Lipsk
Gdansk
9 pazdziernika 2011
Pokojowa rewolucja
informacje:
www.leipziger-freiheit.de
www.gdansk.pl
Koncert upamietniajacy
pokojowa rewolucje
godz. 20.00 | Polska Filharmonia
Bałtycka w Gdansku
transmisja na zywo do Lipska
Swieto Swiatła
godz. 20.00 | plac im. Augustusa w Lipsku
transmisja na zywo do Gdanska
Kulturowy most pomiedzy Lipskiem i Gdanskiem
Istotnym warunkiem umozliwiajacym zjednoczenie Niemiec (to temat
Swieta Swiatła 201 1) był sukces przy Okragłym Stole w kwietniu 1989
roku w Warszawie. Dlatego w centrum uwagi Swieta Swiatła 2011 znaj-
duje sie Niezalezny Samorzadny Zwiazek Zawodowy „Solidarnosc”
w latach 80. oraz polska droga do wolnosci. Wideoperfomance porówn-
uje przeszłosc i współczesnosc obu miast, prezentuje ich wspólna
historie i odmienne formy buntu oraz symboli.
Dla zjednoczonej Europy
W roku dwudziestolecia jubileuszu podpisania polsko-niemieckiego
Traktatu o dobrym sasiedztwie i przyjaznej współpracy, Swieto Swiatła
2011 rozwaza wydarzenia, które w kraju sasiada doprowadziły do
zmiany systemu politycznego, przyczyniły sie do wielkiego wpływu
Polski na rozwój losów Niemiec i Europy. Na lipskim Swiecie Swiatła
w symboliczny sposób pokazana zostanie fala zmian, która majac
swój poczatek w Polsce, dotarła równiez do NRD.
Lipsk, miasto Pokojowej Rewolucji
9 pazdziernika 1989 roku w Lipsku 70 tys. demonstrantów wytyczyło
kierunek fundamentalnych zmian w Europie. Wznoszac hasła „To my
jestesmy ludem” i „Bez przemocy” przemaszerowali przez centrum miasta
(w obrebie tzw. Innenstadtring). Ich pokojowy protest i odwazna walka
o wolnosc i demokracje stworzyły warunki dla upadku muru berlins-
kiego. W Lipsku urzeczywistniła sie nadzieja na wolnosc , co z kolei
skłoniło wielu ludzi do jawnego zamanifestowania swojego zdania.
Lipsk kazdego roku upamietnia dzien Pokojowej Rewolucji licznymi
imprezami.
Gdansk, miasto wolnosci
W Gdansku dzieki strajkom w Stoczni Gdanskiej w 1980 roku pod przy-
wództwem Lecha Wałesy i powstaniu silnego obywatelskiego ruchu
Solidarnosc, rozpoczeła sie bezprecedensowa Pokojowa Rewolucja
w Europie. Wydarzenia te stały sie kamieniem milowym na drodze do
Jesieni Ludów w Europie w 1989 roku, która doprowadziła do upadku
systemu komunistycznego i ostatecznie zakonczyła epoke podzielonej
Europy. Gdansk kazdego roku uroczyscie obchodzi pamiec Sierpnia
1980 w Dzien Wolnosci i Solidarnosci.
