cl>rfamFeit mit fidi) bringen/ ober bie barinn uor«
tommen/ Don einer gemcincn/ungegrünbeten unb t^öi
rtgten ®age $u entlegnen. €in i^elebrter mu§ grünb«
urtbetlen. @r muß aud) in ben ^ortbebeutungett
ouf ben n)of)ren Urfprung fe^en/ unb jidt) niemablö oonfaifcben unb ungegrünbetcn ^epnungeu/ menn fte auc^aOgtmein ftnb/ blenben (af][en.
S)a^ fedf)« unb jttjanjigite (gtücf be« critijfc^en SKwffcuUi'erfldret baö SGBort 59Jujicant auöfübrlid;/ unbman Can jug(eict) barau« erfahren/ ba$ eö ldc{)erlic& i(!/
»enn bie 5Wu(icanten nicht 9}lu|icanten heiffen mlUtt.
2^4) glaube t)ielmef)(/ ba§ eö nid;t leid;t t|t/ ein n>ahret
VJlufitant iu fepn/ unb bap »iele eine gröjfere 4;)oc^ac{^
tung gegen biefen^itel tragen mürbeti/ wennftcwünenr
mi biejenigtn otrfiefict) oiüifto/ tocicte t^n mitQ^m
jnu$ nk^ erbto ou(^ ntt^t tvenig wuti^tm/
tioß t>er ungenannte ^{cr ÖSerfaffer bet unpartl^epjf4)tn
ShtnKrfungen oerlangt' Der rfaj|er btd ^riefcd \)du
tttHit(^e{lltbfUtli(^e^oitbef:^rdbifn$) ferne €efer wa,Det^BeDeutung Deö^GBortUSÖ^upcant unterrfd;t£n fof#
, len. 90l^iermu§ t)er;S)crr*äerfa(f(rntc()t überleget
(tfb(i(# »M«r0ef(6tieNfir'eb(r et fefl dne StfiJt^nrDen QSerfalTer bt(rÖ3nefe<utibmid)sugIet(& unb über#
^oupt au(t) meinen cnttf(^tr9}}l)ßcutf in^tfO(tltun9
|ttb»i«0<n*! :?;
SDa er ba^ fec^fle €$fdcf 0e(efen hat/ fo glaube
j$ auc^/ ba§ er bie erfien fünf®tücfe tvirb gefefen ba*
b(R« Slu^ben (ffiM fttiif^iucfcn fonberli^ aber outf,
ibm j^ÜfiiiHlmin iür Q^dge )u erfel^enr <n tMh^itl
Q^erOonbe tai 2Bort c)^fteantgebrau(bet»irb/ unb>
Mar oifiD feine au^fübrlid^ere^ortbef^reibung mebc
nötbtdi ' l^tthiwifiM aMbcn foldtiiben ©tücfert
iio^ totiter iu f4)iiefien gefoefen/ wie icb ba^ ^ort^u*fcant nebme. S)er Q^erfa^er betfiSriefed botnun bic«
fetf^oHwtben biefett^ttßmbe genemmtti^ tmbt$tvor f6r(bedfebr (eiebt au6 bem ganzen Sufantmenbandetti ^titfti, fonbtrlicbabvm$ bun 31nfonäc btifctbcit
juurfbeilen; ' " •" - ' -
• €«»dre«u4>feirn<rtt>ib« bie Slbtj^t meinet Q5rief»
ficOerddewtfen/ wenn er ftcb mittvettlduTtigen ^oxt*(rddrungen aufbauen weifen/ sumoblbftKr anetneit
®}«if)er btr99}uftc fcbr^fr ber bcrgielebni-hl^^f crff
n^tbid bat' unb ben er äucb nt» 9^a(bri^t ertbeilet/toad
er füt^^mntin auf fefnertXeife fennen lernem M«Mlcbttti 9it0te i»tS aif»b{i( ungenat^rilt^erfaffef btt
uni^artbe^ifcben Slnmetfundin fein v/n^HibM ^cgeb«
Digitized by Google
m ( tr ) mlM(tlbtfitn smangd n>trrtt(Nr geiler mit 2Bott»(c&(f^
Runden ttnt> fa(fd)en 91iMf«gmom (ift^ rnüfft«*
;
SDet ^ptrr CapeQmdfltc Q3a(^ aber wirb wtl iU Mf/
oat}ftigf(9ii/ |t(( über einen$Uel(u befc&weren/ bec
ftoifi oOtaob^fsuiOcalifci»&smm d^rtrift.S>mitel 0}}uficant fo rübmHcbiu fübrtn unb (ubebouptciu
al6 ber.&err^ofcompoftteut' ifi fein demcine^S^empef.
92untnei)ro iMurot )Kr0c(<t)icfte ^err QSerfaiftr Des
unpart^9jfc(;en Slnmetfunstn aufbit2SBettcr bamriii
^reunb iagt, btr ^perr JpofcompofiUur n>dre ein auf«
ferorbcntlicbec ^ünfller auf bem €(at>ier unb ouf bec
Ot»tU IM»M ^oit^OnfUcr i(l i()miu dtringe.
i(l {)anbn>erf({mditg/ unb man fod baraud W\t\*
fcn fdnnen, t< rodre b^m^^erfaffer be« Briefe« fein
Qtnft Qmtittu bm J^ttm ^ofcompoftteuc tu.loben»
^errlicbe ©ebanfen i 2EBobl autf0efu(t)t( ^Stniiinftl'
ftblüffe I SDer ^err Q^erfajfermug it((^ oid
6mM>«M bM9(«fori(&tt0 r<&litjTtn Iccmn. ba
fadt/ bieftr ober jener bortrefitcbe^mn i(l tiiKHtfliefpr«
bentltcj^er ^ünftler/ bem i(l cd au(() (einSrnfbbiefen ober
^ncn oortrefticj^cft 8)2ann tu (»bcn* 3lld wtmt b«<
SGBort ^ünjlicr nur{um ®pa(fe gcbnuKlKI »üibt.:'
^icb bünft/ bag bad 30ort ^ünfil» fofi no(& mt^t
iadti atöbas) 21Bort0)}eiOer/ »elct^ed leQtere ber .:^e.rr
Q^erfaifer Ui>t oft anfü()rct« Oton fdgt fmtiVBitgiS
Äünfller ®*ufler/ Äün|l(er ®(()neiber/ fonbern manipxi^V ^etil(|jl^(bu(Ier/0}2etaer@(^neiber. S)a«
^ort^unflicrwiifr olf» fc^rofK totincmtMitcbiciii
QSerflanbe genommen/ aiim 28ort Stifter.
. &tt £>rdeimacber mug sum Stempel in ber ^atbt»
maüc »K^t unerfo^rai fmn. & foU bie 3lrit^meticr/
fonberlic^aber bic 0eomctrif(t>enunb Stcuflifcl^enQit^nunaen überaus mU verfielen ; et foU «icb in bec
$69lKlmiMf(VlV im^»0in(i^iMOic.9)Aterieii
lwc^ snon^t unt> »on 0(»euft ttnd(f(()(n ^bcti. Stefol(t)A cifo^iKc 0)lafiir«Ni4)t ftct^cfm€^teMMi' (ft
JtailfUtr $u ftpn unD iu ^(ifftn. Itiit) c6 ffl no^ ni(|)t
tin nfabrntr Or0t(mac()er. 3I| btnn nun alfb ba<
9SBort^än(lltr f^gtmeui/tkif e^nii^t btmmiigni
- Sba auc&Da6^{<n>rtr(t)t(UnnnbOrdelfpi(fenn«(^nft(lj
tat t>ö(t)(lc u.»ornebmjlt in t>n^u(ic weiiDaiu ni(6t
tti»4M9« niit^t fo wd^fä^ung u. ^ifftnfctKifittn all i
iinCMnpD^tion ftlb|t st^ttü/au^) ftin dtlci)tte«9la(9«]
txnfcnOatxpnöt^idiO/ fo !an man (tf OrRo t(>(r eint
Kttnli^bieabcrbannnvortrtfiict^ (Htb/ groiTtKünfilct
IKttiitii.e< tO fol9ii<t) au# tlti Maidtr^riug ünO feto
otmeinet £o(>/ t)a§ man einem fol(|>tnSO}ann er(l)eilt&
ler aufierotDtnt(t0 (X^rf in bitfer ^unfl ia.^^nnrb au^MMit^tMK-^octjtaitfUfrn« fol<ben ^rjbmnbtpst*
• leget/ bie 04) in einer ^unf} ober 20ßifT(nf4)afr ober in in
mnbeintr®a(tKi>effM)btrl ^trfilr tbun/ unbfi4) einen
MfonDtiH9}oaco(vn»«dtit. ^niiii«lf»bitfet^ittl
{einei0ff»ef)ed {^anbwer^mdgig; wie ber ÖSerfajf« bcr
SlnmetCungen oorgiebt/ fonbern tvett erbabenerifl/ fo
ijl ^diH^btc^e»£ap«aniei(itrfSMb babiirc^ »irni#gtlebtt iVMben/ufltliMnMli^ti «»t^tn fktett Nfonbenttinbau4ne(>mtnben®(f4)irf(i4)Ceitmit atltm 9i(4>t (i*
scROuifctO(bciitti(|)Mi ^dnOftr nennen fdnnen.
