Pharmabulletin

Juli 2018

EDITORIAAL Beste collega apothekers,

Het jaar is al voor de helft voorbij en we hebben alweer heel wat zaken gerealiseerd ook al zijn

deze niet altijd meteen voelbaar. Zo hebben we steeds betere en vruchtbare contacten tussen

onze vereniging en de Brusselse overheden, iets waar we ons zeker om kunnen verheugen.

Dit is dan ook een absolute noodzaak voor ons, de Brusselse apothekers. Een pak gezondheids-

bevoegdheden zijn door de verschillende staatshervormingen naar de gewesten overgeheveld. In

het Belang van Limburg gaf Maggie DeBlock een interview waarin zij pleitte voor de herfederali-

sering van het gezondheidsbeleid, maar Ministers uit de gewesten spreken dit tegen en stellen

dat de noden verschillend zijn in beide landsgedeelten. Wie het hier aan het rechte eind heeft

laten we in het midden, maar het geeft wel aan dat het de opdracht van UPB-AVB is om aan-

dacht te schenken aan regionale materies, nl. inbedding in de eerstelijnszorg van de Brusselse

apotheker en onze rol in preventie. Om die reden zijn we bvb. nauw betrokken bij de hervorming

van de eerstelijnszone BRUZEL.

Maar ook jullie kunnen bijdragen tot de verankering van de apothekers in de eerste lijn, en wel

aan de hand van medisch farmaceutisch overleg. Meerdere kwaliteitsbevorderende programma’s

staan ter jullie beschikking. Vier daarvan werden door UPB-AVB op punt gesteld. Indien je inter-

esse hebt om een overleg met de lokale huisartsen te organiseren rond één van de thematieken,

of indien je contacten hebt met één of meerdere huisartsen of LOK-groepen, aarzel dan niet om

ons te contacteren zodat we je kunnen bijstaan met de praktische en logistieke organisatie.

Lees zeker ook de artikels over specifiek nieuwe Brusselse projecten: de opsporing van

darmkanker via de Brusselse apotheken en het gebruik van pictogrammen in de apotheek.

Tot slot willen we onze coördinator en directrice van de tarificatiedienst Laure Geslin in het bi-

jzonder bedanken voor haar investering binnen onze vereniging. Laure heeft besloten een nieu-

we wending te geven aan haar carrière en zal ons eind september verlaten. Bedankt Laure.

We wensen jullie allen een aangename vakantieperiode en zonnige zomermaanden.

Apr. Ann Herzeel Apr. Arnaud NICOLAS Co-voorzitter Co-voorzitter

INHOUD

Algemene vergadering en activiteitenver-slag

Project pictogrammen: oproep voor kandi-daten

Opsporing van darmkanker via de brus-selse apotheken

GDPR voor dummies

Griepvaccins 2017-2018

ALGEMENE VERGADERING EN ACTIVITEITENVERSLAG

Op 20 juni 2018 vonden onze jaarlijkse en buitengewone algemene vergaderingen plaats. De jaarlijkse algemene vergadering was de gelegenheid om verslag uit te brengen van onze activiteiten in 2017 (zie hieronder).

Op vlak van de jaarrekeningen, nemen we verheugd waar dat de inspanningen die we reeds 8 jaar leveren om terug tot een evenwicht te komen, hun vruchten afwerpen. We halen een positief bedrijfsresultaat van 10.079€, ten opzichte van een verlies van 31.472€ in 2016. Netto resul-teert dat in een miniem verlies van 1588€, rekening hou-dend met de kosten van de debetrente die we moeten af-dragen, en die voornamelijk te wijten zijn aan de achter-stallige betalingen van de OCMW’s die ons op 31 december meer dan 1,6 miljoen € verschuldigd waren.

De buitengewone algemene vergadering werd bijeengeroe-pen om onze statuten te actualiseren en aan te passen aan de realiteit van vandaag. De twee voornaamste wijzi-gingen bestaan uit de toevoeging van de mogelijkheid om met twee co-voorzitters te functionneren en de schrapping van de beperking van de tijdsduur van de mandaten van de bestuursleden.

De Raad van Bestuur bestaat uit Ann Herzeel (co-voorzitster), Arnaud Nicolas ( co-voorzitter), Annick Govaert (penningmeester), Sophie Etienne (secretaris) en Luc Defrance (raadgever), die samen het permanent bureau vormen, aangevuld door Pascale Hardy, Fatima Channouri, Julian Jehaes, Luc Mory en Bjorn Steegen.

Verslag van de activiteiten van de vereniging

In 2017 organiseerden we opnieuw een hele reeks info-avonden en navormingen, waarvan de meeste geaccre-diteerd werden:

• 12/01/17 – Workshop polymedicatie

• 31/01/17 – Winter health

• 16/02/17 – Workshop polymedicatie

• 21/02/17 – Darmkanker

• 20/03/17 – Zelftesten

• 28/03/17 – Workshop polymedicatie

• 29/03/17 – Info-avond raamakkoord

• 20/04/17 – Workshop polymedicatie

• 04/05/17 – Workshop polymedicatie

• 16/05/17 – Workshop GGG Astma

• 30/05/17 – Workshop polymedicatie

• 17/06/17 – Info-avond overbrenging apotheek

• 20/06/17 – Metabool syndroom

• 11/09/17 – Huisapotheker I

• 19/09/17 – Kid’s Health

• 05/10/17 – Huisapotheker II

• 17/10/17 - Aanpak van acute tandpijn

• 24/10/17 – Prediabetes

• 14/11/17 – Info-avond Pharmacy Online

• 21/11/17 – Huisapotheker III

Onze aandacht ging vooral naar het aanleren van medicati-on review voor de gepolymediceerde oudere patiënt, maar ook naar de nieuwigheden zoals de zelftesten en de dienst ‘huisapotheker’. In functie van het type navorming (workshop of plenaire sessie), telden we gemiddeld tussen 20 en 150 deelnemers. Gezien het hoge aantal deelnemers, vinden de meeste van onze navormingen nu plaats in zaal Aeropolis, waar we tot 300 personen kunnen ontvangen.

We besteedden in het bijzonder veel aandacht aan het Me-disch farmaceutisch Overleg (MFO). Zoals je verder in deze Pharmabulletin kan lezen, ontwikkelden we samen met Huis voor gezondheid en RML-B, 4 MFO-pakketten die erkend werden door het RIZIV, waardoor lokale MFO’s be-roep kunnen doen op financiering van het RIZIV indien ze ons materiaal gebruiken. In de loop van 2017 organiseer-den en ondersteunden we meerdere lokale MFO’s, waaron-der met de huisartsen en apothekers van St-Gillis, Molen-beek en Laken, en de vraag groeit nog want het aantal MFO’s blijft toenemen in 2018.

In 2017 had ons jaarlijks congres voor apothekers en huisartsen als thema ’polymedicatie’, een actueel onder-werp waarbij de samenwerking tussen apothekers en huis-artsen van groot belang is.

2017 was ook het jaar waarin we een samenwerkingspro-ject hebben opgestart met het UZ Brussel en Huis voor Ge-zondheid, met als doel om de medicatieoverdracht bij ziekenhuisopname en—ontslag te bevorderen. Op 9 mei organiseerden we een eerste MFO voor apothekers, artsen en verpleegkundigen van het ziekenhuis en de eer-ste lijn en legden we een reeks verbeteracties vast die ver-volgens werden uitgevoerd en geëvalueerd.

Een aantal overige acties van de vereniging worden jaarlijks verdergezet: boekhoudkundige permanenties, ondersteu-ning van de leden, stagedagen voor master studenten van de VUB, UCL en ULB, deelname aan verschillende preven-tieve campagnes zoals de griepvaccinatiecampagne,...

Last but not least, hebben we ook in 2017 onze missie van verdediging en vertegenwoordiging van de Brussel-se apothekers ten harte genomen. Zo zorgden we voor vertegenwoordiging binnen de bondsraad van APB, de ra-den van bestuur van VAN en AUP, de Wachtdienst vzw, maar ook ten opzichte van Curalia, Offimed, SSPF en het PC 313. Op Brussels niveau waken we erover om aanwezig te zijn in elke organisatie die te maken heeft met de eerste lijn, zodat we er de rol van de apotheker kunnen laten er-kennen en respecteren en zodat er automatisch aan ons gedacht wordt bij nieuwe projecten of ontwikkelingen: o.a. de lokale multidisciplinaire netwerken, huisartsenverenigin-gen, geïntegreerde diensten voor thuiszorg en SEL’s, OCMW’s, pilootprojecten ‘chronic care’, netwerk kwetsbare personen,… Ook op politiek vlak onderhouden we regel-matige contacten met de verschillende kabinetten en vol-gen we de evoluties t.g.v. de 6de staatshervorming op de voet: IRISCare, het Brussels Gezondheidsplan, Bruzel,… een karwij dat we hardnekkig verderzetten in 2018!

UPB-AVB ZOEKT EEN

Apotheker(es) coördinator Directeur van de tarificatiedienst

Beschrijving van de functie

Apotheker coördinator

➢ Je bent zowel intern als naar buiten toe de verantwoordelijke apotheker.

➢ Je volgt de actualiteit rond het beroep van de apotheker op en bepaalt de noden in termen van informatie en

vorming.

➢ Je onderhoudt relaties met de betrokken organisaties en vertegenwoordigt en verdedigt er de Brusselse zelf-standige apothekers.

➢ Je staat in voor de kwaliteit van de dienstverlening van onze beroepsvereniging aan haar leden, stelt verbete-ringen voor en implementeert deze in de organisatie.

➢ Je initieert en beheert projecten voor de ontwikkeling van het beroep van de apotheker en voert deze projecten

zelfstandig uit van A tot Z binnen de vastgestelde termijnen.

➢ Je stelt navormingen voor de leden voor en staat in voor de organisatie en implementatie ervan, meestal ’s

avonds.

➢ Je verzorgt de communicatie van de vereniging naar de leden, en bent verantwoordelijk voor de redactie van de nieuwsbrieven.

Directeur van de tarificatiedienst ➢ Je bent de verantwoordelijke apotheker et staat garant voor het respect van de regelgeving t.o.v. het RIZIV.