idea projektu
program
Gdansk KoncertupamietniajacyPokojowaRewolucje godz.20.00PolskaFilharmoniaBałtyckaim. FryderykaChopinawGdanskupowitania Mieczysław Struk Marszałek Województwa Pomorskiego Paweł Adamowicz
Prezydent Miasta Gdanska
koncert Orkiestra Polskiej Filharmonii Bałtyckiej w Gdansku Solisci: Iwona Hossa (PL), Nicole Pieper (D) Dyrygent: Jürgen Wolf
utwory Krzysztof Penderecki – Preludium for Peace Jan Sebastian Bach – Pasja wg sw. Mateusza – aria „Erbarme dich, mein Gott” Henryk Mikołaj Górecki – Symfonia piesni załosnych nr 3 (II czesc) Johannes Brahms – IV Symfonia e-moll
Lipsk Lichtfest(SwietoSwiatła) godz.20.00Augustusplatzpowitania Burkhard Jung | Nadburmistrz Miasta Lipska dr Marek Prawda | Ambasador Rzeczypospolitej Polskiej
projekcja wideoperformance w formie wielkoformatowej projekcji na fasadzie budynku Opery Lipskiej z historycznymi i aktualnymi zdjeciami z Gdanska i Lipska, oraz transmisja na zywo koncertu z Polskiej Filharmonii Bałtyckiej w Gdansku
równolegle uczestnicy Swieta Swiatła w Lipsku ułoza wielka cyfre „89” ze swiec
wieczorem GrimmaischeStraße/Nikolaistraße instalacja na fasadzie lodziarni San Remo autorstwa Norberta Meissnera i Jörga Pfeiffera zaprezentuje walke o wolnosc mieszkanców Gdanska, Budapesztu, Pragi i Lipska
odgodz.21.00CentrumLipska po zakonczeniu Swieta Swiatła instytucje zajmujace sie historia najnowsza Lipska zapraszaja na długa noc wystaw proponujac zwiedzajacym takze inne oferty
wideoperformance
Wideoperformance zajmujacy cała fasade opery przedstawia zdjecia z gdanskiej Polskiej Filharmonii Bałtyckiej, dotychczas nieopublikowane materiały doku-mentalne z archiwów Europejskiego Centrum Solidarnosci w Gdansku, z muze-um „Okragłego Naroznika” (Runde Ecke) w Lipsku i Niemieckiego Archiwum Federalnego (Bundesbildarchiv) oraz zdjecia wykonane w Lipsku i Gdansku wiosna 2011 roku. Wideoperformance bedzie transmitowany na zywo w sali koncertowej w Gdansku.
Wideoperformance rozpoczynaja zdjecia z okresu stanu wojennego w Polsce w 1981 roku oraz z zycia codziennego w NRD w tym samym okresie. Zdjecia z Polski przedstawiaja brame Stoczni Gdanskiej im. Lenina. Oddziały ZOMO spacyfikowały zakład i ruszyły przeciwko demonstrantom pod Pomnik Poległych Stoczniowców – Ofiar Grudnia 1970 r. Seria ujec pokazujacych atak ZOMO na demonstrujacych pod pomnikiem wywołuje silne wrazenie.
Pracownicy Stoczni Gdanskiej im. Lenina z Lechem Wałesa i jego zona składaja kwiaty pod Pomnikiem Poległych Stoczniowców. W tej krótkiej scenie pomnik, symbole chrzescijanskie, polska flaga i logo Solidarnosci to swiadectwo silnego utozsamiania sie społeczenstwa ze swoja praca, tradycja i narodem.
1
2
3
Kolebka ruchu Soldarnosc była Stocznia Gdanska im. Lenina. Nagranie filmowe pokazuje brame stoczni dzis. Widzimy obiekt, który stał sie miejscem pamieci. 31 sierpnia 1980 roku z tej bramy Lech Wałesa ogłosił powstanie pierwszego wolnego zwiazku zawodowego w Polsce po II wojny swiatowej.
Na fasadzie Opery pojawia sie film, w którym widzimy z okien pociagu Cen-trum miasta, jedziemy wzdłuz murów stoczni i przez dzielnice Gdanska, Zaspe, typowe osiedle mieszkaniowe z wielkiej płyty, którego mieszkancem był Lech Wałesa. Jazda trwa kilka minut i stanowi podstawe dla drugiej sceny wideoperformance. Przesuwaja sie obrazy ukazujace prace w stoczni i demons-tracje z okazji 1 maja.