• - <SGS(iM'ab«tM»J^Q$trf«iff«»tr^nitKflmneut Otebtn^arten OMfc^reibt/ bie man sum Sobt bet
^enn CaptOoieifUrd onmenben fOO/ fo ifl folebttetnt
OhU^ Mtfrgor tB«Mtrfp<il)rcnldini(ft. ^iidti^cNil
•ftntbem niemanben / wobl ober wirfikit QSerbienfh.
SDiefe aniU)eigen|l)atnKin nietet erflnHitlduftigeOtebentf«
mm^M^v^ linrätiaßMt iji bui« oft^tnug^
Utbtv«
4)(r(icb ; suma^f rotnn man nodl> eine ^utksm^ ^inmfe^en mu§/ wie bep Dem 2SBorte Q)irtu0fe. 0}}eine0«tenfcn «bit Mcfien 9S3ortt Mktai ouiiiel^MBDem fed)« unb imaoii0jlen ©tucf Dcö critifc^ fijlttii«
€11^ na^iufiel^en.
.^'4Dttttn0enanntcJg)crr^Qci^ifec^ flntinkf^mSlii*
metfungen fdf)rt in feinen gefel^icrten Unteefuc^unden
fort. grfannunme6roau(^md£>t »ertragen/ Mmeitii^ßricfOeOer b«m JQUtü CopcOmeiOcr ^aifm wm^ro(Ten 0))«m entgegen fe^t/ mit mi^ttüu^Um€(at>t(r unD aufber Orgel um ben Q}orjiug (ireiien fatt.
^itUad) bte(e<Mnitibtgro^ genug. ^« foODieMi^feinem Q)orgebcniia(^/ fkin iin(i0irO}u^tlat>(S^eltfepn/ ber il^m nur gleich fommt/ Dttlroenigd^jniC
crumbengeringOen ^oriugfhettenfda.
jtt^m ^-SriefüieOer l^at Öd» o^nebem in feinem <S4)ret«
ten (tn>a^ ergangen/ ba er bem J£)errn €aptUmti^ i
üVm Den 4Mni.€«|>ittoiti8(r4)4ilbiliM0m
fe|t« ^er {t(|> nur einigenno^n in ber muficatifc^eti
^(U umgtfe()en l^at/ mii^ o6ne gn»eife( mel^c ol^ einen
i^nben l^aben/ ixcmit btefemgroffen^amt |U9(W$(ei(i)(n flehet. $ränrni#tMC0.infont>eibcit^dnntr«ufn>eif(n/ bic fowol^l aufber Orgel all aufbem ^laDicc
feine gemeine ®ef(&icfli(&feit^t(icn> 9Gßiet>ieifi^nnc(|
4iitbtno(i)l)in«iibt»kbcrtoi tnbörgcnen (iednif<1Bt>
toißman finbet unter ben ^riefiern bcrStömifttp j^ic
(^e ni(()t wenig geftbicfte ^dnner/ bkfid^t^U^ autf bf«
fiitl>wiiMrfa<Oett OciSEBtlt nt(bt (eigen»oOt»t6etl^0#nucf» weil fie in ^löfier eingefd)lo|ftn(tQb/ nid^t (eigen
fönnen. ASldn Con au4) enblicb in feiner2Biffenfcbaft
law (() ^ot#
Digitized by Google
J^SS^^^M^t oteMi f««lC|>«99 tM^
Sfiittnanbn>itbob«rbt§»e0ttibfm^)mnJ&ofcom*
MotetteDm 9i«bni abfpcec^eit/M (r auf bem Claoiet
unb 0r0il fo gtol ifi/ •M '<nmi iu dlaubmfic^wenn mon il?n ni*f fdbft geftbtn unb 8ti)6xtt bof.TOit
ISiiilOtflcc Mci^o <^u(i) ȟrbigem
fcfit. S)tr^(9faa/ wt(4)en bitftr Ul^tece donaOm 5tctv
mn nod) td^lkt^a^ltr unb feint fonberba^rtSlnnebm*
Ii^eit}uf)^Mln^«»eblK(&(lMc 4?er|tn feiner 3uböccr
<iufba« Idxtimt iubr(t;fönntn aud)bm bcfiaiOlufic»
»erfidnbiden undtwi§ ma(()en/ »cc oon biefen bepbta
g(0#en4MocmtHmaobimt>wiUitc()(n^^^ie ©nfie^t be^ ungenannten Jg>mtt®t((an(r<^
tttu)a(t()e9ifcb(n9lnmetrun0enn>trb ttnec bewunbero^
ttMia. & «rennet babtH»|)^bai eö oiti tu wenigst»
fraHÜ/n)enne«^ei(l:£9)aiicrfiattiKtb(9 feUitrSqrtid^
Teif/ unb man fan Paum begreifen :c. jc SDiefe unb bie
fo(aenben9ßortebaneeni^ni(btmuücaUf(|) tu fcvn^
jgtnc 2Bortvcrbn^ttn0 harnt IN M^tmo6»i&aUfen. Cr siebt »or/ mein 35»ief(lefler bicUc tim unbc*
»Riflid)/ wie t6 mö0ii(& »dre/ be^ ben gefcbwinbeiiett
Snb^efti0ihii $8(»e0undenib(iJ^dnbeunb %vi^bo^
nmten^rungen feinen einsigen falf(t)en$^on unteriw
itiifidben/ ober ben Körper iu oerfleaen.
€itt»®a(^afi«>^manau«93eni»unberungrauiii
beareiffenfan/ i(l barum nietet unbcgreiftict^» UtitifbcK
SBi}rtern(<Mimunbttt4»c tfi boci) noc^cin grojfer Un«
terftbctb» »eil iMie« btt 3S(^li(()feit mb&tto^btit einer
^a(f)e wirf anmeldet/ bieM biefelbe aoniuwgar aufgebet. weig in ^QBabtbeit nm, mi ben
Jbtmßüttfafitt DerSlnmeifungen iu biefec^etbrebung
tewogen. S^inSmmbiit(iQS9ni|i(ant*^rf(«|etaif<Pv
Digitized by Google
tuin tan bie®cf(&icf(ic^feft Ui Sj^ntn ^Df»>m)>ofti'
t(ur^raum6c0r(iflfen/ mb urt^eilet alfo Uinm thatMCt« gcmdg* &a IMifentxs in bec QTluflc ob»t»utt>( fte oitOeic^tDM vmbtflttifli^ wiQtbtiu 3(bO(^bec ^(tr Verfallet ttüdttt ftcb nunmcbro/warum er in
Mcfe ^u^ttcifund gerat()tii tü* & wiQ mi(b unb mti»
wa ^Riifibatmc bcf^albignl/tmrM«ntfHAi®nf!(b(in btr ^ttflc/ ba unfer Urt]^ei( bocb xotit über b(n dtmci<
lltn @ef(bm<icf «boben fton foUte."