➢ Je neemt de nodige maatregelen op administratief vlak en op vlak van informatica, zodat de tarificatiedienst de

normen respecteert.

➢ Je verzekert de continue vorming van het personeel

➢ Je beantwoordt de vragen van de apothekers m.b.t de tarificatie

➢ Je voert regelmatig controles uit en neemt, indien nodig, de gepaste maatregelen

➢ Je neemt deel aan de vergaderingen van de Raad van Bestuur van de vereniging

Profiel ✓ Je bent houder van het diploma van apotheker en hebt enkele jaren beroepservaring in een officina.

✓ Je bent tweetalig Frans/Nederlands en kan je dus uitdrukken en teksten schrijven in beide talen.

✓ Je beschikt over een grondige kennis van de wetgeving betreffende de apothekers en de terugbetaling van ge-neesmiddelen

✓ Je kent de farmaceutische sector en de organisatie van de Belgische gezondheidszorg en hebt een bijzondere affiniteit voor het Brussels Gewest.

✓ Je kan je vlot uitdrukken en een luisterend oor bieden voor de leden. Je onderschrijft de waarden van de ver-eniging die ten dienste staat van haar leden.

✓ Je beheerst de gebruikelijke MS Office tools.

✓ Je bent in staat om zelfstandig te werk te gaan.

✓ Ervaring in projectmanagement is een meerwaarde.

Ons aanbod: ✓ Een zeer gevarieerde functie met verantwoordelijkheid, in een erg gemotiveerd en dynamisch team.

✓ Een contract van onbepaalde duur als loontrekkende of het statuut van zelfstandige.

✓ Een salarispakket in verhouding met de functie.

Interesse? Stuur je CV en je motivatiebrief per mail naar: francis.vandermaren@upb-avb.be

Meer info over de functie: Francis Van der Maren – Francis.vandermaren@upb-avb.be - 02/219.40.56

PROJECT PICTOGRAMMEN: OPROEP VOOR KANDIDATEN

Eén van de eigenheden van Brussel is de multiculturali-teit. Maar dit bemoeilijkt soms de communicatie tussen de apothekers en de patiënten. Om de apothekers te helpen, willen we met de hulp van

de vzw Culture&Santé, een tool uittesten dat gebaseerd

is op de pictogrammen van de FIP (International Phar-

maceutical Federation).

De tool wil apothekers helpen om kwaliteitsvolle farma-

ceutische zorgen aan te bieden aan àlle patiënten, on-

geacht hun taal, capaciteit om te verstaan, cultuur,...

De ontwikkeling van de tool met pictogrammen is on-

staan vanuit een communicatieprobleem dat werd on-

dervonden in een Brusselse apotheek, de apotheek

Square Levie. De apothekers werden er geconfronteerd

met een groot aantal patiënten die noch frans, noch

engels, noch nederlands spraken en regelmatig de apo-

theek bezochten met een adviesvraag of een medisch

voorschrift. In dergelijke situaties staat de taalbarriere

een doeltreffende communicatie tussen apotheker en

patiënt in de weg. Het idee om een visuele en voor ie-

dereen verstaanbare tool te ontwikkelen kwam dus

voort uit noodzaak.

Na tevergeefs te zoeken naar een bestaande tool om in

de apotheek te gebruiken, besloot het team van apo-

theek Square Levie om er zelf één te ontwikkelen.

Dankzij de pictogrammen die ontwikkeld werden door

de FIP (International Pharmaceutical Federation), wer-

den een aantal beeldkaarten opgesteld:

➢ De verschillende symptomen en kwaaltjes van pati-

ënten (duizelen, hoofdpijn, hoest,…)

➢ De toedieningswegen van geneesmiddelen

➢ De aanbevelingen voor gebruik (in frigo bewaren,

arts raadplegen,…)

➢ De innamemomenten van geneesmiddelen (voor de

maaltijd, voor het slapengaan,…)

En ter aanvulling werd een visueel medicatieschema

opgesteld, om een geschreven document af te geven

dat aan de patiënt een overzicht biedt van alle in te

nemen medicatie.

Het team van de apotheek Square Levie heeft vervol-

gens contact opgenomen met UPB-AVB en de vzw Cul-

tures & Santé met de bedoeling om de tool te evualeren

(om een positieve feedback te bekomen van de doel-

treffendheid), te finaliseren en uiteindelijk te versprei-

den naar andere apotheken.

Voor de evaluatiefase van de tool hebben we de hulp

nodig van de apothekers in het veld. Daarom zijn we

op zoek naar apothekers die de tool willen testen

in hun apotheek en nadien feedback willen geven.

Timing van de testfase:

➢ Juni-juli: vragenlijst om vooraf in te vullen ➢ Juli-augustus-september: gebruik van de tool ➢ September: vragenlijst om feedback te geven

In functie van de nood organiseren we mogelijks nog

een samenkomst voor de test-apotheken en UPB-AVB

om de ideeën te verzamelen om de tool nog te verbete-

ren. Indien dit project u interesseert vragen wij u om

contact op te nemen met Sophie Etienne, die ons

vertegenwoordigt in dit project:

sophetienne@gmail.com

Sinds de invoering van een financiering door het RIZIV

voor medisch farmaceutisch overleg (MFO), werden

reeds meerdere kwaliteitsbevorderende programma’s

goedgekeurd. Dit zijn tools en pakketten om een MFO

rond een specifiek thema te organiseren en ondersteu-

nen.

Een apotheker en/of huisarts die een lokaal MFO wil or-

ganiseren kan zo een dergelijk MFO-pakket gebruiken en

hiervoor een financiering van het RIZIV ontvangen ter

waarde van 2500€ als ‘lokaal project’.

Vier van de 14 goedgekeurde programma’s werden door

onze vereniging ingediend, in samenwerking met Huis

voor Gezondheid en RML-B. Het gaat om eenvoudige en

voor iedereen toegankelijke thema’s met de focus op de

toenadering tussen beide beroepen via een overleg rond

de moeilijkheden die in de dagelijkse praktijk worden

ondervonden en hoe deze kunnen verholpen worden.

Het eerste programma heeft als thema de communica-

tie en beschikbaarheid alsook het voorschrift,

voorschrift op stofnaam en substitutie, allemaal

onderwerpen die vaak zorgen voor strubbelingen en de

samenwerking tussen huisartsen en apotheker bemoei-

lijken. Het tweede programma handelt over het thema

van magistrale bereidingen, een ideaal onderwerp

voor een eerste MFO aangezien de apothekers de mate-

rie goed beheersen en de huisartsen vragende partij zijn

om hier meer over te leren. De overige twee program-

ma’s werken rond de zorgtrajecten en de gezamelijke

aanpak van verslaving en misbruik.

De tien overige programma’s behandelen heel diverse

onderwerpen en zorgen zo voor een heel arsenaal aan

mogelijkheden om MFO’s te organiseren:

➢ Eénlijn.be biedt een overleg aan rond het gebruik

van eHealth diensten en het digitaal delen van

medische gegevens.

➢ Domus Medica ontwikkelde een programma rond de

multidisciplinaire aanpak van nierinsufficiëntie

➢ Universiteit Gent is auteur van een programma voor

medicatienazicht bij risicopatiënten met po-

lymedicatie, waarbij duo’s van apothekers en hui-

sartsen worden gevormd om samen rond eenzelfde

patiënt te werken.

➢ Het programma van ESCAPO focust zich op enkele

vaak voorkomende interacties in de praktijk

en hoe het risico voor de patiënt kan beperkt wor-

den.

➢ De SSPF en SSMG werkten een programma uit rond

de interdisciplinaire aanpak van polymedicatie

bij de oudere patiënt

➢ Onder de noemer van VAN werden 5 kwaliteits-

bevorderende programma’s ingediend:

• Behandeling en zorg van de diabetespatiënt

(type 2)

• Therapietrouw bij de behandeling met TNF-

alpha remmers

• Goed gebruik van directe orale anti-

coagulantia (DOAC)

• Valpreventie: de link tussen psychofarmaca en

vallen

• Transmuraal medicatiebeleid

Lijken deze onderwerpen je interessant? Wil je

een overleg met de apothekers en huisartsen uit

je wijk organiseren of bijwonen?

Dan hoef je ons enkel te contacteren en wij nemen de

volledige organisatie en logistiek voor onze rekening:

uitnodigingen, zaal, moderator, catering, verslag, accre-

ditering, financieringsaanvraag, ...

MEDISCH FARMACEUTISCH OVERLEG: NIEUWE THEMA’S

Huis voor Gezondheid

Dorien Pepermans dorien@huisvoorgezondheid.be 02 412 31 60 www.huisvoorgezondheid.be

Réseau Multidisciplinaire Local Bruxelles (RML-B)

Aline Godart agodart.rml@famgb.be 02 375 12 97 www.rmlb.be

Apothekersvereniging van Brussel (UPB-AVB)

Laure Geslin laure.geslin@upb-avb.be 02 219 40 56 https://upb-avb.be/nl/

PALLIATIEVE ZORGEN: ZORG DAT JE HET NODIGE IN HUIS HEBT!

In april publiceerde het Belgisch Staatsblad een nieuwe lijst van geneesmiddelen, grondstoffen en medische hulpmid-delen die verplicht aanwezig moeten zijn in elke apotheek. De vorige lijst werd gemoderniseerd en sterk afgeslankt. De nieuwe lijst bevat ook 8 producten die gebruikt worden in de palliatieve zorg.

Het gaat om producten die gebruikt worden in de palliatie-ve zorg die apothekers onmiddellijk ter beschikking moeten hebben om palliatieve zorgteams efficiënt bij te staan. Pati-ënten met een terminale aandoening beleven het einde van hun leven graag in een vertrouwde omgeving, maar hun zorg kan vrij plots veranderen en vraagt soms specifie-ke geneesmiddelen. 24 uur wachten om een behandeling op te starten is dan geen optie.

Van de federaties Palliatieve Zorg bereiken ons echter klachten dat sommige apotheken die geneesmiddelen nog niet in huis hebben. Bij deze doen we dan ook een drin-gende oproep om ervoor de zorgen dat je die geneesmid-delen voor palliatieve zorg in voorraad hebt en dus je wet-telijke verplichting naleeft.

