organische chemie - kennisbanksu...de ketonen r-co-r (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel...
TRANSCRIPT
![Page 1: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/1.jpg)
Organische chemie
![Page 2: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/2.jpg)
3.2 Monofunctionele stofklassen in de
organische chemie (p 132)
Inleiding
• Heteroatomen / Homoatomen
• Ketenvormend vermogen van C atomen
- enkelvoudig /dubbel / drievoudig
- open gesloten
- vertakt niet vertakt
• Functionele groep of karaktreristieke groep
![Page 3: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/3.jpg)
Heteroatomen / Homoatomen
• In alle organische stoffen is C aanwezig
• meestal treft men ook H aan
• Alle andere atoomsoorten behoren tot de
heteroatomen
![Page 4: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/4.jpg)
C C
C C
C C
H
H
H H
H
H
H
H
H H
H
H
C C
H
H
H H
H
HC CC C
C
Het ketenvormend vermogen van het koolstofatoom
Enkelvoudige binding
Dubbele binding
Drievoudige binding
C C
C C
H
H H
H
C CH H
6 H
4 H
2 H
![Page 5: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/5.jpg)
Ketenvormend vermogen van C
atomen
• Koolstof heeft steeds vier
bindingsmogelijkheden
• enkelvoudig
• dubbel
• drievoudig
• open /geslotenvertakt / niet vertakt
C
H
H
H
C
H
H
H
C C
H
H
H
CH3
C C HH
180°
180°
![Page 6: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/6.jpg)
Voorstelling van koolstofverbindingen
• Brutoformules CH4 C2H6O
• Lewisformules
• Structuurformules CH3-CH2-CH2-OH
skelet-notatie
Cl C H
Cl
Cl
OH
H C C C O H
H H H
HHH
![Page 7: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/7.jpg)
oefeningen
C7H16
C10H22
C5H8
C6H6
C6H12
C9H18
C7H16
C7H12
![Page 8: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/8.jpg)
ruimtelijke structuur van C
• Vier gebonden atomen aan C
• Twee atomen samen met C in één vlak
• Eén atoom voor het vlak
• Eén atoom achter het vlak
![Page 9: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/9.jpg)
C
CC
C
CC
CC
C
C
De diamantstructuur
C
109 °
![Page 10: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/10.jpg)
Modellen• Skeletmodel
• Bolstaafmodel
• Bolschilmodel
• Orbitaalmodel
![Page 11: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/11.jpg)
Isomeren
• Stoffen met dezelfde brutoformule maar een verschillende structuurformule
Functie-isomeer
Plaatsisomeer
Ketenisomeer
Br
Br
OH O
![Page 12: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/12.jpg)
Isomeren
constitutionele isomeren stereo-isomeren
configuratie-isomeren conformeren
isomeren
cis-trans isomeren optische isomeren
keten- plaats - functionele
http://www.geocities.com/leo_bergmans/VCO/index.htm
![Page 13: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/13.jpg)
conformeren
C
H
HH
C
H
HH
C
H
HH
CH
H
H
geëclipseerd geschrankt
H
H H
H
H H
H
H H
H
H
H
http://www.cmbi.kun.nl/wetche/vwo/stereo/draaieth.html
![Page 14: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/14.jpg)
Conformeren
stoel- en bootconformeren van
cyclohexaan
http://www.cmbi.kun.nl/wetche/vwo/stereo/stoel.html
![Page 15: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/15.jpg)
![Page 16: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/16.jpg)
Isomeren
constitutionele isomeren stereo-isomeren
configuratie-isomeren conformeren
isomeren
cis-trans isomeren optische isomeren
keten- plaats - functionele
![Page 17: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/17.jpg)
Cis-trans-isomerie
• Komt vooral voor in moleculen met dubbele binding EN
als beide dubbelgebonden C-atomen elk twee
verschillende bindingspartners bezitten
• 1,2-dichlooretheen
(http://www.cmbi.kun.nl/wetche/vwo/stereo/ezetheen.html)
Cl
C C
HCl
Cl
H
C C
Cl Cl
C C
ClH
Cl
H
H
cis trans
![Page 18: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/18.jpg)
Oefeningen op cis-trans-isomerie
Br
Br
Br
Br
![Page 19: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/19.jpg)
Cis trans isomeren
• Chemie van het zien
• Staafjes (licht donker) en kegeltjes (kleur)
• Vitamine A
• β-caroteen
trans-retinal11-cis-retinal
![Page 20: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/20.jpg)
![Page 21: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/21.jpg)
Isomeren
constitutionele isomeren stereo-isomeren
configuratie-isomeren conformeren
isomeren
cis-trans isomeren optische isomeren
keten- plaats - functionele
![Page 22: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/22.jpg)
Optische isomeren
• ..\chemie-links\Intro cd-rom scheikunde+.htm
• http://www.cmbi.kun.nl/wetche/vwo/stereo/asymm1.html
(zie handboek p 135)
HOOCH
NH2
CH3CH3
H2NCOOH
H
![Page 23: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/23.jpg)
Optische isomeren
• Softenon? Thalidomide
• Softenonkinderen?