^^BBtbcrid^nofb mein^etitibbab«ititi<bicf(dbin#
trgtnb (ine (^teQe berübmt/ becb aber würbe ci unl febr
kib fcyn/ wenn wir mit b(m.S)(rrn ^etfa^fer berStnmer«
iMgen'nacbbmiocaNmmtinbpdbclboften @«(<bmaffeurtbeiUn foQten/ ber mcbrM burcbeine (SteOe feiner
Q4)rtft erbeOee. 3(b l^abe micb aber in meinenSSfdttern
lcmdb<('^diiM@(f(bnM(fati(^in bffOlwfie o&9(«
mtinerju;macben/ fonberiicbober beneingebifbeten ^u«ftCDerOdtibigen unb ben unbefcbetbenen^abietn auf eine
Mcnitnftiae Slrt ba< @(böntunb botf 9}atürlt((c bicf»
(olben SBiffenfcbaft barjut^m^enn nun ber ungenannte QSerfaifer berm*
)>artbebif(ben ^mcrlungen oorgiebt/ man babe in bie*
fem ^a^e nicbt muflcaÜKb d<nu0 gerebet/ fo ift biefetf
abecmabl^ unc^egrünbet« wlan febe ibn nur in fei«
netn^ufammenbangean/ unb wie er mit ben t)orbergc#
Ibenbtn oerfnüpfet ift/ nicbt aber ciniehi unböl^i Q)ev«binbung. 3ft ba^ ni^t muftcaltfd;/wenn bei f?t : S)er
^err:^Dfcompoftt(urifieint>ornebmer ^ujtcant/ (in
aufTerorbiiiilMKv^ünfiiitonfbtm Slat>i<r HnboofbirC)r0e(/ er bat nur einen angetrojfen/ mitwefcbem erunt
ben ^orjug (ireiten fan/ er itleingroffer^nn/ man er«
floanet bcp feiner gtrtigfeity man bötet niemabltfifiKii
(injigen faifcben $bon/ unb er geiget aucbbe^ feinen
fün(UKtim(b(^(nb<nimbfertidm^i>i(iwni(^ bie Qtt
V 0)2 lii^iic
Digitized by Google
«I (90) ^htL manumOiinDUd^cc^ffrnctooniN onfü^rcnf €4
^tn ^rtunb hat aifo aQtrbind^m uffcalifct) QtuxthtU
IM. jCNur au(& bct 5(ürie folgen muüv fo imt e<dc^»CiH0CfiiM)i0/Mc)(ntdtn b(foiit)Cfii$Ntf«<ui{ttfü&rciiiK
ivei^etxr J^crr 93(rfa|[er ber ^ntntifun^tn ttoif(()rt{bt«
^ennmetn ^rcunb obnodtandegcbcne^i^tletudUicti
#ifü^rcti f0lwi^oiMtafttftiii((Maiibatf gtt^an ^bäi/dld fol(|K@0(^ cin{(In {u ent^km bit sufammen dt»
ttommnfdmtlidy bep einem foldben ^annc fepn mujfen/
b(f «in föffiofia ^«ii tcr4)tirCai^aimt(l(f $Ba(^»etbttnet & wütbc alffbann fol^t Sigenfc^aften flöcf
*
loeifibmierretlbobtn/ bie bereite n>efentlt(()e/ natürlict^t
imb not^tocnbigc SigtnfclHtftco cine^ ouifitMrbtntlicM
j(ünfikr< in bec ^ujtc/ eine^ gtoffen^amii ftnb/ b(9
teffen ^erttgfett man erfiaunet/ unD txüm fonbcrbori
^f<tidit(bFeit tiMiifoum be$rcifi(.
^enn dnonOcrmaM cimii geftt^icf(mtmbbw&hwim 97lam ju loben gebenfe/ fo toiü ic^ mir eine Q}oc«
fit^rift ba)u t>onbcm eifiiil^aitt ^ertn Qtdfoffer beru»1»«t6e9ifci)en9lRmafunden(nt<Mtcn/ MeUw boi^ Mi§Sef4H>ifen^eit unb \>ai ditQi^tt ber {obeder^ebungen
om »oDfomthcnfien beft^t/ n>ie Med feine trefiic^i
Gd^riftMtfwtiftt. ^ititNintin$rtuiibebKfe@»f(t)i(7li(^Peit befafit 0en)cfen/ ict) glaube/erwürbe ntc^t er«
mongelt ()aben/{1(t>m ber ^unfl ju lobenvon bem.&cmiQ)erfoiTcr ber 3taiiKrfungtn unterticbten tu k^fenu
iSid()er f)atber 0c(el>rte ^err SSerfaffer in ber&nbHibung geftanben/fiNne Sefer ju überjeugen/ man i)abt bin^errn (SapeUmeiilet i^act) uiwoUPommen gelobet*
Geim9hKI»il«tiingenftnftbabc9 m0f ticmlict^geiinbt
«Pf«
Digitized by Google
«iftt fpxt^mtmm er ft(& dt9«lU ba§ itifftl gmuib««§uus muftcaljf(^r ^totcilonu an f(inm muttco«
begt^ne/ mug noc^ erinnern/ t>a§ mein l^riefficQcie
0iBl4?errn^ettmeifter a(« einen troffen ^eiflec «uf
bem Slaotccfflid auf Der Orgel hmUmgii gmi^^mmddtV wo^l aber Dernftibenatö einen Com«
'
MnijieftM^ic^ne^ unnatüriici^e« (eiget. & h^üi
«ffo^runaemmnicJ^ Wafltf 5« ainmerfungeii
Mcfcn Umjtan^ anmerfen foaen,in»enn er aufrichtig un»
•KbetKlid» mfctlbttn woQtn. Sin Oatt aber einer (o nd«
f^tatti UirtfffGN^ttli^lH f^ldtn/ tmrfdQtet aufmeit t}tu
ge(tt(&tc/ falf4)e unb undegrunbeteOSorwürfe/Mi^
! fommtbem Jberrn Q}erfaiTer btrum^tWi^iinmerfungen fef)r frembcoor/ bag mein ^reunb fogct^
^ £«rr$o(coni|^rittiVwürbe bieQ3cwunbtrund pn«MrT^ationenfepn' wennerficbnicl^tsewiffer in folgen*
len andemerfter gebier t()etiboftid ma(t)te. '^oQtc manoberbiefe 2Borte genauer unterfucbm/ fo würbe man
fcbc btut(i((^ ba« grdfle iob barlrni finbciu ^ ccMct
nit^tnurbarani/bap btt^tn ^)ofcompo(iteur wegen
feiner ^rfabrung/wegcn feiner 5(enntni§ in aßen lünjt*
Ckittttngen^€^eÜH6ib bie el^ eine aufic^
0fbentli4)e 35emul^ung u. o^ne groffen glelg nic&t«wp<^(t »erben tifim, einer ber gröittn>D7et|ler in berOTIufiC
ifl/ ^nkmlKig t»tm^ btiftUx fo bocb bringen wüibcr
baf ii^n Riebt leidet einanberergleicbfommeiirdmitCy
tvenn er nur etwatf mebr ald bie muftcalifcbendiegeln in
<K^tmMMO »oliK. COlan urtbtile nun ob niebt aiut^ bic»
U <t teOe ben J&errn auf ba< fidrffh lobet,
r SEBtUabfiwinMObiu (inben i(i/ bdinUmrSQBtf»
CO 3 fen*1
Digitized by
m c^ ymfl^n ioUttf wie fofc^c« txr JE)(rr ^crfaffer tm Anfangeftinn SInmtrfungeti UM gfflthtu 2(0unb((f
wam o(fo btr JS)err ^ofcompofitniraof btm €la»tit
unb Orstl }n>ar (in aufferorbcntli^er ^ünfller ifl/ in-
terSompoiltion muflcoüfi&ci®td(fc Ol)« scwiffe oii^t
^ie@runburfa4)t abtcbtefer^e^ftrifl wtct^/ bagttwat aaifü^r(i(6(r bavon rcbe. Qi 5at bieftr
0C0ffe iOiIatiiMik^ foitb(rli(^ inbot ^iffenfc^aftco im«gtf(ben/ bie (igentlict) oon (tncin gdel^rten Componiflmirfobtrtwtcbtn. ^ieranberitnigegant obne^abdttt
feinm muficalifc^tn 3lri>ci(titfm* wk^it Od) bun^ bic
SB((tn>(i0Ntni(^(fdl^t9g(mac&f Wf bic ihrdftc btt
92atur unb QScrnunft untcrfucdtn unb iuftnnenS
9Stc»iO berimigt aOe ^ort^tilc crreidKn/ bit surSr«(Mi0un0MQvm ^cfci^niacf^gxbixWf ml^tt fi^mtotnigilen um critif(|>t Sinmecfungm/ Unterfud^ungnt
unb um bie Siegeln befümmert bat bie äutf ber 9lebe«
'
ftmdttnft^icl^tfunfitnbcrWuflcbocefo nM^iMnbi§fnb/ ba6manauct)o^ne biefelben unmdglid^ rdbnnbtinbau^brücfenbfe^enfan; (umal^l ba bacau^ bie St«
^m^ifafun bir guten tinb f^lecj^tcn ®(tHwiiKit(tn/<ft
toobi tlber^aupt ald au(^ tndbefanbucfalldantaUeiit
(lieffen.