Zo kregen we bijvoorbeeld de volgende brief van een verantwoordelijke van een palliatieve equipe:

« Samedi après- midi je reçois un appel d’un médecin traitant qui me demande des conseils de prescription pour un de ces patients qui est en fin de vie au Maroc.

Sa famille va le rejoindre le dimanche et elle souhaite prescrire des médicaments pour ce patient pour qu’il

puisse terminer sa vie le plus paisiblement possible au Maroc.

Le médecin en personne a téléphoné à 4 pharmacies de garde de la région Bruxelloise et personne n’a pu lui fournir les produits souhaités

A savoir : Durogesic patch, morphine 10 mg, scopola-mine 0,25 ampoules, midazolam ampoules. »

Daarom dus deze oproep: zorg dat je de verplichte geneesmiddelen zeker in stock hebt om klaar te staan in-dien nodig!

BETROKKEN GENEESMIDDELEN

Adrenaline 1 auto-injector

Hyoscine butylbromide 360 mg inj.

Clotiapine 400 mg inj.

Haloperidol 30 ml druppels voor oral gebruik (2 mg/ml)

Metamizole 12 g inj.

Midazolam 650 mg inj. Waarvan 10x 15 mg amp. 10 x 50 mg/amp.

Oxytocine 50 I.E. inj.

Scopolamine 2,5 mg (10 x 0,25 mg) inj.

VOORTRAJECT DIABETES

Patiënten met diabetes type 2 die nog geen gespecialiseer-de zorg nodig hebben, worden door hun huisarts opge-volgd in het zogeheten voortraject diabetes type 2. Als die patiënten tussen 15 en 69 jaar oud zijn én een verhoogd cardiovasculair risico (BMI>30 en/of arteriële hypertensie) hebben, dan hebben ze sinds 1 mei recht op maximaal 4 terugbetaalde educaties per kalenderjaar.

De huisarts kiest samen met de patiënt uit vijf verschillen-de educaties (die zowel individueel als in groep kunnen worden gegeven) waaronder een educatie rond thera-pietrouw door de apotheker.

De doelgroep telt ongeveer 130.000 patiënten. De huisart-sen werden ingelicht over de mogelijkheid om educaties voor te schrijven. Toch blijft het belangrijk om de huisart-sen in je omgeving zelf te informeren en te overtuigen van het nut van een educatie rond therapietrouw, en hen ach-teraf nuttige feedback te bezorgen.

Begeleidingsgesprek GGG

Een educatie therapietrouw is een begeleidingsgesprek met de patiënt over het goed gebruik van zijn ge-neesmiddelen en de problemen die hij eventueel ervaart met het nemen van zijn medicatie.

Het gesprek is bedoeld om de patiënt te motiveren en sa-men naar oplossingen te zoeken. Een goede therapietrouw is essentieel voor het slagen van de behandeling. Toch nemen veel patiënten hun geneesmiddelen niet of niet re-gelmatig. Als apotheker kan je de therapietrouw analyse-ren en optimaliseren. Zeker als huisapotheker ben je daar-voor perfect geplaatst. Het honorarium voor een indivi-dueel begeleidingsgesprek bedraagt 21,97 euro.

Om je bij dat begeleidingsgesprek te ondersteunen, orga-niseren we binnenkort een reeks workshops, meer info volgt nog. Het CWOA stelt ook een heleboel praktisch ma-teriaal ter beschikking: een protocol, een steekkaart, een verslagblad, een patiëntenfolder, een overzichtstabel voor de aanpak van diabetespatiënten, enz.

OPSPORING VAN DARMKANKER VIA DE BRUSSELSE APOTHEKEN

Begin oktober start een pilootproject dat specifiek

doorgaat in het Brussels gewest. Het project

Brumammo bestaat uit het verdelen van de iFOBT-

test voor de opsporing van darmkanker via de

Brusselse apotheken. We hopen dat we door onze

tussenkomst een significatieve verhoging van de

vraag en het effectieve gebruik van deze test kun-

nen aantonen, en de facto ook onze onmisbare rol

van raadgever in de preventie kunnen

waarmaken.

Het overheidsprogramma voor de opsporing van darm-

kanker, op basis van een tweejaarlijkse controle op occult

bloed in de ontlasting (iFOBT-kit) bij 50- tot 74-jarigen,

heeft zijn doeltreffendheid bewezen in de zin van een

vermindering van de sterftecijfers voor deze aandoening.

De Brusselse overheden wensen de bevolking een effici-

ënte, toegankelijke en duidelijk zichtbare dienstverlening

aan te bieden. Hiertoe werd beslist om een proefproject

te lanceren dat zal worden gecoördineerd door Brumam-

mo (dat ook al instaat voor de opsporing van borstkan-

ker).

Dit project – met een initiële duur van 2 jaar – steunt op

de samenwerking met Brusselse apothekers. In dit model

worden de mensen tussen 50 en 74 jaar om de

twee jaar met een persoonlijke brief uitgenodigd

om hun iFOBT-kit in ruil voor deze brief kosteloos

af te halen bij hun apotheker.

De UPB-AVB heeft het project onderzocht en is van oor-

deel dat deze samenwerking de participatiegraad voor de

opsporing kan verbeteren, maar ook dat ze past bij de

taken en de belangen van de apothekers. Daarom heb-

ben we, net zoals de 5 groothandelaars-

verdeelcentra van het Brussels Gewest, positief ge-

antwoord.

De voorzieningen worden tussen juni en september 2018

in gereedheid gebracht. Vanaf oktober zal alles operatio-

neel zijn. Concreet zal u in de loop van september

een kleine voorraad van 10 iFOBT-kits ontvangen,

samen met een affiche, een ‘handleiding’ om de

vragen te beantwoorden en een sticker om op uw

deur kleven. Zodra een patiënt zich aandient met zijn

persoonlijke uitnodigingsbrief, hoeft u enkel zijn identiteit

te checken, de kit te overhandigen en daarbij de CNK-

barcode te scannen, en zijn eventuele vragen te beant-

woorden. De herbevoorrading verloopt automatisch via

uw groothandelaar-verdeelcentrum. Meer hoeft u niet te

doen; er is geen administratieve rompslomp. Het vervolg

wordt afgehandeld door Brumammo en door de huisart-

sen.

Er is geen financiële tegenprestatie voorzien. De rol van

de apotheker wordt hierdoor echter versterkt: de patiënt

zal meer geneigd zijn bij u terug te keren. Overigens zijn

ongeveer 3% van de ingestuurde tests positief en dan is

er een coloscopie vereist. De nodige producten ter voor-

bereiding van coloscopieën zijn te koop in de apotheek.

Met dit project willen we aantonen dat de Brussel-

se gezondheidsprofessionals zich kunnen inzetten

voor de bestrijding van één van de frequentst

voorkomende en meest opsporingsgevoelige kan-

kers. Dit is een uitgelezen kans om de essentiële

rol van de apotheker in de preventie te benadruk-

ken. Het project zal niet werken zonder uw mede-

werking. Wij rekenen dus ook op ú!

Voor alle aanvullende informatie kunt u terecht bij de

UPB-AVB, info@upb-avb.be (02 219 40 56) of bij

Brumammo colotest@brumammo.be (02 736 19 84).

Op 17 september organiseren UPB-AVB en Brumammo

samen een seminarie. In bijlage vindt u hiervoor een

uitnodiging.

GDPR VOOR DUMMIES

Sinds mei 2018 moeten alle ondernemingen die persoon-lijke gegevens verzamelen de GDPR respecteren. In dit artikel proberen we enkele basisprincipes van de GDPR uit te leggen.

GDPR, wat is dat? GDPR of General Data Protection Regulation, of de Alge-mene verordening Gegevensbescherming (AVG), is een nieuwe Europese regelgeving rond de privacybescherming die in werking is getreden op 25 mei 2018.

De GDPR legt alle Europese lidstaten dezelfde privacyre-gels op. In dat kader wordt geen onderscheid gemaakt tussen een zelfstandige met een cliënteel van enkele hon-derden personen of een multinational die in meerdere landen actief is. Iedereen die gegevens verwerkt, valt onder het toepassingsgebied van de verordening.

Opgelet, want in geval van een schending van een bepal-ing van de GDPR, kunnen de administratieve boetes oplo-pen tot 20 miljoen €. Enkele basisbeginselen van de GDPR

GDPR maakt een onderscheid tussen twee types gegevens: persoonsgegevens en gevoelige gegevens.

➢ PERSOONSGEGEVENS

Alle informatie over een geïdentificeerde of identifi-ceerbare natuurlijke persoon, die direct of indirect kan worden geïdentificeerd, met name aan de hand van een identificator zoals een naam, een identificatienummer, locatiegegevens, een online identificator of van een of meer elementen die kenmerkend zijn voor de fysieke, fysiologische, genetische, psychische, economische, culturele of sociale identiteit van die natuurlijke per-soon;

Bijvoorbeeld: zowel een e-mailadres, een telefoonnum-mer, een INSZ-nummer of kredietkaart-nummer kunnen beschouwd worden als informatie over een identifi-ceerbare persoon.

➢ GEVOELIGE GEGEVENS

Bepaalde persoonlijke gegevens zijn delicater dan andere. Het betreft dan bijvoorbeeld gegevens rond iemands ras, gezondheid, de politieke, religieuze of filosofische opvattingen, het lidmaatschap van een vakbond, de sexuele oriëntatie of het gerechtelijk verleden. Dergelijke gegevens mag men niet ver-zamelen en opslaan – men mag ze zelfs niet inwin-nen, opvragen!

Voor gezondheidszorgsbeoefenaars is er een specifiek kader vastgelegd voor wat de gevoelige gegevens betreft.

De GDPR-wetgeving steunt op enkele grote principes,

zoals de rechtmatigheid en transparantie, toestemming, het recht om vergeten te worden en de toegang tot gegevens, beperking van het gebruik, correctheid van de gegevens, integriteit en vertrouwelijkheid, verant-woordelijkheid en automatisering:

PRINCIPE I: RECHTMATIGHEID EN TRANSPARANTIE

Men moet het transparant gebruik van de gegevens recht-vaardigen met een wettelijke basis. Men verantwoordt bjjvoorbeeld het verzamelen van data in een document met algemene voorwaarden en geeft daarin aan waarvoor de gecollecteerde gegevens gebruikt kunnen worden.