![Page 24: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/24.jpg)
Optische isomerie
• Een optisch actieve stof draait het trillingsvlak
van gepolariseerd licht.
• (zie figuur p. 387
![Page 25: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/25.jpg)
CHO
C OHH
C OHH
C OHH
C OHH
CH2OH
OSO 3
CCl
Cl
Cl
H
C
CH3
OH C
CH3
OHCH3
CH3HH
N
NN
N
NH2
O
OHOH
HH
HH
OP-O
O-
O
![Page 26: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/26.jpg)
![Page 27: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/27.jpg)
Indeling koolstofverbindingen (handboek p.136)
• Indeling op basis van skelet
– Niet-vertakt versus vertakt
– Cyclisch versus acyclisch
– Alifaten versus aromaten
• Indeling op basis van functionele groepen
– Koolwaterstoffen
– Monofunctionele verbindingen
– Polyfunctionele verbindingen
![Page 28: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/28.jpg)
Aromatische verbindingen
![Page 29: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/29.jpg)
Benzeen als bekendste aromaat
• Het benzeenmodel
C6H6 werd bedacht door
Kékule in Gent (1865)
![Page 30: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/30.jpg)
Naamvorming (p137)
• De basisstructuur (p.137 + vb. p. 138)
Meest dubbele bindingen / langste keten/ meest vertakt
• De positietelwoorden (p137)
Nummering start dichtst bij een groep / dubbele binding
Som van de cijfers zo klein mogelijk
Substituenten alfabetisch rangschikken
Gelijke substituenten di- tri- tetra- penta-
![Page 31: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/31.jpg)
Naamvorming van koolwaterstoffen• Naamgeving van de niet-vertakte alkanen (p139) homologe reeks
n-alkaan (normale–alkanen)
Methaan CH4Ethaan C2H6Propaan C3H8Butaan C4H10Pentaan C5H12Hexaan C6H14Heptaan C7H16Octaan C8H18Nonaan C9H20Decaan C10H22• http://www.geocities.com/leo_bergmans/VCO/index.htm
![Page 32: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/32.jpg)
Naamvorming van koolwaterstoffen
• Naamgeving van de alkylradicalen (p139)• homologe reeks
n-alkylgroep (radicalen)
Methyl CH3
Ethyl C2H5
Propyl C3H7
Butyl C4H9
Pentyl C5H11
Hexyl C6H13
Heptyl C7H15
Octyl C8H17
Nonyl C9H19
Decyl C10H21
C
H
H
H
H H C
H
H
H
![Page 33: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/33.jpg)
Toepassen van de naamgeving
• Alle isomeren van pentaan
pentaan
2-methylbutaan
2,2-dimethylpropaan
![Page 34: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/34.jpg)
Naamvorming (voorbeelden p140)• 2-methylpentaan
• 3-methylpentaan
• 2,3-dimethylpentaan
• 3-ethyl-2,5-dimethylhexaan uw creatie
• En als oefening: Zoek alle isomeren van heptaan en geef ze een passende naam.
C7H16 (en er zijn negen isomeren (zie p141))
![Page 35: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/35.jpg)
n-heptaan
2-methylhexaan
3-methylhexaan
2,4-dimethylpentaan
2,2-dimethylpentaan
3,3-dimethylpentaan
2,3-dimethylpentaan
3-ethylpentaan
2,2,3-trimethylbutaan
C7H16
Mol. Wt.: 100,20
89-90°C
98°C
90°C
79°C
86°C
91°C
![Page 36: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/36.jpg)
Acyclische onverzadigde
koolwaterstoffen ( p. 141)
• Met één dubbele binding alkeen
• Met één drievoudige binding alkyn
• Met twee dubbele bindingen alkadiëen
• Met twee drievoudige bindingen alkadiyn
propeen
2-buteen
2-methyl-2-buteen4-ethyl-5-methyl-1-heptyn
![Page 37: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/37.jpg)
Cyclische koolwaterstoffen (p. 142)
cyclohexaancyclopentaan
1,3-dimethylcyclohexaan
3-methylcyclohexeen
![Page 38: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/38.jpg)
? Toets ?