übten unb gelehrten Contponifien/ alittmn\>H@uC4>i(flicbCeitein3n(}tument auf bai OdrfOe fpielen
unt) bicfdnf)li0(ttn9I(deln ber muficalifcben Compo^Oti^n au^iuiiben. ^atf Bufammenfe^en/ Uebereinawberfei$en/<^erbinben unb 3luf!öfen berjt>i|fonansen unbConfonanjen/ bie gettidfeit eine ^uge/ S)oppeIfud(
tinb oiUonbcre auddefu(^te/ränflii0cunb fcf^tveieM»
<und(n mußcaliiicti(K ®tMt tuperfcrtiBdwmat&m noc^
Digitized by Google
MQt ntc&((imndro(T<n €omponifien aui» Mfeübiftiefedbtttmimmtm®iAatM critifc^utimfUaiKetotifen/ bafdbjl abtr au(& aüt bi'e $^(Re atidf^d'^et/bit
tutCompofttionge^i^rtn; mtibittiQtntli^ ein fol(|(r
4Dlii(icaiitMific^n muß/ Otc ot())t noc^ txtn aasemeu
ntn unb Dtrbtvbten @tf4>ma(fe arbeittn/unb ber fof^lic^
Jbcn ^it(( tinttf »a^renSomponificn inaüm@ammmbcr@(^ibart(n behaupten tetO.^cr bitlmuftcalif^ea
9l(0t(n/tn31nf(Nn0b(c9{citHgfcitunb^unfi no(|) fd
gutbcweiftt/ babep ob» ni(t>t natütlic&unbotbtntlic^
Dtnfctf wirb itDor top|l burd; feine rotil^ame SIrbtit tint
Q)mi»unbf«uQd«mtdmfMwMmtdtfbcriü^Kikimlcinen^inbrucf unl^ ^Seweguns bep (tinta^vi^intn^n»
Urtofien.
^i«r<HKfem m«i nunouc^ f(|)(i(|Tcii/obbk^(c^rii»buna ttt 3inne5mfi4>feir/ bie ber {)etr^erfaif(r ber
nicmisgtn0tcbt/ri(t)tidi(l SGBietvoM i4) bin abermoi^l^
gendt6id((/(intt^EBOKtM(tet^ti0 uobfiMfi^n Shi^le«
dung |ti begegnen» 2[Q o&er i^at geba(i)ter Jg)err Q}erfaf«
ber ^Inmerfungen f^liejftntinmw mein i^reunb
HlliiN üoter ber ^nn^miiebfeit eiiu Qßeiobie o^ne töiff
fonansen S tan ni(fit begreifen/ wit bie(e foif^er
i(|)impfli(te unb abgefi^motfte ^tttfiegung an« ber foge«
nanntwJHbcnflieben folgen foa*0etoi§ ti tjl eis
3(i(fKnm(&tnureine<dfiaen ^bom ouct^ cine< toAt
6aften®emiit5e^feinen@^rn.ot)ne bie geringfien Ur«
(a(btnunbfogaco^ne^eio0|illnb(foUb( ^(bier auf»
iubditotn^ bicaNbM bit98ernttiHit/ nibft btn fStifian^
Der ^orte unb »iber aOc <Sinbi(bung ftnb/ unb bie
(Mint be9 ben ti^drigflen @emütbern ^lai (inben.
. &t(lbe|bieferfMbcibarco9iiitfM)o<tf
den ^errn SQerfolTertfno^ gut/ ba§ er fclbfi feineUnwif«
^^it in ber Q)}uftc oerrdtb« l)at »oQen Dbtr »ieU
t
m ch) m< ^eiin(rf(ihcr{lc()üt>erbitienigenauf^d(t/t)tt/ tot«
tt fpxi^bt/ bit ®a(t>e ni4)t ^#1 txrflünbto/unb jurebm
^ctf (inen COtangel bec SlnntNH4)feit anfti^tn ; ^^cgcl^et er abtrmabi einen dro(|tn ^e^lti^* €d ifi ia aUt*
wm^ntfi^m 9BB»fuag bcr 9nnebai(M|fitt^i»«in ({<
in^ <3e&6K fdOt/ unb feine CDtuftc Can angenel^m fepn/
Dbne tn< @eb6r ju faden. & iH fo gar ber erße Snb#iwecf ber^u0c/ bai ficbatf @el^dr,Mi^iigen foQ*
^it fan Oe aber foI(bcd c»N( tNnmbtnliebfüt t(wn ?-
®e(b(|biean0efü(>rte®tt(leau^bem ^pectatccbe«
tvetfet meinen @aii. ©ie oerlangtauöbnkflic^/ bo^ bic
tt)tt|te'1»Mi@cl)6regefaOcti(bil* @Uma^tmünmItnterfe^etb in 31nfel)ung bev®^mütbtfben>egundttt;n>eiii
intftw^cn ibrer^erfebieben^eitm^K burcb eineriepatrt
fe«40)iMi(«M|ubMl(lin fiiib^ ttoiibatiiMlbflit^tt ober raube/ langfanie/ mittelmdiige ober gtf^inbe^d(se anweriben mug/u.worinn man olfo bofbConfaiw
füaungnötbig bat» '-«frrij-.nm i v ' , 'n:. -^,: .
' @ffdOr alfo a\i^ b^l^eoiiff^ »efe^en ber £)err g^tc»
benSruRHrfundeB-^»bi«SliiiitbiitIi<NM(bibau|^
t/^tntved. €^iRno(() fange tti<^(bie$o^(> bageine
99}u(ic ännebmltdt» ifl/ wo^tt nur aflein aufbie^b«
mcbfdung bcr ^onfonon^en unb 2)t|foiMiiicti aefttwi
toorNn. ^ine ^uffe^lM^ddlWiaiiilel^mitäpfepn/
loenniauc^ btc S)ifTonan{ennoc(> fogutgebunbtnunb
kni2ti6^tmtl)tn, S)ii«i»ä&r(3lnnebm(i^reit (ntßebct
litotw^tidcHiUrfacbcfk &m9t»^(t^tiattniistiiß4>enM(CtteirfenCo0/ baiu aberfol(t^e aneinanbcrbdn«
scnbe 4^nionir(be^6e gcbraucbet/ bteDu^niäMti$
tDigitized by Google
^^dttr bcn»^«)/ Die (in auiQtiü^Mf mit tinanOtc
^»tttnbt^ unb tsiü^t6@ttda^^t oerurfact^t/ ba^ bloö
«iKcwcc ia()lr(i(|)cn9i#(SDi(fonoii|coiuCaamuogefcdt
iÜiimt)m folglict) nurauf bic .^xinnonfe grdntxt/ Da*
botw tto (lügtnbtv unt) txutli(^r (befand nH0>
OrbtnKtd^t tim ^ücit>u moiMcln/ wo man l^tn9C0ttt<
vUlftioU (in fctnib«iKwnionipctf(Scmbeixrnimmtrba fan aucbleim 2tnntf)m(ict>fdt fcpn. <>n(r guten
^elobit at>tr geböret ber 21uöbrucf ber @emütj^dben>(«
gung(n/biie^}M^(t)tund eincrgtmdjfen ®4K(ilKuc00tc
natiirli(&(n Sigenfc^aften ber ® tücft/ unb überhaupt
(in »(rnünftigeä unb gele^tte^ 9^ac|)rtnnen. ^dst becuf(
tni^ bitrb(94ufbie ^tütf( bctfcritifc&en 9?lußcu</ bte
fi>nb(riict)i>onb(rSrf!nbiind/ »om^Denfto/ unb bannwä) oon b(c @(t)reibait ^anblen..
• 9liimn(5ron»iti)itMii fid) (in(it'b(j{iern Q5(0rtff emiber 3innebmli(t)f(it moc^en (dnnen / aii aü$ ber bfof»-
fen OScrbinbung berConfonanjen unb2>i|Tonan|en tnUi
fUnt* ^di Tage a(fo, tMl Mmmi(hw ^no(|nii(|K;
feit einer ^uftc burct) eine ber (Sa4)e gemaffe/ bün*
.
tüge unb n>i^i überbac^te 0}2elQbie erlanget wirb/ bie
«uf t>Qi.1^fU twrd) (ine ti»^lau^g((iM>t( IlKinnoni««
fdi^e iSegleitung t>eifc()iebener ^ntet^aUen beutlicber
ßfma^t iü. ^i(f( Slnne^mitcbfeit rübrt unb be«
totil^U ^V^m, <Si( gefdat bem @ebiH;(/ bur(ft.'
tntftt aber a\i^ bem Q}(r|}anb(. 'Sßk vmO (int
Qffuftc angenebm febn / bie burcb baö @ebi^c nic^t
ben iSepfafl M <sSer(lanbe($ ecreicbet^ &m%m ^ififfi njc|}i. iflw^tl wirb/ tii bi(. OT^uftc tmiM»
Digitized
unb i^r Q}(rfap mu$ in Ixn ^ifiirof^aftfnf#'
»enifl utngtfetjm Proben. ' "
(Sa tvürbt aber au(t> etnfdltig ftt^tt/ wenn man;in bec ^txUxix^m^ det CO)ußc ntd!)t auf 1)ietl(>n>e(Ö<
fdung bcr (^cnfononitn unb S)i|Tonani(n febm woOte.'