PRINCIPE II: TOESTEMMING

Onder toestemming verstaat men: “Elke manifestatie van specifieke, geïnformeerde en ondubbelzinnige goede wil waarmee de betrokken persoon aanvaardt, door middel van een verklaring of een duidelijke handeling, dat zijn gegevens met een persoonlijk karakter worden verwerkt.” Dat betekent ook dat de persoon in kwestie op elk ogen-blik en zonder voorwaarden zijn toestemming kan in-trekken, opheffen.

PRINCIPE III: HET RECHT OM VERGETEN TE WORDEN EN DE TOEGANG TOT GEGEVENS

Elke klant, elk prospect waarover u data opslaat kan u schriftelijk verzoeken zijn/haar persoonlijke data te wissen. De organisaties kunnen echter weigeren de gegevens te wissen wanneer ze beschikken over bijzondere redenen zoals bvb. om een taak van openbaar belang uit te voeren op het vlak van de volksgezondheid.

De klanten/prospecten kunnen makkelijk hun gegevens transfereren van de ene naar de andere dienstverlener/leverancier.

PRINCIPE IV: BEPERKING VAN HET GEBRUIK

Men moet er zich absoluut van verzekeren dat de gegevens die ingevoerd en opgeslagen worden enkel worden aangewend voor specifieke, expliciete en legitieme doelen – en dat kunnen enkel doeleinden zijn die op een openbare en transparante wijze vermeld zijn. De data moeten bovendien worden aangewend op een veilige ma-nier.

PRINCIPE V: CORRECTHEID VAN DE GEGEVENS

De gegevens met een persoonlijk karakter moeten exact zijn en indien nodig up-to-date worden gehouden.

PRINCIPE VI: INTEGRITEIT EN VERTROUWELIJKHEID

De gegevens moeten worden aangewend op een veilige manier.

PRINCIPE VI: VERANTWOORDELIJKHEID

De persoon die verantwoordelijk is voor het verwerken van de gegevens moet kunnen aantonen dat de voorschriften van de GDPR worden nageleefd

PRINCIPE VIII: AUTOMATISATISERING

Personen hebben het recht niet te worden onderworpen aan geautomatiseerde beslissingen. Organisaties moeten zich ervan vergewissen dat een individu kan rekenen op een menselijke interventie, zijn standpunt kan toelichten, uitleg verkrijgt rond een beslissing en die beslissing kan aanvechten.

Hoe zorg ik dat ik GDPR–proof ben? De beroepsverenigingen stellen tools ter beschikking om makkelijk aan de nieuwe regelgeving te voldoen. Deze tools zijn te vinden op www.myapb.be >> wetgeving en reglementering >> GDPR. Welke tools zijn er?

AFFICHE GDPR Download en druk de affiche GDPR af. Met die vermelding kan je je patiënten informeren (en eventueel geruststel-len). Idealiter hang je de affiche uit op een goed zichtbare plaats in je apotheek. MODELANTWOORD VOOR HET RECHT VAN INZAGE Voor wanneer een patiënt bijvoorbeeld opvraagt welke gegevens je over hem/haar verwerkt in de officina;

MODELANTWOORD VOOR PRIVACYBELEID OP WEBSITE Als je een website beheert, moet de oude privacyverklaring geüpdatet worden om te voldoen aan de bepalingen van de GDPR.

MODELFORMULIER VOOR DE MELDING VAN GEGEVENS-LEKKEN Indien een datalek zich voordoet in de officina, moet dat gedocumenteerd worden. Dit formulier helpt je daarbij stap voor stap.

REGISTER VAN VERWERKINGSACTIVITEITEN In de apotheek bent u dagelijks bezig met (patiënt)

gegevens. Sinds 25 mei is de verwerkingsverantwoordelij-

ke (lees: de apotheker-titularis) verplicht om een register

bij te houden met daarin een overzicht van wat in de apo-

theek allemaal met deze gegevens gebeurt.

Om het werk voor u te vereenvoudigen, wordt een ‘kant en klaar’ model van register aangeleverd. Dit weerspiegelt de huidige werking binnen apotheken met betrekking tot per-soonsgegevens. Het steunt op interviews die afgenomen werden bij meerdere apotheken. Het model (excelfile) is binnenkort beschikbaar op de website van APB. U dient enkel wijzigingen door te voeren, die specifiek of juist niet van toepassing zijn voor de werking binnen uw apotheek.

VERWERKERSOVEREENKOMST

Als verwerkingsverantwoordelijke kan u de verwerking uit-besteden en iemand anders de opdracht geven om, op basis van uw instructies, de gegevens te verwerken. Indien dat zo is, moet er een overeenkomst bestaan tussen u en deze verwerker.

Voor reeds bestaande verwerkingen die u uitbesteedt, kan u voor deze elementen terugvallen op de overeenkomst die u ondertekende met deze partij.

Aarzel dus niet om die tools te downloaden, te overlopen en te gebruiken indien ze voor jou van toepassing zijn! Andere documenten zullen snel toegevoegd worden van zodra ze gevalideerd zijn. We houden je uiteraard op de hoogte telkens er nieuwe tools beschikbaar worden.

Nog enkele praktische tips

E-mail is geen beveiligd communicatiekanaal. Com-municeer dan ook geen gevoelige gegevens per mail (naar het OCMW, artsen,…).

In geval dat patiëntengegevens worden opgevraagd (zoals bvb door de OCMW’s), raden we jullie in eerste instantie aan om:

➢ De vraag van de patiënt op het document met ge-

voelige gegevens (vb medicatielijst) aan te duiden met melding ‘op vraag van de patiënt’ en de patiënt te laten tekenen.

➢ Neem niet zelf de verantwoordelijkheid om dit docu-

ment met gevoelige gegevens per mail door te sturen en handig het document rechtstreeks over aan de patiënt.

➢ De verwerking van gegevens van het GFD en Assur-

pharma is beveiligd via Farmaflux (single message).

Communiceer geen informatie (reclame of promotie, vac-cinatie herinnering,…) naar uw patiënten adhv. hun per-soonlijke gegevens (mail of post) zonder hen voorafgaan-delijk verwittigd te hebben van dergelijk gebruik van hun persoonsgegevens in het kader van een communicatie, ook al betreft het uw eigen patiënten.

Wanneer je een mail verstuurt naar meerdere personen, vb tussen collega’s (wachtdienst, verlof, onbeschikbaar-heden,…) of naar patiënten (nieuwsbrief,…) zet je best alle geadresseerden in het BCC-veld (blind copy conform). Op die manier krijgen de geadresseerden elkaars e-mailadres niet te zien.

Meer info?

Denis Hanjoul Juriste d'entreprise APB gdpr@apb.be

Bronnen APB, Spot it, eugdpr.org, retis.be, efficy.com, Michel Kohl

Vorig jaar organiseerden we samen met Huis voor Gezond-heid en VVT-CSD de navorming ‘Multidisciplinaire aanpak van acute tandpijn. Wanneer is antibiotica (niet) aangewezen’.

Het theoretisch kader van deze navorming voor tandartsen, apothekers en huisartsen werd gegeven door prof. Bottenberg (tandheelkunde, UZ Brussel). Hij ging hierbij dieper in op de verschillende soorten acute tandpijn en de oorzaken ervan, wanneer de interventie van een tandarts noodzakelijk is, het behandelingsplan met speci-fieke aandacht voor bepaalde doelgroepen/ allergieën/ con-tra-indicaties en tenslotte de aanpak bij urgente situaties.

Prof. Bottenberg maakte een samenvatting van zijn presentatie die u hieronder kan terugvinden:

STRUCTUREN EN HUN AANDOENINGEN

In de orofaciale streek zijn algemene en specifieke anato-mische elementen. Spieren, zenuwen, bloedvaten, huid en beenweefsel verhouden zich in hun fysiologie en pathologie zoals andere lichaamsstructuren. Het mondslijmvlies is gekeratiniseerd plaveiselcelepitheel. Deels is het verbonden met het onderliggend alveolair bot via een periostlaag. Dit heet de aangehechte gingiva. Deze vormt een zoom van 3-7 mm breed op het alveolair bot. Langs de wangzijde gaat het over in de beweeglijke gingiva en uiteindelijk in het slijmvlies van wangen en lippen. Tegen de tanden (in NL gebitselementen genoemd) is de vrije ginigiva. Deze omgeeft de tandhalzen en zorgt voor een afdichting van het parodontaal ligament naar de mondholte toe. Tegen het tandweefsel aan is er een verbinding via hemidesmosomen, dus is deze structuur de meest makkelijke toegangspoort voor pathologische processen.

De gebitselementen (fig. 1) bestaan uit glazuur, dentine en pulpa. De eerste twee weefsels zijn gemineraliseerd en hard. Toch zijn deze kwetsbaar door mechanische insulten (slijtage), chemische insulten (erosie) en microbiële pro-

cessen (cariës). Glazuur bevat geen levende cellen meer en kan niet regenereren. Dentine is minder gemineraliseerd en

zachter dan glazuur. Het bevat levende cellen (odontoblasten) en omgeeft de pulpa, een stuk bindweefsel dat in de tand ingesloten is.

Tussen alveolair bot en de tandwortel vindt men het parodontaal ligament. Dit vezelige vlies vormt een elas-tische ophanging van de gebitselementen. In het ligament bevinden zich druksensoren.

De meest voorkomende aandoeningen in de orofaciale streek zijn direct of indirect veroorzaakt door de orale bio-film (ook plaque genoemd). Vermits het oppervlak van gebit, restauraties en prothesen niet desquameert kan de laagdikte van de biofilm op de tanden toenemen. De zuurstofspanning neemt in de diepe lagen af totdat er an-aerobe omstandigheden heersen. Dit kan het ontstaan van pathologische processen in de hand werken, met name parodontitis en cariës (fig. 2).

Daarnaast bestaan infecties en traumata van tanden en omliggende structuren (tong, slijmvliezen, kaakgewricht, beenderen). Deze maken maar een klein deel uit van de dagelijks waargenomen klinische pijnklachten en dringende behandelvragen.