Geef de zaagtandprojectie voor
• 2,2,4-trimethylpentaan
• 2,4,6-trimethyloctaan
• 2,2,4,4-tetramethyloctaan
• 2-penteen
• 4-ethyl-2-hexeen
• 1,3-hexadiëen
• 1,2-dimethylbenzeen
• 1,1-dimethylcyclohexaan
![Page 39: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/39.jpg)
Extra oefenmateriaal?
• http://www.geocities.com/leo_bergmans/VCO/i
ndex.htm
![Page 40: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/40.jpg)
Monofunctionele koolstofverbindingen (p. 143)
• Halogeenalkanen
• Alcoholen
• Ethers
• Aldehyden
• Ketonen
• Carbonzuren
• Esters
• Aminen
• Nitroalkanen
• Amiden
![Page 41: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/41.jpg)
Biomoleculen van het leven
eiwit
water
suiker
vet
mineralen
![Page 42: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/42.jpg)
De elementaire samenstelling van, de
mens
7 kg waterstof
2,1 kg stikstof
45,5 kg zuurstof
105 g chloor
175 g zwavel
12,6 kg koolstof
35 g magnesium
2,8 g ijzer
245 g kalium
1,05 kg calcium
700 g fosfor
![Page 43: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/43.jpg)
de halogeenkoolwaterstoffen R-X (halogeenalkanen)
1) trichlooretheen (ontvlekker voor textiel reiniging; nieuwkuis)
2) trichloormethaan of chloroform (verdovend middel)
3) chlooretheen of vinylchloride (basisbestanddeel van PVC-plastiek)
4) 1,1,1-trichloorethaan (oplosmiddel voor typp-ex)
5) dichloordifenyltrichloorethaan (DDT)
6) 1,2,3,4,5,6-hexachloorcyclohexaan (insecticide)
7) 1,1,2-trichloor-1,2,2-trifluorethaan : freon 113 (inert gas)
Cl
Cl
Cl
Cl
Cl
Cl
Cl
Cl
Cl
Cl
Cl
Cl
Cl
Cl
Cl
Cl
Cl
Cl
Cl
Cl
Cl
FF
F
Cl
C
Cl
Cl
Cl
H
12 3 4
5
6 7 8
![Page 44: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/44.jpg)
Vinylchloride (chooretheen)
![Page 45: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/45.jpg)
OH
OH
OH
OH
OHOH
7
6
5432
CH OH
H
H
OH
OH
OH
OH
de alcoholen R-OH (alkanolen)1) ethanol (drinkalcohol = harddrug)
2) methanol (brandalcohol, betrekkelijk giftige stof LD ongeveer 20 ml )
3) 1,2-ethaandiol of glycol (antivries voor voertuigen)
4) t-butanol of 2-methyl-2-propanol (anti-stollingsmiddel voor winterdiesel)
5) 1,2,3-propaantriol of glycerol of glycerine (vetbestanddeel)
6) fenol of hydroxybenzeen (grondstof voor bakeliet)
7) oestradiol (vrouwelijk geslachtshormoon)
1
![Page 46: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/46.jpg)
alcoholen
formol
azijnzuur
Benzineadditief, loodvervanger
methanol
![Page 47: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/47.jpg)
Ethanol (ethylalcohol drinkalcohol)
Ontsmettende
werking
300 000
alcoholisten in
België
![Page 48: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/48.jpg)
De basisbestanddelen van bier
![Page 49: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/49.jpg)
De bierbereiding
• Gerst
– Kiemen en nadien eesten (drogen)
• Mout
– Beslaan en maischen
– filtreren
• Wort en draf
• Hop (voor het typische bier-aroma)
• Gist
veevoeder
(productie van drinkalcohol)
http://www.brouw-bier.nl/theorie/chemie/enzymen.htm
![Page 50: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/50.jpg)
OOO
O
O
54321
de ethers R-O-R (alkoxyalkanen)1) diëthylether of ethoxyethaan (oplosmiddel , een anestheticum)
2) oxiraan of ethyleenoxide of epoxyethaan (basisbestanddeel van epoxyharsen)
3) methoxybenzeen of anisol (basisbestanddeel van parfum)
4) 3-methoxyoctaan (naamgeving aloxy-alkaan)
5) furan (cyclische ether die voorkomt in sommige suikerstructuren)
![Page 51: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/51.jpg)
1 2 3 4 5
O
H
O
H H
O
H
OH
OO
H
OH
OH
OH
OH
OH
O
H
de aldehyden R-CHO (alkanalen)1) methanal, formaldehyde (bestanddeel van formol)
2) benzaldehyde (geur van marsepein, geur van amandelen)
3) vanilline (aroma in vanillestokjes)