^an mu$ aber babcp aiict) (int dciviffe ^el^utfam«
fttf bwbiiitit^tcn/ on6^ fluf ttnHitf mtl^r «14 wif btcfe
Sibwed^felung benfen. ^an fan baburc(? gan)i(ic()t
(Intm ^tücft bie 3lnne5mli(t)feit tnt\\t\^tni toxt foU4;ti} att^ttor^rgebenbenbrnittf crbeOct; tntflc*-
{[Ht barau^ f(6r oft baä Unnatütli4)e unb bad ^titttiirtr. S>ie uber(>duft(n biffonircnbcn Qdi^e/ btr
i|bftfiii§id( @(brau(|> bcifelbcn/ tMn» fte imcS){burc^. au^fct^roeiftnbe ^erdnberungen/ burd[) frembe^
obd(bri>4)in( / »trilecfte unb unb(Utlt4>e Sluflöfun«
0(n ittrtncbnt wcibfii/ beletbigtn bie O^nn UnPün^tFt^cr/ bui Zennern unb ^uftcoerfldnbtgtn ober ftnb
ftt mit btf(bn)er(td)(r; n>til bitfe ntci>t nur l^örtn. jbn«
'
i>trQ auct) urt^niin/ bobur0 aber fel^r genau bemcr«
fmi wie fc^lectt unb wie unotbentK^ Der ^erfaffei
Ötbac(>tM.
^^<i(}inb(i(^au(& no(|) bie fraget 6b tbm'otte
t!);eiobi(n f(t)(e4>t unb DcrbmiJlict) Onb/ bie ju i^ren
ISegltitungen feine ober bocb wenig 5Di(Tonan}en er«
fobern$ ^cb glaube «ielmcl^r bag ju gewijfen ßeiteit
unb bep befonbern UmOdnben berglei^en @d$e bie
beße ^irfung tf)un/ unb bie 3u()6rer nicbt wenig
bewegen. Q)erf(btebene Strien einctf ber grö0cn 9ftii#
ftcanten/ ber {tc& f4)on längfi einen oagemeinen SBep«
fatt ein^fiibcit^ bnoeifea ni(^( atteio bicfe«/ fon«
Digitized by Google
l^rn f7e btmifm au(t> nodl) mtfy[ i baß^ blt toaf)«' 2ln'
tiMl^mli(^it am »cnigiim tm @(brauc&e Ibw SDiffo«.
t .v J5)itt toltb b« nad>l>fnW<^e ^trr QSerfajftr ber
^||iutKr{un$)(n aHmaW ftagen : 'HüStt tjl benp btc«
»ünr ^uficaiit/ b(r r((|».itmnj4aiHin<in(tiJ8t9«'
faü «tbaihnM ' 3ajinjtf*i|Ö9li(t)/ba§«'ft ®lann,
ii>c( nt(()t ben biffonutnben^ tKeid^tbümtm ti(4^;>(rsfi
^ya flnnel)m!«() fesen fanl 30 »itt abetbltftn tx^f
tlV((it4)en 9?}ann nennen / bamU b» 3<»^»! metn^
dQ^cgntrö jDMtt (tlMti etnige oniiigiid^e jttnb unl^f^t4^
^CaptUitieiÖer J^oift. S)iefec ixtnünftige-^uftcan^
«IMi8 au6 ber €rfa6rung/:-tm6^ fpnbcrii(t);i« .rubren*
»tm ^ac(}en< ^le. ^iffonantfn:qM <i|itl90t>()rt äfiji^
jf! anjuffljen finb/ bie geroiffen @peiftn wn übep
tOMtf apg(n(tm((l!®tf4>ma(( gtebt^ wenn man fpoi«
:f(im :tKUR^vtmid(&cti bet» aO|H6(iufiditn (Qkb(Au#
.ober bief<(()e gani oerbirbt/ uno (inen oicyt^ ^ringen
i^^fl I>ej;iirfa4>.et.
V; t /f bütfiti.attf» btr fb dtnoQnte ntumoIHfi&e
v.f^mad/ btiHacb bem reifen Urtbeil be^ utipartb^tH'
3f4)e»^ej:in>^erfai[er5 ber StnaurFuti^en .part>er>
tiprbtn j^i ntiitjcgrünbettr unfr »«itUiit^ livn/ atö
jbtr oltfrfljififtoe ©efebmacf berjenigen, Hxldbe;- mit
«^in<4}erin ÖSerfoffer/ bcngwönp ber 9lätMr »orjk*
,^rii. .;iUnO i0.ti}trb benn meinte :^rti/«
> 0eOertf ttcbt ebne ^rtinb i^pn^ raeif tr on Nn ^<„ifi[>tf(&en 0(u^<n mit $K«:t)t iben ^w^i\^tt 'M*
«MÄniiiciitCeit litmerfeU. btc Jiitii iiotbtvenbig w aU(«'
Cb; » 8Ä«in
Digitize<3
mtin ^reunb bof ab« bur(t> ftinf folfltnbm ©d^|e^ ^tid^ tAUvctti unb non (tt(Kt taröu«/ ^er in aOen mit mtintt ^tpnvmQ AbtemHimMMl. :
äBenn ttf in betn fogenannteti btbcnfli4)(n iSiie*
fr nxtttf bcr J^trc 4^ofcom|MiMR «iliöflr (Ü*
um ®tücf«n/ burd) ein fdbwülfWgt« unb -wm»orrt#
«10 3Btfen bod 9iatäF(i(bt ; fo bünfet biefc 0uaellmf gtfe^imi JOcwR-^nfaffer^ ainrntttunem
latt unb bunfel iu fepit. @r fobrtl cme ^rfldnlt^,
«on b<ni ®cb»ü{0i9tn in ber ^ufk» afd n>rnn ttf
^IM tiMM»ö^lt(^t< wärt/ Ni<bcf ^uft( fcbtvül«
fiid iu fcbreiben. «NtiMf bo bü 9^u#C'>iii »iflili
^^(ucfm ttiw btt Diebcfunfi unb SMcl}t£un|l itberein«
footntty je fin nicbt >f(li>ien/ (0 tmi||tn aiKt> bot'
fnn ebtn bie ®(b6nl)Mtn MM) Mi $<Hltr «Mi|MM«ftn fe9n. 6ö ifi aud^ bahero bcflo mt^r bermuni
btro/ iHif ttr bcrtbte ^cfr QSeifaffer ber 3lnmtr<
leinen bejfern ^.jSedriflf bat' al^benir<tn$)iebtfinbemtc
fdNiMflig« unorbtoUid) unb nieberftdit^d burc^«
dnanbtr wirft ; ba er bo4) fonft iii-l(i^HbiiiNiii(l
wijfe nicftt geringe OSorjüge bellten foö. 54) »'Htnicj) aber Doriei^o mit ber ^fidiun^ 1>e^ @0n>üiDi«
gen iri(|)( Mfbaiiw« tebiiti vem m, -^Ibifcbond bit
<S(|)reibart burcb bie (ritifd)en ®d|)riften unferer nett«
((ien <^cribenten bat>on gon} beutiicb unterridi^tet
»ifb» Slnfebung ber fan man ttw-badtNir«
ttbnte ®tticr bc^ ccitificbcn Q})iin(u0 'nacbfeM.