VEEL VOORKOMENDE KLACHTEN

Dentinair syndroom: De odontoblasten in de den-tinekanalen kunnen prikkels overbrengen naar het zenuw-stelsel. Een gebitselement voelt koude en warmteprikkels alsook chemische en mechanische prikkeling via de odonto-blasten. Dit “dentinair syndroom” is gerelateerd aan een prikkel en de pijngewaarwording stopt bij het einde van de stimulus. Indien het dentine blootligt door terugtrekking van de gingiva of door cariës, neemt de gevoeligheid toe, zo ook bij tandenpoetsen of suikerinname (osmotische sti-mulatie).

OROFACIALE PIJNKLACHTEN, DIAGNOSE EN URGENTE AANPAK

Fig. 1: schematische weergave van de structuur van een gebitselement: 1 macroscopisch: A: glazuur, B: dentine, C: pulpa, E: parodontaal ligament, E: gingiva.

Fig. 2: Detail: a: glazuur met verloop van prisma’s, b: occlusale fissuur (predilectieplaats voor cariës), c: dentinetubulus met d: odontoblastenuitloper, e: odontoblast op de grens tussen dentine en pulpakamer.

Fig. 3: detail van tandglazuur met prisma’s en kristallieten.

Endodontische problemen: Chemische en microbiolo-gische aanvallen op de pulpa zelf kunnen tot ontsteking van de pulpa leiden die dan via cellulaire en moleculaire stimulatie direct de pijngeleidende zenuwvezels kan prikke-len. Deze pulpitis wordt initieel aangevoeld zoals het den-tinair syndroom maar in een gevorderd acuut stadium is de pijn aanhoudender na de prikkeling. Pulpitis leidt na een tijd tot oedeem. Vermits de pulpa ingekapseld is in dentine kan het weefsel niet zwellen zodat dat de druk in het weefsel toeneemt. In dit stadium is er sprake van aanhou-dende spontane pijn die bij warmte en bloeddrukverhoging (neerliggen, inspanning) heviger wordt. De pijn is zeer hevig en uiteindelijk is het oorzakelijke gebitselement door lokale uitbreiding van ontstekingsmediatoren niet meer goed te lokaliseren. Uiteindelijk zal deze drukverhoging tot collaps van de bloedvaten leiden (infarct) en het weefsel afsterven. Daardoor zal de pijn spontaan na 3-4 dagen wegtrekken.

Indien de patiënt dan nog altijd geen oorzakelijke behan-deling laat uitvoeren wordt de pulpakamer gekoloniseerd door gram negatieve, anaerobe bacteriën. Door het feit dat er geen bloedvoorziening meer is en daardoor de cellulaire immuniteit geen vat op ze heeft kunnen zij ongestoord groeien. Antigenen en metabolieten van deze microflora kan door het foramen apicale in de richting van het paro-dontium diffunderen. Daar wordt een ontstekingsreactie veroorzaakt. Door de toename in gevoeligheid van de paro-dontale druksensoren zal het gebitselement gevoeliger worden bij belasting (primaire acute apicale parodon-titis, PAAP). De microorganismen zelf kunnen maar zelden de barrière van de lichaamsafweer doorbreken.

De kans op een verwikkeling is klein bij pulpitis/PAAP. In-dien een urgente oorzakelijke behandeling door de tandarts niet mogelijk is dient de patiënt te worden geholpen met een doeltreffende perorale pijnstilling.

Deze ontsteking kan overgaan in een chronische subklini-sche vorm. Er wordt een zone van leukocyteninfiltratie rond de wortelpunt(en) gevormd als barrière tussen de infectie-bron en het lichaam. Deze toestand is verregaand pijnloos, afgezien van episoden van lichte koorts en malaise gepaard gaande met lichte pijn thv het oorzakelijke element (chronische apicale parodontitis). De ontstekingsreac-tie leidt tot botafbraak rond de apex die radiografisch kan worden opgespoord.

In sommige gevallen kan het ontstekingsweefsel overgaan tot de vorming van een ontstekingskyste. In andere geval-len kan, door verandering in de virulentie van de endodon-tische microflora en/of verzwakking van de gastheer een acute ontsteking met zwelling en ettervorming ontstaan (cellulitis of tandabces, secundaire acute apicale parodontitis, SAAP). Dit gaat niet onopgemerkt, met zwelling van de wang tot aan de oogleden (meestal oorza-kelijk element in de bovenkaak) of van de wang en de mondbodem. Een tandabces heeft een grote kans op ver-wikkelingen en vormt een indicatie voor toediening van een antibioticum samen met aangepaste pijnstilling. Gebruik van een mondspoeling is nutteloos vermits de oorzakelijke infectie niet toegankelijk is vanuit de mondholte.

Medicatie zal de patiënt alleen over de acute fase heen helpen. Indien de infectiebron niet wordt weggenomen door een adequate tandheelkundige behandeling (klinische en radiografische diagnose gevolgd door extractie of wor-telkanaalbehandeling) is een recidief altijd mogelijk.

Indien de etterophoping draineert door de mondmucosa of de huid kan een fistelgang ontstaan. De aanwezigheid van een fistel is vaak pijnloos met uitzonderingen van een ac-tieve pusdrainage tijdens acute opstoten van het proces. Ook dan zijn de klachten vaak beperkt omdat er geen druk-opbouw in het weefsel is.

Parodontitis: bij onvoldoende mondhygiëne of waar deze is bemoeilijkt door onvoldoende restauraties kan de laag biofilm in dikte toenemen. De gram- anaerobe mengflora (vaak dezelfde organismen die wij kennen van de endo-dontische problemen) stimuleren het immuunsysteem. Door het feit dat de biofilm buiten het bereik is van de cel-lulaire immuniteit zal de immuunreactie geen effect heb-ben. De immuunreactie vindt plaats in doorbloedde weef-sels (tandvlees en parodontaal ligament) aanpalend aan de biofilm. In eerste fase is er een reversibel oedeem van de gingiva zichtbaar (gingivitis). Dit kan door een verbeterde mondhygiëne en wegnemen van retentiefactoren (tandsteen, onvoldoende restauraties) door de tandarts weer genezen.

Indien de toestand voortduurt en in de hand wordt gewerkt door patiëntfactoren (verzwakking door chronische ziektes, genetisch bepaalde overreactie tov de biofilm) zal, analoog aan het mechanisme van de apicale parodontitis, een chro-nische ontstekingsreactie in het marginale parodontium ontstaan. Deze leidt tot afbraak van het alveolair bot met als gevolg dat de gebitselementen hun steun verliezen en mobiel worden. Afgezien van voorbijgaande lichte pijn en malaise zal de patiënt geen klachten hebben. De omgeving van de patiënt kan zich eventueel storen aan de ophoping van tandsteen en slechte adem (halitose). Ook hier kan een mondspoeling alleen de symptomen wat verdoezelen en is een oorzakelijke tandheelkundige behandeling op zijn plaats. Pas in het terminale stadium van de parodontitis ontstaan hevige pijnklachten en abcessen. Een urgentiebe-handeling omvat pijnstillers en indien de zwelling groot en symptomatisch is (pijn, koorts, malaise) kan worden over-gegaan tot antibioticatherapie.

Een bijzonder geval is de necrotiserende gingivitis. Hier is sprake van een infectie van de mondweefsels door spiro-cheten) en fusobacterium. Het tandvlees is extreem pijnlijk bij aanraking, er zijn zones van necrose van de papillen met een wit-geel beslag, de patiënt heeft koorts en ge-zwollen regionale lymfeklieren. De necrose veroorzaakt een hevige halitose. Antibioticum (metronidazol, 500 mg, 3* dag) en lokale behandeling is de aangewezen aanpak. Een sterk ontsmettende mondspoeling (Chloorhexidine, 0.12%) kan de behandeling ondersteunen. Herhaaldelijk voorko-men van necrotiserende gingivitis kan wijzen op een onder-liggend internistisch probleem (immuunzwakte, HIV infec-tie).

—> vervolg zie ommezijde

Mucosaletsels: kwetsuren van de mondslijmvliezen zijn mogelijk door voedingswaren (scherpe randen, hitte), me-chanisch trauma of drukplaatsen van uitneembare kunstge-bitten. Verder zijn aften heel pijnlijk. Infectie door herpes simplex virus komt vooral bij jonge kinderen voor. Veel patiënten spreken van een ‘afte’ om een lokaal mucosalet-sel aan te duiden.

Een mucosaletsel dat soms hevige pijnklachten met beper-king van de mondopening veroorzaakt is moeilijke tand-doorbraak van de wijsheidstand (dentitio difficilis). In-dien er sprake is van ernstige klachten met tekens van in-fectie, is de toediening van een antibioticum aangewezen.

Behandeling is symptomatisch, irriterende mondspoelingen zijn af te raden. Drukplaatsen van kunstgebitten moe-ten door een tandarts worden verholpen, eventueel het gebit wanneer het enigszins kan niet dragen.

Indien een mucosaletsel niet spontaan verdwijnt na 2 we-ken dient dit te worden gezien door een tandarts of stoma-toloog (risico op kwaadaardig proces).

Trauma: verplaatste of losgeslagen gebitselementen moe-ten klinisch worden behandeld. Het replanteren van een losgeslagen element moet zo snel mogelijk plaatsvinden. Een andere vorm van trauma is de overlangse tandfrac-tuur. Deze is zeer pijnlijk, vooral bij (kauw-)belasting en kan ook aanleiding geven tot lokale abcesvorming.

Post-chirurgische pijn: soms kan een wortelkanaalbe-handeling of heelkundige ingreep in de mond tot hevige napijn en/of zwelling leiden. Pijnstilling is ook hier weer de

eerste keuze. Ook nabloedingen zijn mogelijk. Totdat de patiënt door een (zijn) tandarts kan worden geholpen is aanbrengen van een gazetampon onder vinger- of bijtdruk geïndiceerd.

AANPAK

Is er sprake van een ontstekingsproces of een infec-tie?

