Inst
itut f
ür W
asse
rbau
Lehr
stuh
l für
Hyd
rolo
gie
und
Geo
hydr
olog
ieP
rof.
Dr.
rer.
nat.
Dr.-
Ing.
And
rás
Bár
doss
yP
faffe
nwal
drin
g 61
, 705
69 S
tuttg
art,
Deu
tsch
land
w
ww
.iws.
uni-s
tuttg
art.d
eU
nive
rsitä
t Stu
ttgar
t
Gen
erie
rung
von
Abf
luss
gang
linie
n f
Gen
erie
rung
von
Abf
luss
gang
linie
n f üü
r r un
beob
acht
ete
Einz
ugsg
ebie
te
unbe
obac
htet
e Ei
nzug
sgeb
iete
Vort
rag
beim
9. In
tern
atio
nale
nA
nwen
derf
orum
Kle
inw
asse
rkra
ftwer
ke,
14.-1
5.09
.200
6, K
empt
en
Jürg
en B
rom
mun
dt
And
rás
Bár
doss
y, J
an B
liefe
rnic
ht
2
Pro
jekt
mot
ivat
ion
•K
onze
ssio
nsre
chte
der
EnB
W a
n de
r W
asse
rkra
ftanl
age
Bet
tenh
ause
n la
ufen
au
s•
Gen
ehm
igun
gspl
anun
g zu
m W
eite
rbet
rieb
–A
bflu
ssga
nglin
ien
in T
ages
auflö
sung
für a
lle
Teile
inzu
gsge
biet
e de
r Anl
age
•Lo
kale
Mes
sdat
en fe
hlen
–G
EN
ER
IER
UN
G
3
WK
A B
ette
nhau
sen
•13
km S
/O
Freu
dens
tadt
•La
ufw
asse
rkra
ftwer
k•
7 Te
ilein
zugs
gebi
ete
ΣA
E=
165
km²
•Pe
gel H
opfa
u:A
bflu
ssm
essu
ngen
!
Gla
tt-La
uter
-Sto
llen
Hei
mba
ch-
sper
re
Sto
llen/
Fallr
ohr
WK
A B
ette
nhau
sen
Peg
el H
opfa
u
4
•au
s 37
Peg
eln
in
BW
mit
Dat
en
1950
-20
03•
16 b
enac
hbar
te
Ein
zugs
gebi
ete
•19
96-2
003
Wei
tere
Abf
luss
date
n
5
Geb
iets
eige
nsch
afte
n -N
iede
rsch
lag
•Fl
ächi
g ve
rfügb
ar
für g
anz
BW
•A
ls a
bflu
ss-
veru
rsac
hend
eG
röße
rele
vant
6
Ziel
gebi
ete
Nac
hbar
gebi
ete
…un
d 10
wei
tere
Eig
ensc
hafte
n
Geb
iets
eige
nsch
afte
n -L
andn
utzu
ng
7
Met
hode
•W
ie k
ann
man
die
Abf
lüss
e vo
n de
n N
achb
arge
biet
en a
uf d
ie Z
ielg
ebie
te
über
trage
n?
1.R
egio
nalis
ieru
ng (Ü
bertr
agun
g) v
on
Abf
luss
kenn
größ
en m
it H
ilfe
der
Geb
iets
eige
nsch
afte
n2.
Gen
erie
rung
von
Gan
glin
ien
mit
den
Abf
luss
kenn
größ
en
8
1. R
egio
nalis
ieru
ng -
Abflu
sske
nngr
ößen
Wir
verw
ende
n:•
den
mitt
lere
n A
bflu
ss -
Ene
rgie
prod
uktio
n•
die
Sta
ndar
dabw
eich
ung
-Var
iabi
lität
•de
n m
inim
alen
Abf
luss
-A
usfa
llzei
ten
•da
s er
ste
Dez
il de
s A
bflu
sses
–
Häu
figke
it vo
n N
iedr
igw
asse
r•
jew
eils
spe
zifis
ch jä
hrlic
h &
sai
sona
l
9
Sch
rittw
eise
Mul
tiple
Reg
ress
ion
•D
ie A
bflu
sske
nnw
erte
yk
wer
den
von
den
Geb
iets
eige
nsch
afte
n x i
„erk
lärt“
•Li
near
er A
nsat
z
•Po
tenz
ansa
tz
•D
ieA
nzah
l der
Eig
ensc
hafte
n n
häng
t vom
In
form
atio
nsge
halt
ab.
•K
reuz
valid
ieru
ng d
er M
odel
le
11
...k
nn
oy
xx
aa
a=
++
+
11...
no
naa
kyx
xa
=⋅
⋅⋅
10
Kre
uzva
lidie
rung
EZG
Gut
tach
gem
esse
nbe
rech
net
0
0.01
0.02
0.03
0.04
1994
1997
2000
2003
qm [m3/(s*km
2)]
M0
0.02
0.04
0.06
0.08
1994
1997
2000
2003
sq [m3/(s*km
2)]
M
0
0.01
0.02
1994
1997
2000
2003
qmin [m3/(s*km
2)]
M0
0.00
5
0.01
0.01
5
0.02
1994
1997
2000
2003
q10 [m3/(s*km
2)]
M
Mitt
elw
ert
10%
-A
bflu
ss
Sta
ndar
dabw
eich
ung
Min
imum
•P
oten
zans
atz
am B
este
n•
zeitl
iche
Dyn
amik
der
4 K
ennw
erte
wird
gut
w
iede
rgeg
eben
•le
icht
e Ü
bers
chät
zung
des
min
imal
en u
nd d
es e
rste
n D
ezil
des
Abf
luss
esU
nter
schä
tzun
g de
r Sta
ndar
dabw
eich
ung
11
2. G
ener
ieru
ng -
Gru
ndla
gen
Auf
Bas
is d
er A
bflu
ssun
ters
chie
de v
on
Tag
zu T
ag Δ
Q(t)
= Q
(t-1)
-Q(t)
•ΔQ
-Rei
he s
ind
unab
häng
ig v
on d
er
Ein
zugs
gebi
etsf
läch
e
Peg
el H
opfa
u
-20
-100102030405060 01.0
1.20
0201
.03.