SCBenn aueb ber ungenannte ^^err 'QSerfoifer ber un«
partbe9ifcben9lnm»(iuiig(nX>a0®4^ülfiidi in berxm»
fcaüfc^en@(bnib<Mit nicbt batmtlSm^^oimi MNt«^bo<^ au0 d«b<Kt){cm biNit^mm ,@(ikf e««
Digitized by Google
^t^rtnfoQen. <^r!anfi4)t>i(fetM&aut{)ni(:^t mitbet
; UnioiMfit «NficbulbidM/ denn jfl «inI ^otKid^:4irifr/ alt Rttn^ottl)t9tfc|>ni 1H(ff^^,
0tn. OberMer (twan au()) in DttQiScitftMft' WeSrPldtung bQben woßen? • : n-Stl-^
fUin m ou4> borum (tine oernxrfüdx utit) f^iotilOt«
fl( 3ierratl> in btr @d)r(ibMt/ t»ic ftMiti bcr 4)Mt
»untkm / t)t( unter natüilici^cn unD gtmdffen '>Öit*
tm imttt Unterfc^jttJ'^iK^n fan. 3il beweine
f^noäJfltg/ tvmn eine ©act>e mit «net anbtrn
'<Dcrd(ej(t>(/ bie ol^nebem ^»(«Iben in ben meiflen ®tü«
ftr bct Stniticrfungen nt^dtt ft(() no^I btmüben/
m
MSi^cit^iofften ber ^Schreibarten überhaupt drdnblji
a^tsvi m^ü^nt ftiinm onbctti'tHI .UnrnfN»
^ :^ie &ti^m<i)Uit bed^errnQ}erfaffertfietdtft(&
oufbotfneue. ^cig ok^t teilte iBibcitfuiig
4MWtn Q}itiMtMh|iat. ^(tt «Nrmar ftt»
tie (ifltne^ebanfen besagen mögen/ a{$ ihmUtbegriff von bem 91^t»0(renen geoMn^dt iüav niefK
»«b<»|ilieii'eegnü Mut ^awiMiriinii in bM f&tHmim bepmtffen foOen. 2Öennerab«r;a einen ^^egrtfftmott baben will/ fo biimt ibm {ur 9}ac^fi(|K# Ds^<^ 93entMNii ^«ftHMtiti »ic®timRHii genfit »aiff
berbat btirt^ttnanberdet^cn/ tom mmni^ mtvc»
(b) 3
Digitized by Google
'WmnaUt mein ^nunb b/t ^ac^ifc^tt'
<6td at)«mal)W eine 9luöf*twif»«jö/ Dk^e^i* b«fBoiun, meint« $fc^9||fhtiar^ iii)t:fol6tl»m)S)MiiHMb c(b<t oOfin Mn^i!l£$>flip#twn/b(iooi| tsioni
.f^e^l urt^eilen ftto^ ipjil. <r filbft. bimim ^tUv
mt unb t>ae ^tmomnt t»i(btt / .b^MttAttklißltM|i9j»^]m)fpb(n tf}/> tml Das Ifrmn foid(k^au$
einst^iaprpffe^untlantotrtbei/ wie ifoItÖfft-tneiR
cöiiu al>jc bem geleierten utb flnnrei^en J£)erm
^crfaffcs t)^f ainraerfangen ettviitf juui^ikjßtf/ .Dag
Digitized by Google
m in ber ^v^xm^i iiultt ^abe t^ch^it n>it)a; bie
fiitiK fclbfl gtfpro^en.- *©ne tva^te ^unfi fuc^et^ dOcmaM bad aflctn tfnt Aa^ugroffit
5eunft öbdfld'dtt fte <iucl). SDaburc^ fdOt mtrn Iii-
t>a^ ®(t)tvülOtdt unb Q^tmornne/ unb bit IKebntv
Ulli» SDKtHcr Stiren fid) mit cbetf bcm gleif t)or ein»
ttajugroffmü^unft/ al« flc fi(6 t>or btm demefneh/)>(ätt<»
unb ni(bertrd(t>tjgcn in a4?( n(l)m(n. ^6 erfobert iwar
feine nid^t gittnde 0})tii>e/ unb eine nroife ©ebulb:
duiferi>tb(n((icb fünflfict^ tu fdireiben/ -vfe^oMeober berfdbtn ftnb ni4)t^ mt^r/ aI6 bag man bje^^a*
tut Oberßeiget/ unb folglich unorbentH((>/ 0ei»un«
gen unb otmifret fd;nibet; ^cnn ^ol wobl (in 0i«^
{wungencd ^Qjltfcn genibret unb übetjtugtti Sßenn
|«t etf »obl bie fötmüt^^bettegundtn au^gebru«
(fet/ Die 3ub6rera(cr einsenommcnf ^ewifl manwirb niemabl^ gefebm unb gebietet boben/ ba0 eine
aQ(U0ro(Tt ^unji unb ein unnatürlicher %xooxi% bie-
jftnicbaften etl^beK/ bie Die ®c(le on0cl)eii/' unb
Die un^ jugleicb bie järtiic^Oe ^mpfinbung etmecfen/
DU un« tnfbnbtrbeit a(^ eine andtnef^me ^irfunsbtv Q^cmitiifit tN>n bcn .imMrounftigen ^cf^fm-iinterf*tit>et. ' ' "
!
SDie 5tunO mu§ nur ber 92atur nacba^men; fo.
bolb aber biefe 9>a(^abmun9 bie 9}atuv tlberfd^reitetr
jb botb i(l (le aucb »erwerflict) unb ber 9)atur felbfi
latDieber. SDit ^unjl gicbt fetne^wege^ ber 9>atuc ',
eine (^dnbett^ »ob( ober bie 9iatur btr Mfi*'SDie 9)atur belltet fcbon »oti fl^h fdbfl oOe«/ twtf
'
l>ortrefI((h ift/ unb brau(()t t>cn ber ^unfi nicbt er({
Digitized by Google
m t>m ^(fen(4)aft(n t>ui guten Q)ef4)marF crrd»^ ^0 il) MOi iH»Kip'Ja§ ctm aOttidtoflit;
Scn^iiTenfc^aftmtxrbunCelt/toeldi^t nur allein tu92a*
tut im @tgenn»utf(, l^abui. abtt in t>(c9})it#>
Je ttifiMitR(&ci|. 6i(fj^n(i txc 9}ai»ir {uiNbin ig/ fpu^
erMet auö \>ta ®tücf<n De« critifc^en Qi}}n(l(D^
bie ^tfinp!un0 unb bU ^uibaa tttläm^
bie ^au^tfd^t angegeben^ anje^o führet ei: au(^ eine,
bergröRen Urfa4)(n an/ Wdmuf t>i( angtmtrlteq
g^l(^jpfQt?t)er&eitmittntiU5(n> €c urtbfiBigani,
KO^t/ t>a^- bcr ;S)ei:r Caii»(llm(t(ler i8a(& (uoia.
nac& Demdatier xid^ttt oDer olelmebc Umt%^^i^ttit DitUi ^a^tummt iu ip\tltn* ^dfytt fo t»o()il bie Q}erf(()ieMeit Der 3nfiruni{nlen/'
^tf auc() bte ^tblen Der $4nd(( feine^megej nad^
litn €l<^tere;iu-.b«iut(Kt(en^M^ fo mug auci) not^«
ipcnbid. btQ btt- ®»mpofttioQ roufUaltfct^er ^«Icff^
nitKauf Die Statur eine« /eben SnOiumente« unb cü-
tifj; Mlb^ @iin0((iimnie gefeilten roetben/ alft i)!io0 olU.
Irin auf Die Gtdtfc eine« einzigen ^nümmenKi^SSllan ma§ auct) fo gac aOe ^el^utfamfeitannxnbcn/
tmit bie (Stücfe tf^eil« l>e<|uem tum fingen unbSpielen ftnb/ t^il^ auA ni(|K iautnt Sfpfiiei (Otuft*
canten/ ober/ mit bem ^errn Q3erfa(fer ber ^nmer«(ttngcn SU reben/ g.to(fe ^irtuofen iu ii)ttt 21u(fi]il^
nwg (cfdbifn; neu moN'iiiMl'in einem^muftcolifedKn
€f)ore niemai)!« lauter QSirtuofen antxift S>ag
^MKt^ Oia «^dlA. {Ulfimoi^iir nicbt
fdif((^
Digitized by Googlc
<iu6 feinen mei(itn unt) fiinii(i(^(i(a ^lüdtn auf t)a5
' 2B«nn aber bet seft^fcffe Jgjerr ^erfaffer berun«
»artbepifc&en Slnmerfungen behaupten n>i(I' bergen4)o^mpoft(cur()ant)elte goni 9(e(|^t)o0 er )>ie^(|(ai
tKr^a'nger unb t)fe iSefc^afftnNt anberer ^nflrumen«
ten na4l t>em €(avtec beurtbeüet/fo i(l folct^e« abermabl^
(in $2$ewci^0runb/ »je fd!)le(t)t berJg)cKr ^erfa|f(t int>c8
Öf^uflc erfabrcn €t mu§ (eni«n>(0c<an bie^erfcl)»«
benbett blafenber unb befeiteter ^FnOrumente gebatb(
unb auci) nid^t bte wenigen ^numüt Der Ginge«
fimmtn wibcinistr^nfhumcnt« überleget babcm^c^n>ifl meine £efer felb|] bebenfen (äffen / ob ti nicbt ab*
ftef(|^acft ifi / i»on aQen ^nflicumentcn unb ®ind(«ItiaimtR rinerfe^ ®(dr(( (u tKitongm/ ob t$ ni^^
iinnatiiriicb ifl/ iu bebaupten/ man Tönne auf aOeti
Snfirumenten unb mit atten ©ingeflimmen cinulcp
Sii{{i»erbincii(&e fct^wcre Gtücfc ^ou^inflcn.