Pierwsza czesc IV Symfonii Brahmsa rozpoczyna jazde wokół starego lipskiego centrum miasta (tzw. Innenstadtring). Przy Roßplatz otwieraja sie okna balkonu Opery i pokazuja sfilmowane obrazy aresztowan, które miały miejsce w 1989 roku na placu przy Kosciele sw. Mikołaja (Nikolaikirchhof). Sceny te zostały nagrane przez Stasi jako materiał dowodowy. Z tego powodu obserwatorzy w tle robia wrazenie, ze naleza do otoczenia, a z kolei aresztowani robia wrazenie sprawców.
4
5
6
wideoperformance
Przy ulicy Wintergartenstraße w lipskie obrazy wplata sie scena gdanskiej demonstracji podczas stanu wojennego. Przechodnie uliczni szukaja schronie-nia w wiacie przy przystanku, armatki wodne atakuja tylna sciane wiaty. 9 pazdziernika 1989 w Lipsku staneły wszystkie tramwaje, poniewaz władze rezimu równiez i tu planowały zastosowanie armatek wodnych, i w zwiazku z tym wyłaczyły prad dla sieci trakcyjnej.
Na dzisiejszym placu Willy’ego Brandta ukazuja sie sceny z 1989 roku, przed- stawiajace ataki słuzb bezpieczenstwa na lipskich demonstrantów. Równiez te zdjecia pochodza z akcji inwigilacyjnej Stasi.
Przy placu Wilhelma Leuschnera do 2014 roku ma stanac Pomnik Wolnocsci i Jednosci. Pomnik upamietniajacy zabitych w 1970 roku strajkujacych robotni-ków odsłonieto przed brama Stoczni Gdanskiej w 1980 roku. Pomnik składa sie z trzech stalowych krzyzy (z których kazdy ma 42 m wysokosci i wazy 36 ton) i trzech kotwic symbolizujacych nadzieje i walke o wolnosc. U podnóza pomnika znajduje sie szereg wienców i zniczy ułozonych w formie krzyza. Znajdujace sie u dołu monumentalnych krzyzy płaskorzezby obrazuja sceny z zycia robotników. Obok fragmentu psalmu 29 na pomniku widnieje cytat z wiersza „Który skrzywdziłes” napisanego przez Czesława Miłosza (laureata Nagrody Nobla z 1980 roku). Pomnik został wzniesiony ze składek zebranych na ten cel podczas strajków 1980 roku.
7
8
9
10. Obrazy transmitowane na zywo z Polskiej Filharmonii Bałtyckiej w Gdansku przepłataja sie z obrazami lipskiego Augustusplatz z 1989 roku i dzisiaj. Po zdjeciach, które były przez Stasi z gmachu Poczty Głównej wykonane nastepuja ujecia dzisisze z tej samej perspektywy.
Trzecia czesc IV Symfonii Brahmsa otwiera cykl zdjec przedstawiajacych zajecie siedziby Stasi przez komitety obywatelskie. 4 grudnia wieczorem udała sie jedyna w swoim rodzaju akcja samowyzwolenia na swiecie. Mieszkancy Lipska bezposrednio po tzw. demonstracji poniedziałkowej (Montagsdemonstration) bez uzycia przemocy zajeli centrale Stasi i przerwali trwajace od kilku dni nisz-czenie akt. Sparalizowali i pozbawili władzy jeden z podstawowych elementów aparatu represyjnego partii SED. Kamera była swiadkiem tej akcji i towarzyszy mieszkancom w klatce schodowej Okragłego Naroznika (Runde Ecke).
Na korytarzu wydzielono kacik dla palacych. Pracownicy Stasi wpadaja w swiatło reflektora i perspektywe kamery na wysokosci oczu. Oko kamery obejmuje gabinety urzedników i korytarze wiezienia. Na koncu droga kamery przebiega przez korytarz prowadzacy wiezniów do pracy poza zakładem karnym.