2002
01.0
5.20
0201
.07.
2002
01.0
9.20
0201
.11.
2002
ΔQ[m³/s]
12
Ver
teilu
ngsf
unkt
ion
•em
piris
che
Ver
teilu
ngsf
unkt
ion
der
Abf
luss
ände
rung
ΔQ
(t)
0
0.050.1
0.150.2
0.250.3
-2-1
.6-1
.2-0
.8-0
.40
0.4
0.8
1.2
1.6
2
ΔQ
[m³/s
]
Dic
hte →
Häu
figke
it
0.0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
-2-1
.6-1
.2-0
.8-0
.40
0.4
0.8
1.2
1.6
2
ΔQ
[m³/s
]
Ver
teilu
ng
Peg
el H
opfa
u
Die
se u
nter
sche
iden
sic
h nu
r auf
der
x-A
chse(
)1
FQ
−Δ
()
FQΔ
13
Gen
erie
rung
ein
er A
bflu
ssre
ihe
•M
it H
ilfe
der V
erte
ilung
:
•F-1 (ΔQ
)mit
Par
amet
er s
p,sn
•N
eue
Rei
he:
()
1(,,)
(()),,
pn
pn
neu
Qt
FF
Qt
ss
ss
−Δ
=Δ
Wah
rsch
einl
ichk
eite
n()
1F
Q−
Δ(
)F
QΔA
bflü
sse →
Wah
rsch
einl
ichk
eite
n →
Abf
lüss
e
14
Gen
erie
rung
ein
er A
bflu
ssre
ihe
•G
angl
inie
der
Abf
luss
ände
rung
å
Sta
rtwer
t Qs=
Qne
u(t=
0)
•A
bflu
ssga
nglin
ie m
it P
aram
eter
n Q
s,sp,s
n)1(
)(
)1(
+Δ
+=
+t
Qt
Qt
Qne
une
une
u
15
Opt
imie
rung
•pr
o Zi
elge
biet
aus
alle
n 16
N
achb
arre
ihen
Abf
luss
reih
en•
Ber
echn
en d
er 4
Abf
luss
kenn
wer
te•
Bes
timm
ung
von
Qs,s
p,sn
•W
ahl d
er g
ener
ierte
n R
eihe
mit
der
gerin
gste
n A
bwei
chun
g zu
den
re
gion
alis
ierte
n A
bflu
sske
nnw
erte
n
16
•S
umm
e de
r Tag
esw
erte
der
Te
ilein
zugs
gebi
ete
020406080100
120
1. J
an 9
61.
Jan
98
1. J
an 0
01.
Jan
02
Q [m³/s]
gem
esse
nge
nerie
rt
gem
esse
ne u
nd g
ener
ierte
Gan
glin
ie a
m P
egel
Hop
fau,
199
6-20
03
Gan
glin
ie P
egel
Hop
fau
17
Sum
men
prob
e P
egel
Hop
fau
•E
rhöh
ung
der S
tand
arda
bwei
chun
g um
20
% n
ötig
, meh
r ist
nic
ht m
öglic
h
0,0
1,0
2,0
3,0
4,0
5,0
6,0
7,0
1996-2003
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
Qm [m³/s]
gene
riert
gem
esse
n0,
01,
02,
03,
04,
05,
06,
07,
08,
0
1996-2003
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
Sq [m³/s]
gene
riert
gem
esse
n
Mitt
elw
ert H
opfa
uS
tand
arda
bwei
chun
g H
opfa
u
18
Erg
ebni
s•
Abf
luss
daue
rlini
e
010203040506070
050
100
150
200
250
300
350
Abfluss [m³/s]
Unt
ersc
hrei
tens
tage
gem
esse
nge
nerie
rt
Peg
elH
opfa
u (1
996-
2003
)
19
Sch
luss
folg
erun
gen
•D
ie M
etho
de fu
nktio
nier
t und
lief
ert
plau
sibl
e Ze
itrei
hen
•S
ie s
ind
zur B
emes
sung
von
W
asse
rkra
ftanl
agen
gee
igne
t•
Ver
bess
erun
g de
r Reg
iona
lisie
rung
der
S
tand
arda
bwei
chun
g•
Die
Kor
rela
tion
der g
ener
ierte
n R
eihe
n so
llte
redu
zier
t wer
den
(0.8
2 ↔
0.63
)
20
Wir
dank
en d
er E
nBW
Kra
ftwer
ke A
G
21
Viel
en D
ank
für I
hre
Auf
mer
ksam
keit!
Frag
en:
Juer
gen.
Bro
mm
undt
@iw
s.un
i-stu
ttgar
t.de