' & hat iugleicb ber J^err ^Serfafter naeb feinet
(öblicben ©ewDbnbtit ntebt unterlolftn / eine 3(u^i
ttttttfung anzubringen' bie gar iur (gacbt ntcbt gc^'
löref, & i(l in ben iSS^ttm meinet $reanb(dni(b(
bte Dtebe »on ber ©(eicbbtit bie ein ganjer €bor be«
obactKcn mmß/ toenn er sugleid; (tnget unb fpielet,
ifl ia fftoo^otttdiinb b^^nnta, baf fetnmuftca«
Ui^ti (Stücf auf{ufitbren ifl/ wenn ntcbt aOe «^tim«
min orDentlicb unb nad) bem ^acfte mit etnanbei;
geben, ^cnn ber $acft nur rtwotf Mrrdcfet wiitM
fo fiüt au4) bie igcbönbeit beä ^tücfed l^inweg.^ (»Htf »mfipalif(^(A <PlPtf0W
Digitized by Google
m ( 34) mmmmm crRen Dtefe ^ic^^eit |n er^alttm &war alfo gor nm nötbig/ Da§ btt J^m SScrfaff«
»oti bicfci ei)}at(nt eine UntctfiK|)undanO(IUt/ crmOi
0( Denn auf fetfle «nbercm gctotid ffobm fein fiam -
tti^ti ©leic^nig vorn ^cies^l^eere anjubtingcn.
i^et^ \)tm foldenDen ^at^t nimmt t)er mtttflid^t
^erfaffer Def SInmerfungcn eine neue ^elegem
^eit meinem Sreunt)e eine Uumiffen^ett l>m6) eine
fa\i^t Sludlegund on^uDidjten. ©oUte man m\)\,
glauben/ bo§ on^ Den ^Borten : attt ^anifMO«
oOe fieine ^U0iierun9en/ unb oOed/ n>a« man unttf
bet 3)?etljol)e lu fpielen »erfteftet/ brucfet er mit eigent«
Uelsen Wen ou«/ iu fetHieüen t(i/ bcr ^ecfajTec bie^
fer ©tcOe (;ieUe ben J^errn Capeßmeider Q3a4^ füi^
ben tinrnw »tl(t;ec alfo fe(!te. 9)i4)td beOowenii.
Oer wirb croon bcm biOiden ^errn ^crfaffer ber Sin«
merfunden; biefe^ ^t^ler« Kci^ulbidet.
fo gar bie unn6tbige ^üht , iu betoeifen< baf au(^
einberc Somponifltn ble S^anieren au^jubrucfen pfU«,
^en/ Ol« wenn e< eine fo unbcfonnte @a(^ wdn*2ßenn ober ferner ber J£)err QSerfaffer ber 2In»
mcifungen ben SlutfbiueC ber Sanieren entfcbutbi^
gen »iO/ fomufl er gc»f§ nietet wiifen/ tMtc^ Unrorbnungen baraud entfielen» ^an bat fd^on Don
. »Uralten Reiten ^cc ben Sludbrucf ber Sanieren «et«
t»orfen/ unb mon M ^ Mngfl fifonnC/ boi bte
()dupgen 0}}anicren bie®d^e aufferorbentliet) unbeut«
lieb mad^en. ®6nberli(|) aber bat man (teauK ben
,®)ittei(limmcn Mrbannt/ weil ftc bic ^rmonic ms«berben/ unb W oft »o nt(i;t unerlaubte/ bD(& w{e«>
brige unb ^arte @dnge Dcrurfa(|)en. j^d) fönnfe
mi» bifpfaM «uf perf(i;i(b(m mHftcotiMli ®«ilbtm
Digitized by Google
m ( mm btnifcn/ t>tc Ditfe^ auf Da^ t)(ut(i(t;(t( UUdft
tigern
SSüca ifi wo^c/ man mup t)te ^uptiUmmt mit
einigen Bicvratben cr^ebtn. ^an mu§ (tnegewiile
S)?(tftot>e mtt0rön(m $((j(fe au6fud;en/ um Die ^tlo*
Mc ^ititenDtr {u ma())(n/ un& bcn Ungern unt) 3n«Orumtntaiifien (Seltgenbttt )n iMiftm 9la^^baiXtn
|tt geben, ^an mug aber nicbt aOe fleine Q)or«
4iH!ei§t/ Skctote/ Käufer unb wie (ic aae 9^amenba»
ben/ weber in bie ,g)aupt{limmen noeb in bie mmUOimmen fe^en. 3« biefen (entern i|l e« fonberlicO
gans unb gar unerlaubt/ fonberitcb in 31rien/ weit in
liefen bie ^auptfHonnni «Ott ben übrigen nur biglei«
tet werben. 072an würbe alfo burcb weitlduftige
€9}anieren beo J£)auptgefang berbuofcln unb unbeub
li4l macben«
2ln ftarPen Wttw ^u^en unb anbern arbek«
fmien ^(ücfcn giebt ctf in^nbetbett bie gr6(ie Un<
crbnung unb ^ßerwirrung/ wenn oOt Gtimmen mit
biefen Sictratben »erbrdmet flnb. ©ie ^auptili'm»
men »ertrogen nur etwatf wenige^/ unb ti würoe bie
gan^e ^mmk «norbentiicb unbfcbwülOigmadJcn/
wenn man äße ÄleinigPeiten ber ^etboöe unb bie ?0?a«
nieren binju imtu SDiefed eifldret jum tbeil
92krw6rr(ii(/ weil bobureb wirfiicb taufcnb übeKiim
genbe @d^e enflleben/ unb olfo bie wabre Slnnebm«
licbfcit unb bad 9^atürlicbe in ein unanfidnbige;^ unb
iiiiomKi)mii4)e« 26cfen Mrwanbeit werben«
• aCoQU m(U) enbli(& aucb groffe ©dnger iMt>
Digitized by Google
M ( 8^) mSniltumenfaliOtn um i^re ^mwQ btfta^f gt»
toif/ ihxt StnttDorf tvürtx tiintimsti mit bec Sin«
fiAtMJ^tm ^rfofferd t»c SlnQKtrungcti übe»
fitiRimmtn ; fit »ütbtii (t* »iefmebr no(^ »unb««/
tag man i()nen ein ditd^t ÜttitiQ macl?(n »iö/ bmn€nt|ie(>iin0 ibttcn sum ^mM>f( gereichet ^oti
tnu^ aßemabl bin edngcm ont> ^n(inmi(n(a(i(}cii
ttt ^rcpbtit (afftn/ ibre ®efc()tcf(t(i)r(i( }u geigen/
tno» muß ibnen fo garbatu ©elt^cn^it geben/ loenn
man feine ®t&at tiid^t mutbrninta »etb^ben/ iin^
fie einer matten ut^b i>e(b(iedli())(n ^u(}u&i;und unter«
iMifca »Iii*
CRein ^rennbbiroeifetfcniifo Mc^nic^tguf Iii/
teenn aUt Stimmen mit (jUicber <Sc^wiecicbftit ae»
leiten/ unb wenn man barunter feine J^auptflimmc wftnnet. 4^ierbco untecidgt ber ^err ^erfa(fer bec
Slnmtrfungen nac^ feiner (SemDbn^eitebenfaOtf ni^tureb fein ':Bermuti)lic^ bcm ^orte: J^auptflimme^
eine foifcbe Stutflegung bepsumeifcn. €r ifibec^cp«
nung; werbe bamit aOein bie CberfUnMMOcrf}«»
ben. €d erbeOet aber baraul/ ba§ er bie Q3ebeU»
tuttd btcfe^ ^otM Qax nic^t mi^, unb ed itl fo(4)e<
ein neue« ^erfmo^ fciiKf Um»i|[(n&ctt to mulic»
lijcbtn S)mtu
3n Strien tjl fo gar bie Oberfiimme nidit aUt»
ttiobt bie JIHniptfttome/ <n Cbören aber unb to|iM*