Bij afwezigheid van duidelijke tekens van infectie (zwelling, koorts, malaise) is de eerste aanpak de pijnstilling en niet-sferoïdale anti-inflammatoria (NSAID). Het accent ligt op de toediening van Paracetamol of Ibuprofen, eventueel samen. Bij patiënten met medische problemen die een toe-diening van ibuprofen niet toelaten (chronisch nierlijden) is paracetamol of bij hevige pijn tramadol aangewezen. Bij kinderen moet de dosis worden aangepast aan het gewicht en zijn sommige medicamenten of combinaties afgeraden (zoals paracetamol met codeine).

Indien de toediening van een antibioticum noodzakelijk lijkt is de voorkeur een onspecifiek breedspectrum antibioticum, in eerste instantie amoxicilline of amoxicilline met cla-vulaanzuur. Bij necrotiserende gingivitis is metronidazole aangewezen. Antibiotica moeten met omzicht en goede indicatiestelling worden voorgeschreven. Een causale be-handeling door een tandarts voorafgegaan van een goede diagnose is altijd aangewezen!

De indicatie voor een profylactische toediening van antibio-tica bij medische risicopatiënten steunt op een zwakke ba-sis van “evidence”. De kans op een chirurgische verwikke-ling wordt lager geacht dan die van gevaarlijke nevenwer-kingen van het antibioticum zelf.

P. Bottenberg en D. Van Cleynenbreughel

Bronnen:

Dar-Odeh et al., Therapeutics and Clinical Risk Manage-ment 2010; 6: 301–306

Mainjot et al., International Endodontic Journal, 2009; 42: 1112–1117)

Pham et al., Clin Kidney J. 2017; 10: 688–697

Wilson et al., Circulation 2007; 116:1736–1754.

Fig. 4: effecten van de biofilm met a: cariës en pulpale infecties. Bio-film op het gebitselement leidt tot cariësvorming en uiteindelijk apicale parodontitis. b: biofilm ter hoogte van de gingivarand leidt tot margina-le parodontitis

APOTHEEK 3.0: STRATEGISCHE DENKOEFENING

In december 2017 zijn APB, AUP, VAN en de lokale beroepsverenigingen gestart met een grote strategische denkoefening. Doel: het ontwikkelen en vervolgens uitrollen van een reeks actieplannen om diensten en (hulp)middelen in te voeren die u ondersteunen bij de huidige transformatie van het beroep.

Voorbereidende enquête

Om de denkoefening voor te bereiden, werd er een eerste enquête uitgevoerd. Jullie waren met meer dan 800 deelnemers.

Een aantal vragen uit de enquête:

➢ Waar en hoe tijd vrijmaken om nieuwe diensten te

leveren in de apotheek?

➢ Welke belemmeringen zijn er momenteel? En hoe die te overwinnen?

➢ Welke concrete ondersteuning verwachten jullie?

➢ Welke taken zouden jullie willen delegeren, bun-delen of uitbesteden?

Strategisch reflexieweekend

Ongeveer 800 confraters kwamen begin maart samen in Terhulpen voor een strategisch reflectieweekend dat samen met de lokale beroepsverenigingen georgani-seerd werd. Doel: werken aan de verschillende denkpistes die we konden identificeren dankzij een voorbereidende enquête die werd uitgevoerd bij alle zelfstandige apothekers.

De meningen van organisatoren en deelnemers klonken unaniem: het was een constructief en vruchtbaar week-end! Voor tien prioritaire thema's werden 10 concrete actieplannen opgesteld.

Onderzoek naar draagvlakte

Na het strategisch reflectieweekend wilden we jullie nogmaals de gelegenheid geven om bij te dragen aan de ontwikkeling en implementatie van de tien prioritaire actieplannen, of u minstens de mogelijkheid bieden om uw visie over de gekozen beleidskoers te delen.

Op basis van de analyse van uw antwoorden, werden uiteindelijk negen actieplannen als prioriteiten aangeduid. Voor elk actieplan is/zijn al één (of meer)

prioriteit(en) gedefinieerd.

Negen actieplannen

1. Netwerk samenwerking

➢ Opstellen van menu met verschillende keuzemo-

gelijkheden voor structurele samenwerking tussen zelfstandige apotheken.

2. Software optimalisatie

➢ De functionaliteiten per software in kaart brengen en een vergelijking voorstellen aan de apothekers;

➢ Medicatieschema's automatiseren in de software;

➢ De informatie die gelinkt is aan de posologie en de geneesmiddelendatabank in de verschillende software standaardiseren.

3. Groepsaankopen

➢ Een groepsaankoop model uitwerken voor ge-

zondheidsproducten en geneesmiddelen met een grote rotatie.

4. Automatisatie

➢ Het beheer van verdovingsbonnen en de regis-ters automatiseren;

➢ Een systeem voor de hernieuwing van voor-

schriften uitwerken

5. Nieuwe diensten

➢ Nieuwe diensten rond screening, preventie en

therapietrouw uitwerken.

6. Multidisciplinaire samenwerking en opleidingen

➢ Een inventaris opmaken van de bestaande multi-disciplinaire opleidingen;

➢ Bepalen wat de specifieke toegevoegde waarde

van apothekers zou zijn in die multidisciplinaire programma's;

➢ Zorgen voor de inhoud daarvan.

7. Imago versterken

➢ Een logo en een slogan voor zelfstandige apothekers uitwerken;

➢ Een eigen en/of gepersonaliseerd productgamma

uitwerken per apotheek.

8. Levering aan huis

➢ Lokale pilootprojecten opstarten om de

meerwaarde na te gaan van een gebundelde thuislevering van geneesmiddelen.

9. Specialisatie apothekers

➢ Het uitwerken van nieuwe vaardigheden (oncologie, vaccinatie,...) na behalen van aanvul-lende certificaten

➢ Apothekers die opgeleid zijn in specifieke domei-

nen beschikbaar maken voor een groep apothek-en.

Werkgroepen

Vervolgens werden werkgroepen opgestart om te begin-nen met de concrete uitwerking van de weerhouden thema's! Meer dan 80 apothekers nemen deel aan de werkgroepen. De Brusselse apothekers worden er vertegenwoordigd door de deelname van onze bestuursleden. We houden jullie op de hoogte van het vervolg...

Tijdens elk griepseizoen is het spannend af-

wachten of het vaccin voldoende bescherming

biedt.

Elk jaar worden de virussen die verantwoordelijk zijn

voor de griepepidemie alsook hun antigene eigenschap-

pen geanalyseerd om de doeltreffendheid van het

griepvaccin te controleren.

Op basis daarvan voorspelt men welke stammen met

de grootste waarschijnlijkheid het beste beschermend

effect zullen hebben voor het volgende seizoen.

Griep bij mensen wordt veroorzaakt door 2 typen

griepvirus, A en B. De subtypes van het virus worden

bepaald door antigenen aan het oppervlak. Deze zijn

erg gevoelig aan verandering doorheen de tijd

(antigene drift), vandaar de noodzaak tot jaarlijkse vac-

cinatie. Indien de antigene drift sterk is, en dus het

circulerend virus sterk afwijkt van het voorspelde vac-

cin heet dit een mismatch. Sinds de pandemie in 2009

veroorzaken binnen type A de subtypes H1N1pdm09 en

H3N2 griep, en binnen type B de evolutionaire lijnen B/

Victoria/2/87 en de B/Yamagata/16/88.

Er bestaat geen kruisbescherming tussen beide A-

stammen en doorheen de tijd ziet men dat de

kruisbescherming tussen de B-lijnen ook afneemt. De

laatste jaren zag men met het trivalent vaccin, waarbij

men koos voor één B-lijn, dan ook vaker een mismatch.

We zien dan ook dit jaar voor het eerst dat enkel

quadrivalente vaccins op de Belgische markt

worden gebracht.

Beschikbare griepvaccins 2018-2019

Voor zover wij weten wordt dit jaar geen intradermaal

noch levend geattenueerd intranasaal vaccin gecom-

mercialiseerd.

Volgens de gegevens waar wij momenteel over bes-

chikken, zullen de griepvaccins, beschikbaar op de Bel-

gische markt voor de winter 2018-2019, allen quadriva-

lent zijn, en als volgt samengesteld:

GRIEPVACCINS 2017-2018

InfluvacTetra® (Mylan)

(CNK 3720935)

AlpharixTetra® (GSK)

(CNK 3745577)

Vaxigrip Tetra® (Sanofi

Pasteur)

(CNK 3742780)

A/Michigan/45/2015

(H1N1) pdm09 IVR-180 IVR-180 NYMC X-275

A/Singapore/INFIMH-16-0019/2016 (H3N2)

NIB-104 NIB-104 IVR-186

B/Colorado/06/2017 NYMC BX-69A NYMC BX-69A NYMC BX-69A

B/Phuket/3073/2013 B/Phuket/3073/2013 (wild type)

B/Phuket/3073/2013 (wild type)

B/Phuket/3073/2013 (wild type)

Doelgroepen voor vaccinatie

De HGR adviseert de volgende risicogroepen te vaccineren,

en dit in dalende volgorde van voorrang:

Groep 1: Personen met een verhoogd risico op compli-

caties

➢ Zwangere vrouwen die in het tweede of derde tri-

mester van hun zwangerschap zijn tijdens het

griepseizoen. Vaccineren kan vanaf het tweede tri-

mester.

➢ Patiënten vanaf 6 maanden die lijden aan een onder-

liggende chronische aandoeningen (ook als gestabi-

liseerd) van de longen (inclusief ernstige astma), het

hart (uitgezonderd hypertensie), de lever, de nieren,

aan metabole aandoeningen (bv diabetes), BMI>35,

aan neuromusculaire aandoeningen of natuurlijke of

geïnduceerde immuniteitsstoornissen.

➢ Alle personen vanaf 65 jaar

➢ Personen die in een instelling verblijven

➢ Kinderen vanaf 6 maanden tot 18 jaar die een lang-

durige aspirinetherapie ondergaan

Groep 2: Personen werkzaam in de gezondheidssector

Groep 3: Personen die onder hetzelfde dak wonen als

➢ De risicopersonen uit groep 1

➢ Kinderen jonger dan 6 maanden

Daarnaast acht de HGR het ook zinvol om alle personen

tussen 50 en 65 jaar te vaccineren, zelfs al behoren ze

niet tot doelgroep 1. Het gaat in dit geval vooral om perso-

nen die roken, excessief drinken en/of zwaarlijvig zijn

(BMI>30). Deze factoren verhogen het risico op compli-

caties bij griep.