10
11
12
Okragły Stół stał sie nie tylko synonimem porozumienia i zaangazowania obywatelskiego, ale równiez symbolem europejskich ruchów wolnosciowych lat 80. Negocjacje przy Okragłym Stole w Warszawie zaczeły sie 6 lutego 1989 roku i doprowadziły do bezkrwawej rewolucji w Polsce. Działajaca w podziemiu Soli- darnosc została zalegalizowana, otrzymała dostep do mediów, poza tym ustalono zasady wyborów majacych sie odbyc 4 czerwca 1989. 24 sierpnia pre-mierem został opozycjonista Tadeusz Mazowiecki. Ale wolnosc mogła jeszcze w kazdej chwili zostac zniszczona: Polske nadal bowiem otaczał komunistyczny Zwiazek Radziecki i jego satelity – Niemiecka Republika Demokratyczna i Cze- chosłowacja. 7 pazdziernika w NRD jeszcze hucznie obchodziło sie 40. urodziny panstwa pod przywództwem Ericha Honeckera. Okragły Stół w Lipsku rozpoczał sie 1 grudnia 1989 roku. Obrazy przedstawiajace Okragły Stół w Warszawie i w Lipsku stanowia przejscie do czesci IV.
wideoperformance
Kamera leci wokół ziemi i powraca na lipski Augustusplatz. Plac ukazuje sie jako wirtualna brama prowadzaca do Polskiej Filharmonii Bałtyckiej w Gdansku, w której własnie odbywa sie koncert. Aktualne obrazy z Gdanska i Lipska sym-bolizuja dwa odwazne miasta, dumne z wolnosci i kultury. Łacza je oryginalne drogi do wolnosci i demokracji, umozliwiajace dzis wspólna refleksje nad historia.
materiał zdjeciowy
strona tytułowa: ECS / Stanisław Składanowski; LTM | 1 Jürgen Meier | 2 ECS / Krzysztof Jakubowski |
3 ECS / Video Studio Gdansk | 4 Norbert Meissner | 5 ECS / Janusz Uklejewski |
6 Bürgerkomitee Leipzig e. V. | 7 ECS / Video Studio Gdansk | 8 Bürgerkomitee
Leipzig e. V. | 9 Norbert Meissner | 10 Norbert Meissner | 1 1 Bürgerkomitee Leipzig e. V. |
12 Bürgerkomitee Leipzig e. V. | 13 ECS / Video Studio Gdansk | 14 LTM; miasto Gdansk
13
14
artysci
Jürgen Meier – dyrektor artystyczny studiował na Akademii Sztuki w Münster, Westfalskim Uniwersytecie Wilhelma
w Münster oraz w St. Martin’s School of Art w Londynie. W 1987 roku był studen-
tem klasy mistrzowskiej na Akademii Sztuki w Münster. Wykładał na wielu
uczelniach wyzszych, m.in. w renomowanej Wyzszej Szkole Grafiki i Sztuki
Ksiazki (HGB) w Lipsku. W 1993 roku załozył Stowarzyszenie Elster-Park (dzisiaj:
Kunstverein Leipzig). Do projektów artysty naleza liczne narodowe i miedzy-
narodowe prace artystyczne, na które składaja sie obiekty swietlne umie-
szczane w przestrzeni publicznej, a takze jednostkowe planowanie koncepcji
swietlnych. Jürgen Meier otrzymał za swe prace wiele nagród. Od 2007 roku
jest dyrektorem artystycznym Swieta Swiatła w Lipsku.
Jürgen Wolf – dyrygent studiował organy i muzykologie w Würzburgu i Heidelbergu, zajmował sie
budowa organów, a nastepnie ukonczył studia dyrygentury u Sergia Celibi-
dache. W Wiedniu z dyplomem klasy A ukonczył studia ewangelickiej muzyki
koscielnej. W 1993 roku otrzymał nominacje na kantora i organiste koscioła sw.
Mikołaja w Lipsku. Obok tej działalnosci Jürgen Wolf jest kompozytorem,
goscinnie dyryguje wieloma zespołami i orkiestrami, jest takze wykładowca
goscinnym organów i klawesynu na kursach mistrzowskich. Dyrygował
w Japonii, Stanach Zjednoczonych i wielu krajach europejskich. Od 2007 roku
jest dyrektorem artystycznym Swieta Swiatła w Lipsku.