tnfiimmigen unb brepflimmiden ©dQen i(i bie J|;)au|»ff
fiimme baib oben / balb unten / balb aucb tn ben
gßtttetßimmen. 3a man bot aucb in biefen febc
oft rot^c ai^ (ine .^auptllimme* €^ fommt babey
Digitized by Google
%6tnthm\i^ barauf an, m ^aivp^a^ ober Die
S)a§ nun aZt Stimmen ni^t mit gleicher <S^t»{(«
figfcit arbeiten fönnen^ gtebt nic^t nur Die ^ecnunft^foiabmi ti itlsm tt omft bie &gmi^a(tta bcr gtti
len @(^reibarten. ^it ^orte werben unber»
fl^mlic^/ bte ^e(obie |unbeitUt4^/ ^U^vmtik«bcr mirflo unb iwcbtnwirtig*
Q}on bet Harmonie 5o( ber Q3er üfler bet
SUimcrfungen au^ nii^t ben bellen begriff. €tncnntt fit botf ^efcn ber ®2u(ic «nb folglich boiQ3ome$mfle. €d ge^ldret aber biefer ^orjug tu
0entli(b ber QTJelobie/ unb icb &ab( f4>on im »ierten
Gtücte be< critifct^cn S^uficiK bobon gc^anbtit/ t»it
oucb folct^eö fajl o0e übrige ©tücfe nod!) me^r be«
frdftigen. ®o wirb benn ber Jg)err Q^erfafier
iHc Slmnecfimgm bunl» bic {MniOMiie f(iiii<o<0f<
feine @a'Qe beweifen fönnen / um bte 2Qtrte met*
ncd ^reunbed bantit )u wteberlegen« S)o(^
jgefe^ aneb bie ;£)ormoni( nxirc bad t>orncbm(i(/ (0
wirb i'a btefeibe ebenfalls burcb ein f(bn>ü(f}ide^ 2QBe«
jitn/ bur4> eine über^üfige ^un(i/ burc(> ben bdu»
^gcn unb n>icb(%cn Stutfbrucf ber ÜMcmi/ burel
tin bendnbigetf unb g(ei4)edi91cbfit(R aOtr ^tin**
tncn unb burc^ me^r anbtre UmOdnbe/ bie bierautf
folgen / ganj berbunfeit/ unb bie 9lcinidfcit un^ben 9^ac^bitt(f tntsogtn.
€in hod^diid^d^ttt italidntfc^er ©efi^mocf fon ouc^
tMiti bctbtifm >bum ba noct» oiit^t«agnma^t »ou(0 3 ^
Digitized
ig ( 3« ) M6tn/ba§t>etft(beebtnf6f(tl^iinDaOg(tnetntfi/fo i(lau(^
Ditlmel^t t)ai&t^tntf)tU bataui erfennen. ^JUrntoirD in jtalidiit(()^ ^tücfm Uimim^t^ ftntxtt/
to§ aQc Sttipmni mit ^Hi^x ^^tom^Uit atbtU
Un/ unb Da^ barunttr feint .S)aupt(limme ttUn»
neu £)ie 3talidnec Hnt> oithnc^r auf Die
«^ptOtomc faft gar {u ftMf bt^oc^ • tOloit fie»
l^(t fo((t>(ä fe^c beutlicb aui i^rtn ^ricn unt> Con*mun, Slti(^ in i()rm ^irc&(nfa(()en/ fonbtrlic^ ab»in Un m^tn bttba^ fit l>cftdiitN9 bicfm 9)0»|U0 ber 4;)aupt|ltmm( ; in bitfm (Inb au0 bic C^d»re f(^c(tn0barunbl^armonjf(b unb »onaQen übtt(!üf«
jß^tti Slu^iierungen unb ^anicRii 0on| imb gas(ntftrntt S)(c «Dt» QSerfaffer bec SlnmerfungMiDtrrdt^ a(fi> au(& baburcb feine Untoifftnbeif/ wenntt mit bem itoUdnifd^en @(f(&ma(fc bo< ©c^iU«0e unb Q)crt9omne bctveifen toiU.
Slutf biefer meiner ^Seantwortung ber unpar«t^e^ifc^en 31nmctfungm fielet nmn olfo/ baß b«Q)(rfttf{i(r lMfc(bm bk^vtuntim$^mmßtti Derflanben/ ben Sufammenj^ang nicbt ein^efc
f>m/ Md^ aud) eine genugfaou ^inftd^te in bett
Stbeilm ber fiOtufkunb in brni «utm ^cfcbmocft bc«
fi^et. €r hat aüi3) burc^ feine @ct)"ft nidbt nurS^ranfeben betf ^cnm ^ofcompoftteurtf n>eit
«le^r gifrdnfet/ fonbcni au<^ inbcmir bifftR
9#ni(en Q)}uftcanten t)er(()eibigen wiü/ oOe anberc
greife ^uflconten ni^t roeni^ angegriffen/ ba er ie«
neu über bicfe aUe erbebet/ unb ibm aUc ^9UÜ0e,#e ^rfal^rung unb aUt <3ef(^i(ftj(|^r(it sani un&cr»
trennt uob oPtio tufc^rubtt.
Digitized by Google
^oütmii t)o<S) Ohm ibn iu nennen / mit 9iect)t Qt^
iIi
«turtbeilet. 2)tr 4)ert ^erfaffet Der SInmttfungtti
üNr <Mtiii(iK nur oUe«.4»a0 incm.greunl> angefü^*
UV m^i/Sbm/ fonNitP<iii#iWtttn0e9(lKtia>St^te»
befröftigtt unb re^tfertigen ttoOen/ öaöurcl) aber bie
^liO« '«1101« gc(unt>(i$ öffcntliet) auf ben Gerrit.
CapcfiOKtOtrau^dedet. ^nun.bitfendroffm
3t(t tnug ober no6 ben ^erbienflm M ^erm^ofcompoiiteurö Q)(re$(id((it »{(berfabnn iaiftn/
bie fo dto^ jtnb/ ba§ fie aucb feine geiler »tit tibtw
gt^D* Geine au^nebmenbe Q}ej'ct)icf(id)feit unb
feine auiTtrorbentli(b( &(ai)x\MQ in bcr ^uftc fmb
bet gtiJjlen ^eref)ruflg mlTbfg. €t mo^t unfttm
Q)o(»fanbe feine gemeine ßbr«/ unb 5Deuffd)lanö
beitritt an i|)ai (inen OJtann/ beffeti 9vuM «uc|) b(9
bm.9()|^länp(^n^ta b^r 9rö|kn J^ocbactitung ^el)^*
enbli* foßfe noc^ auf ein paar Slnjügli^Pei*
fen auworrtn/ bit bip unpact()e9if4)en ^errn ^er#
fafftc bht2immifundetfiiii€9f(r gegen«eii^necb enffa^tn r««b/ ic^.wiU iJ)m aber ^afur bie €wfdnnfni^ feiner ^(bwdcte anpteifen. ^iefe tvicb
<bn übertfugen» ba§ man fUb niebt in ^aeben mi«
fcben foO/ bie ni(bt angeben/ unb bie man nicbt
DoUf^mmm einfielet.
Üigilizcü by Liüü^l*^
'V #(10 ^reonb wtcb ftc^ btp ber Burücffunft oott
feinei; mu|tcaiif({)tn Otdfe ni^t wenig frtum^ nxnnfcintn bt|i0(n ©tgntr btp ^(funbtcn ©cbanftn an«
trifte unb nxnn tr (ifd()Kt/ baß nttint ^oc(leaun«
$tn vtt^tvomie ba{u bevgttradcn l^abcn/ eintn übet«
^finnftn ^trfo(|er unport^e^ific^» Slnmerfundcn
»Ott ^oiurtbtilen )u btfrtptm uttb tbnauf eine
9cünb(i^ere '^eurtfteilutog tnuf!(altf4»er SDitige {u (et«
teil. 34> tDÜnf(i>e tl^m tnb((fett mit bem gTölictt
SOer^ügen bem SUtfange etneti folc&en neuen
i tm\i im mMi &lä(t I bem ^errn So« >
{»eUmetilec ^ac^ ober tnäEanft<0( . ^
. . „einen flef(t>jcftem ?ötr«
Ibeibifler.-
"
Digitized by Google