4) ethanal (tussenproduct bij oxidatie van ethanol tot azijnzuur)
5) glucose , een bestanddeel van sucrose= onze eetsuiker
![Page 52: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/52.jpg)
de ketonen R-CO-R (alkanon)1) propanon, aceton (oplosmiddel voor nagellak)
2) 2-octanon (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)
3) carvon (belangrijkste actieve component van muntolie)
4) 4,5-dimethyl-2-heptanon (voorbeeld naamgeving)
5) cyclopentanon (voorbeeld cyclisch keton)
1 2 3 4 5
O
O
O
O
O
OH
OH
OH
OH OH
O
6
fructose (samen met glucose wordt het sucrose =
eetsuiker gevormd)
![Page 53: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/53.jpg)
H
C
O
OH
C
O
OHCH3OH
OOH
O
1 2 3
OH
OH
OOO
OH OH
COOHCOOH
COOH
OH OH
COOH
4 5 6 7
de carbonzuren R-COOH (alkaanzuren)1) mierezuur HCOOH (aanwezig in brandnetels)
2) azijnzuur (ontstaat door oxidatie van drinkalcohol)
3) Linolzuur ( onverzadigd carbonzuur= hoofdbestanddeel
van vet)
4) melkzuur (2-hydroxypropaanzuur)
5) oxaalzuur (ethaandizuur, aanwezig in spinazie en rabarber)
6) citroenzuur (E330,anti-oxidantia) 2-hydroxy-1,2,3,-
propaantricarbonzuur)
7) Salicylzuur (ortho-hydroxybenzoëzuur, grondstof voor aspirine)
![Page 54: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/54.jpg)
carbonzuren
![Page 55: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/55.jpg)
C
O
CH3 ONa
1 2
3
O
ONa
O
OCa
O
O
de zouten RCOOM (M is een metaalion of NH4+ )
1)natriumacetaat (natriumethanoaat)
2)natriumstearaat (zouten van hogere carbonzuren noemt men zepen)
3)calciumhexadecanoaat (slecht wateroplosbare zeep)
![Page 56: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/56.jpg)
13
O
O
O
O
COOH
2
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
4 5
OO
O
O
O
6
de esters RCOOR1)methylpropanoaat
2)acetylsalisylzuur (aspirine)
3)vet (glycerinetristearaat)
4)ethylbutanoaat (ananasgeur)
5)penthylethanoaat (peergeur)
polyethyleenterftalaat (PET-plastiek= polyester)
![Page 57: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/57.jpg)
Triglyceriden (vetten)
![Page 58: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/58.jpg)
N H 2 N H 2
N H 2
N N
1 2 3
C O O H
N H 2 N H 2
N H 2
6 5
N H 2 4
7
De aminen R-NH2 (alkaanamine)1) 1,6-hexaandiamine (grondstof voor nylonbereiding)
2) fenylamine (aniline) (BASF)
3) triethylamine
4) N-ethyl-N-methylpropylamine
5) 3-methyl-2-aminobutaanzuur (het aminozuur valine)
6) putrescine (geur van rottend vlees)
7) amfetamine (stimulerend middel = doping)
![Page 59: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/59.jpg)
NN
O
O
NN
O
OH
H
H
H
NH2
O
n
NH2
OO
NH O
N
O O
O
OH
H N
HH
12 3
45
NN
N
O
O
OH
H
H
H
OH
6
De amiden R-CO-NH2
1)ethaanamide
2)pentaanamide
3)N-methylbutaanamide
4)Nylon 6,6 (een veelvuldig gebruikt polyamide)
5)Aspartaam (een kunstmatige zoetstof)
Een tripeptide (een aaneenschakeling van drie aminozuren)
![Page 60: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/60.jpg)
Biomoleculen van het leven
![Page 61: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/61.jpg)
O
OO
O
O
O
1 2
De zuuranhydriden R-CO-O-CO-R1)azijnzuuranhydride (ethaanzuuranhydride)
ftaalzuuranhydride (een grondstof om de indicator fenolftaleïne te bereiden)
![Page 62: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/62.jpg)
Oefeningen en zelfstudie
• ICT(http://people.ouc.bc.ca/woodcock/molecule/molecule.html)
• Oefeningen en voorbeelden p. 145• ICT toepassing Stoffenverzameling in chime
![Page 63: Organische chemie - Kennisbanksu...de ketonen R-CO-R (alkanon) 1) propan on , aceton (oplosmiddel voor nagellak) 2) 2-octan on (bestanddeel van kruidnagelolie en aroma van roquefort)](https://reader036.vdokument.com/reader036/viewer/2022071300/608a673c44c3cb51070a0424/html5/thumbnails/63.jpg)
Opiaten (pijnstillers)