Het Center for Disease Control and Prevention (CDC) ad-

viseert zich te vaccineren tegen het eind van oktober. Het

duurt tot ongeveer 2 weken na de vaccinatie om een vol-

doende hoog gehalte te hebben aan antilichamen. Echter,

latere vaccinatie is ook nog aan te raden. Vaccinatie kan

verdergaan gedurende het volledige griepseizoen, zelfs nog

tot in januari of later. Het seizoen kan ook onder bepaalde

omstandigheden verlengd worden tot de maand mei.

Over het algemeen is één dosis voldoende. Ook bij

kinderen vanaf 6 maand raadt men de volledige dosis van

0,5ml aan omdat is aangetoond dat deze een betere immu-

nogeniciteit oplevert zonder meer bijwerkingen te veroor-

zaken. Bij kinderen tussen 6 maand en 9 jaar, is een 2e

dosis van het vaccin noodzakelijk binnen de 4 weken voor

een voldoende respons, indien zij voor het eerst gevac-

cineerd worden.

Influvac Tetra® is enkel geregistreerd voor gebruik bij vol-

wassenen, Alpharix Tetra® en Vaxigrip Tetra® kunnen

gebruikt worden bij kinderen vanaf 6 maand.

Het geïnactiveerde vaccin wordt bij volwassenen bij voor-

keur intramusculair toegediend in de deltaspier in de bo-

venarm. De anterolaterale zij van de dijspier is een tweede

optie.

Bron: CWOA

Een nieuw hoofdstuk in de campagne van de

“huisapotheker”, schrijf het samen met ons !

JULLIE ERVARING INTERESSEERT ONS

De nieuwe dienstverlening van de huisapotheker werd vorig jaar in oktober gelanceerd en was meteen een schot in de roos, dankzij het enthousiasme van jullie allen ! De campagne wordt nu verdergezet om de dienstverlening stevig te verankeren en de relatie met je patiënten verder te consolideren. Om dat nieuwe hoofdstuk van de campagne in te vullen, zouden we graag een beroep willen doen op jullie ervaringen.

EEN VOORKEUR VOOR ECHTE VERHALEN

De communicatie die we voorbereiden zal zich concen-treren op de meerwaarde van de huisapotheker. Erva-ringen van jouw patiënten binnen het kader van de dienstverlening die je hen biedt, zullen het uitgangspunt vormen van de communicatie. Ook interessante anek-dotes over de samenwerking met artsen ontvangen we graag.

ANONIMITEIT GEGARANDEERD

Wees gerust : de getuigenissen die jullie ons toesturen, zullen niet zomaar gebruikt worden zoals je ze ons be-zorgt. We waken over de anonimiteit van iedere apotheker door de verhalen te herschrijven ; zo zal geen enkele identiteit van personen achterhaald kunnen worden.

WAT MOET JE DOEN ?

Wil je meewerken aan de nieuwe fase van de campagne en heb je “echte verhalen” die je graag wil delen met ons ? Bezorg ons dan de volgende informatie :

1. Naam en telefoonnummer  2. Vertel ons jouw verhaal in enkele lijnen  3. Bezorg ons dit document terug per mail of bel ons 

➢ Mail: mypharmastory@gmail.com

➢ Tel: 0496/26.27.26 Opgelet : de helpdesk is

beschikbaar om jouw verhaal te ontvangen of om te antwoorden op eventuele vragen van 10 tot 31 juli, telkens op dinsdag van 10 uur tot 13 uur en op vrijdag van 13 uur tot 16 uur.

HUISAPOTHEKER, EEN NIEUWE CAMPAGNE

De meeste apothekers hebben in oktober 2017 de affiche ’huisapotheker’ zichtbaar in hun apotheek opgehangen. We zijn nu meer dan een half jaar verder, en veel van die affiches zijn ondertussen vuil of beschadigd.

Wil je ook een duurzame en permanente oplossing om uw rol als huisapotheker in de verf te zetten? Dan kan je alsnog een raamsticker bestellen via UPB-AVB.

Deze permanente, transparante raamsticker met een diameter van 61cm kan u op uw vitrine kleven en zet de dienst huisapotheker in de kijker zonder te slijten.

Leden van de tarificatiedienst kunnen de affiche

bestellen voor 12,10€ (btw incl.) en ontvangen ze

via de ophaling van de voorschriften.

Niet-tariferende leden kunnen de affiche bestel-

len aan 18,60€, verzendingskosten en btw incl.

En ontvangen de sticker via de post. Bestellen kan

nog steeds, het volstaat om ons een mailtje te stu-

ren: team@upb-avb.be

RAAMSTICKERS

RUBRIEK VAN DE PARTNERS

U droomt van vakantie? HUMAN SUPPORTS MEDICAL maakt de

droom waar !

Human Supports Medical

is een uitzendkantoor gespecialiseerd in de recrutering en selectie van medische profielen, waaronder personeel in de farmasector. Wij stellen u graag apothekers en apotheekassistenten ter beschik-king die u inplant op de tijdstippen die u verkiest, volgens uw noden (opvangen van verlofperiodes, tijdens het weekend, voltijds of deeltijds, volgens een vast of flexibel uurrooster, etc)

Hoe gaat het concreet in zijn werk?

- Human Supports Medical treedt op als officiële werkgever van de uitzendkracht

- Wij factureren enkel de gepresteerde uren (m.a.w. periodes van arbeidsongeschiktheid zoals ziekte worden niet aan u gefactureerd)

- U kan vooraf kennismaken met de geselecteerde kandidaten

Voordelen :

- Vaste kostprijs/uur

- Bij onvoorzien wegvallen van de uitzendkracht (vb. door ziekte) garanderen wij een evenwaar-dige vervanger/-ster, uiteraard aan dezelfde voorwaarden (u hoeft m.a.w. uw vakantie niet te onderbreken)

- Wij zijn dagelijks bereikbaar van 07u00 tot 22u00 – 365 dagen/jaar

- Wij beschikken over een uitgebreide pool apothekers en apotheekassistenten. Dit stelt ons in staat om u snel een oplossing te bieden bij onverwachte of last-minute aanvragen

Voor bijkomende informatie :

contacteer ons via onderstaande coördinaten – wij zijn dagelijks bereikbaar van 07u00 et 22u00 (ook tijdens het weekend)

Human Supports Medical Vlaanderen:

T +32 09.296.40.54

mail: vlaanderen.nursing@humansupports.be

ZOEKERTJES

JOBAANBIEDINGEN

UPB-AVB zoek een apotheker(es) coördinator en directeur tarificatiedienst. Cfr. Pagina 3.

Pharmacie située à Laeken cherche pharmacien(ne) pour 3 après-midis par semaine. Clientèle de quartier, programme Greenock, bonne ambiance de travail. Contact : 0477/22.18.69 ou phie.waterlot@skynet.be Cherche pharmacien(ne) pour quelques samedis matin par mois 9h30-13h sur Etterbeek Contact : fredgoffin@gmail.com 0475/20.34.23 ij zijn op zoek naar ’n tweetalige medewerker/ster voor een innovatief project in onze Pharmaceutische groep. De ge-vraagde kandidaat dient over ’n veelzijdige interesse en kennis te beschikken aangaande voeding, verzorging en cosmetische toepassingen. De kandidaat heeft ’n commercieel profiel en heeft ’n ruime groepsgeest. Gelieve uw CV te versturen naar jochmans@spsnv.be Pharmacie centre Bruxelles cherche pharmacien remplaçant (de préférence étudiant) pour les mois de juillet et août 2018. Contact : 02/511.79.52 Pharmacie 1080 BXL recherche pharmacien(ne) 1j/sem sys-tème info greenock. Contact : 02/411.87.13 Phie à 1030 Bruxelles, cherche assistante motivée et expéri-mentée, pour la période du 25.06.2018 au 01.08.2018. Con-tact : 0478/54.27.36 Wij zijn op zoek naar een 2-talige(nl/fr) collega m/v om ons team te versterken in onze apotheek te Dworp. (assistent(e) of apotheker(es)). Inlichtingen: sofiecrepel@gmail.com Pharmacie de quartier à Bruxelles cherche pharmacien(ne) adjoint(e) pour compléter son équipe (2 pharmaciennes et 1 assistante) 2 à 3 jours par semaine et 1 samedi matin sur 2 (20 à 30 heures par semaine). Programme Greenock Contact : 0472/99.54.95 Pharmacie à Uccle cherche pharmacien titulaire ou adjoint souriant et dynamique à partir du mois d'avril. Petite officine dans un quartier commerçant. Contact : 0487/57.25.47 ou kelouari@gmail.com Recherchons Pharmacien(ne) bilingue (FR-NL) à BXL pour temps plein. Programme Greenock. Contact : 0488/02.54.54 Pharmacie Woluwe St Lambert cherche pharmacienne ad-jointe. la connaissance des langues (néerlandais et anglais) est un plus. Des compétences en nutrition, phyto, aroma, cosmetiques ainsi qu'une approche globale en conseils asso-ciés sont nécessaires. Contact : envoyez votre CV à : cherchepharmacienadjoint@gmail.com

Pharmacie à Etterbeek, quartier La Chasse, recherche un(e) pharmacien(ne) les mardis et vendredis ( +/- 15h à répartir ). Contact : 0485/020.656 ou par mail via info@pharmaciedelachasse.be Pharmacie située à 1030 Bruxelles cherche assistante expéri-mentée de plus 10 ans d‘expérience , système info greenock, pour le mardi. Contact : 0478/54.27.36 Pharmacie moderne à Auderghem est à la recherche d'un(e) pharmacien(ne) remplaçant(e) bilingue, jusqu'à 31.03.2018. Pharmacie facilement accessible en transports en com-mun/voiture. Contact : 0478/20.50.00 Pharmacie située à Anderlecht cherche pharmacien(ne) ad-joint(e) 35h/semaine. Contact : Tél. 0497/68.55.80 Apoteek in Brussel zoekt apoteker(es) provisor 4 dagen per week Tel. 0477/91 04 25 Pharmacie située à Laeken cherche pharmacien(ne) pour 1 après-midi par semaine (si possible le mercredi). Contact : Tél: 0477/22.18.69 Apotheek te St-Genesius-Rode zoekt gemotiveerde, tweetalige apotheker (m/v) of apotheekassistent(e) om het team te ver-sterken. Voltijdse betrekking of overeen te komen. GSM 0496/92.59.79 en/of email maria-na.tournov@hotmail.com Pharmacie dans le quartier du Châtelain (Ixelles) cherche un pharmacien adjoint à temps plein (avec de préférence des connaissances en nutrithérapie). Contact : 0495/22.14.48

KANDIDATEN OVERNEMERS Recherche officine à remettre autour de Bruxelles, dans le Brabant Wallon ou Flamand, avec un chiffre d'affaires de mini-mum 1 million d'euros. Contact : mb790432@proximus.be

Wil u ook een zoekertje plaatsen? Stuur ons via team@upb-avb.be de inhoud van uw be-richt en wij verspreiden het (gratis) onder onze leden via de website, de TD INFO en de Pharmabulletin.