Iwona Hossa – sopran jest jedna z czołowych sopranistek swojego pokolenia. Kariere rozpoczeła
w Teatrze Wielkim w Poznaniu, w tym samym roku zostajac takze solistka tej
sceny. W repertuarze artystki znajduja sie liczne partie operowe i operetkowe,
a takze oratoryjno-kantatowe, od baroku do współczesnosci. Iwona Hossa
współpracuje z wieloma teatrami i operami w Polsce i zagranica, brała udział
w renomowanych festiwalach, na przykład w festiwalu operowym w Carcas-
sonne czy Festiwalu Rossiniego w Pesaro. Za swoje dokonania otrzymała wiele
nagród, m.in. Złoty Medal na Miedzynarodowym Konkursie Wokalnym im.
Marii Callas w Atenach. Jej solowa płyta „Hossa & Meisinger sings Karłowicz
and Fauré“ nominowana była do nagrody Fryderyka 2011.
Nicole Pieper – alt studiowała w Wyzszej Szkole Muzycznej w Detmold, m.in. u Thomasa Quast-
hoffa. Repertuar wokalistki siega od baroku po muzyke współczesna. Artystka
specjalizuje sie zarówno w wykonywaniu piesni, jak i w formach koncertowych.
Jej ozywiona działalnosc koncertowa prowadziła przez cała Europe, oraz
Rosje i Ameryke Południowa. Nicole Pieper współpracowała z orkiestrami
i zespołami takimi jak MDR Sinfonieorchester, State Hermitage Orchestra, Ham-
burger Camerata, Nordwestdeutsche Philharmonie czy „musica viva Stutt-
gart”. Mezzosopranistka jest laureatka Krajowego Konkursu Spiewu Nadrenii-
Północnej Westfalii, była takze finalistka Federalnego Konkursu w Berlinie.
Initiative „Tag der Friedlichen Revolution – Leipzig 9. Oktober 1989“
Dank | podziekowania
Schirmherrschaft | patronat honorowy
Medienpartner | patronat medialny
Projektpartner | partnerzy projektuSponsoren | sponsorzy
Patronat Polskiej Prezydencji · Schirmherrschaft der polnischen EU-Präsidentschaft
• BranddirektionLeipzig
• BuchhandlungLudwig/PromenadenHauptbahnhof
• BürgerdienstLE
• BürgerkomiteeLeipzige.V.
• ChristianGüssmer
• City-HochhausLeipzig
• COLOGNEParkhaus-ServiceParkhaus-Betriebs-
undVerwaltungsgesellschaftmbH
• DEHOGASachsen,RegionalverbandLeipzige.V.
• DussmannAG&Co.KGaA
• ECEProjektmanagementGmbH&Co.KG
• Evangelisch-LutherischerKirchenbezirkLeipzig
• Evangelisch-reformierteKircheLeipzig
• Galerie„eL-09“DanzigerKunst
• GasthausAlteNikolaischule
• GewandhauszuLeipzig
• KulturstiftungLeipzig
• KonsumgenossenschaftLeipzigeG
• LeipzigerLöwenOHG
• LeipzigerServicebetriebe(LSB)GmbH
• LeipzigerWohnungs-undBaugesellschaftmbH
• NikolaikircheLeipzig
• OBIGmbH&Co.DeutschlandKG–OBIMarktLeipzig
• OperLeipzig
• PolizeidirektionLeipzig
• VolkerNerlichElektroinstallation
• ZeitgeschichtlichesForumLeipzig
• ZSLBetreibergesellschaftmbH
Technischer Koordinator | koordynacja techniczna
• CWCPasemann
TeilteureschönstenLichtfest-Impressionen
mitderWelt.
Podzielciesiezeswiatemswoimi
najpiekniejszymiwrazeniamizeSwietaSwiatła.
www.facebook.com/leipzigcity
LeipzigTourismusundMarketingGmbH
www.leipziger-freiheit.de
Partner | partnerzy Veranstalter | organizator
Dank | podziekowania