Wil u een melding ontvangen wanneer er een apotheek wordt overgelaten? Schrijf u dan in op de nieuwsbrief “Melding overname” door een e-mail te

sturen naar team@upb-avb.be.

WERKZOEKENDEN

Apothekers

Pharmacienne expérimentée, spécialisée nutri, trilingue Fr/Nl/Ang, cherche 1 jour/semaine, région bruxelloise. Très bon contact avec la clientèle, patiente, souriante et fiable.Connaissance pro-gramme Greenock et Nextpharm. Contact : marianne.lhoest@gmail.com Pharmacienne 5 ans d'expérience cherche emploi dans la région liégeoise 2jours et demi par semaine. Disponible à partir du mois de mai 2018. Contact : alina86calugarita@gmail.com ou GSM 0488/70.01.53 Jeune pharmacienne motivée cherche emploi sur Bruxelles pour un temps partiel ou mi-temps (diplômée en 2014). Langues par-lées: Français, Arabe, Rif, Anglais et quelques notions en Néer-landais. Contact : 0486/96.27.17 Apotheker-vervanger met ervaring (NL, FR, ENG) zoekt vervan-gingen in Brussel. Meer info en beschikbaarheden via: www.pharmacycle.be Pharmacien, 5 ans d’expérience, cherche CDD de 3-4 mois à par-tir de janvier 2018 en région bruxelloise ou Hainaut. (Logiciel : Officinal, Ipharma, Sabco). Contact : clementine.lienart@gmail.com Pharmacienne diplômée de l'ULB cherche emploi comme phar-macienne adjointe ou pour remplacement. Contact : 0483/26.40.70 Pharmacien diplômé en juin 2017 recherche un temps plein ou mi temps CDI ou CDD sur Bruxelles. Contact : 0467/62.66.43 ou awsaleban777@gmail.com Pharmacienne diplômée en septembre 2017 motivée, dynamique et souriante recherche un temps partiel ou temps plein sur Bruxelles et en Wallonie. Disponible immédiatement. Con-tact : 0472/59.96.41 Pharmacien diplômé en Septembre 2017 (ULB), recherche un mi-temps ou temps plein sur Bruxelles et en Wallonie. Disponible immédiatement. Contact : 0493/44.00.14 ou fwtalom23@gmail.com Etudiant motivé , dynamique et précis, en fin de cursus en Sciences Pharmaceutiques à U.C.L et actuellement disponible (2h/cours semaine), cherche un job en officine. Contact : 0489/94.21.58 Pharmacien disponible pour remplacements à Bruxelles à partir de février 2018. Contact : 0472/85.87.76 Pharmacien 15 ans expérience cherche emploi à partir du 11 sep-tembre 2017. Regions: Ath.Bruxelles.Mons.Tournai.Charleroi. Contact : 0473/95.24.38 Pharmacienne, motivée, 13 ans d'éxpérience, cherche 2jours/semaine sur Bruxelles à partir de Septembre (pas les Mercredis). Contact : 0496/65.44.63

Farrmaceutisch-technisch assistenten

Assistante en pharmacie indépendante libre pour remplacement quelques heures, journée complète ou période plus longue. Con-tact : 0498/466.366 Assistante en pharmacie sortie en 2002, recherche un 3/4 ou temps plein sur Braine l'alleud, Waterloo ou Bruxelles. Disponible à partir de mai 2018. Contact : 0473/43.93.89 Jeune assistante en recherche d'emploi sur Bruxelles, motivée, ponctuelle, agrée et expérimentée avec 5 ans dans le milieu hos-pitalier et également en officine privée. Contact : pinarceylan@outlook.fr Assistant pharmacien, je suis à la recherche du travail sur Bruxelles à temps plein.. Contact : 0489/03.58.82 ou mail : Ndulijonathan11@gmail.com Assistant pharmacien, diplômé en juin, je suis à la recherche du travail sur Bruxelles ou Charleroi. Contact : steward152001@yahoo.fr Assistante pharmaceutique- technique, 14 ans expérience, cherche en région bruxelloise à temps plein. Contact : 0489/40.04.04 Assistante pharmacie chercher emploi dans la région de Charle-roi. Diplômée en 1989. Libre immédiatement. Contact : 0491/63.68.99 Assistante Pharmacie, diplômé en 2015 cherche un temps plein (Bruxelles) Contact : 0488/98.77.46 Mail : Medinee@Hotmail.be Jeune assistante recherche emploi sur Bruxelles et alentours , très motivée et efficace dans le travail. Contact : 0486/65.62.74 Jeune diplômée et agrée en assistance en pharmacie je suis à la recherche d'un emploi dans ce domaine et suis directement dis-ponible pour tout type de contrat. Contact : sihamrani@outlook.com Assistante en pharmacie, je cherche un mi-temps dans la région BXL, 11 ans d’expérience, très dynamique, adore le conseil médi-cal ainsi que les préparation des magistrales, disponible immédia-tement. Contact : 0487/95.89.61 Jeune assistante pharmacie agrémentée. Disponible immédiate-ment pour un CDD ou CDI sur Bruxelles. Possédant Carte Activa et Start. Contact : 0487/93.82.53 ou srh1070@hotmail.com Assistante en pharmacie cherche un emploi à mi-temps sur Bruxelles. Expérience : 2 ans et demi chez Multipharma . Sous plan activa. Dynamique, minutieuse, souriante. Contact : 0489/26.89.31 Assistante pharmaceutico-technique diplômée en 2010, enthou-siaste, motivée, ponctuelle, sérieuse, qui aime le travail d’équipe, disponible immédiatement; 5 ans d'expérience dans une pharma-cie à Schaerbeek; recherche un emploi à temps plein ou partiel sur Bruxelles et alentour. Contact : elifkandemir@live.be

APOTHEKEN OVER TE NEMEN: ZIE VOLGENDE BLZ... Wil u een melding ontvangen wanneer er een apotheek wordt overgelaten? Schrijf u dan in op de nieuwsbrief “Melding overname” door een e-mail te sturen naar

team@upb-avb.be.

Redactie: Laure Geslin

Francis Van der Maren

Opmaak: Chantal Breuer

Rosa Martin

Illustraties: iStockphoto Laure Geslin

UPB-AVB Apothekersvereniging

van Brussel

Kolonel Bourgstraat 127-129 Bus 4 1140 Brussel

Tel. : 02/219.40.56 Fax : 02/217.82.64

E-mail : team@upb-avb.be Website : www.upb-avb.be

OVER TE NEMEN APOTHEKEN

Pharmacie en société à remettre sur Ander-lecht. Chiffre juin 2017 : 726 000 euros, très bonne marge plus ou moins 34%. Con-tact : 0489/02.94.97 Apotheek te koop: grote apotheek gelegen in driehoek Brussel – Mechelen – Leuven. Verkoop aandelen. Privé woonst mogelijk. Hogere prijsklasse. Meer info: Accofisc Kort-rijk BVBA, Gunther Kerkhof : 056/231 880 - gunther.kerkhof@accofisc.be A céder Hainaut, cause décès : pharmacie en personne physique. Bonne situation, patientèle locale et de passage. CA :400 000 euros, pas de homes. Con-tact : 071/40.39.13 ou 0476/46.21.19 de 19h à 20h Pharmacie à vendre dans la région du Hai-naut Occidental CA >1,3mio€ Contact : Marc Geudewert 0495/46.58.23 ou mgeudewert@deloitte.com Aangename apotheek (Etterbeek/Woluwe) BVBA in woonwijk nabij ziekenhuis. Goede winstmarge. Geen RVT, geen OCMW. ZC 500.000€. Geen personeel over te nemen. Gunstige prijs. Tel na 19u 0497/82.03.10 Officine à céder à 1000 Bruxelles centre. Pharmacie au chiffre d'affaires de l'ordre de 450.000 Euros HTVA et en progression constante. Situation de grand passage. A développer. Pas de collectivités. Prix inté-ressant. Habitation en bon état. Répartie sur 4 étages. L'immeuble est composé d'une cave, de la pharmacie, d'un espace préparation, d'un espace bureau, salon,

salle à manger, deux salles de bain, quatre chambres dont une de 48m² avec mezza-nine. Contact: 0471/39.17.36 Pharmacie à remettre avec cabine de soins et d’amincissement, dans une galerie com-merçante. Bon potentiel avec une excel-lente marge brute. Vente, pour cause de maladie, à un prix intéressant. Contact : 0484/76.32.43. Curieux s’abstenir Pharmacie à remettre sur Anderlecht. Chiffre d’affaires 900000 €, SPRL, locataire, réelles possibilités de développement. Con-tact : 0477/73.55.09 Pharmacie à remettre à Bruxelles, CA 635000€. Pour plus d’informations : phar-macie_a_vendre@hotmail.com Apotheek over te laten te 1050 Brussel, recent gerenoveerd instapklaar – klein za-kencijfer maar goede groeimogelijkheden. Tel. na 20u : 0470/12.15.54 A remettre à Woluwé Saint-Lambert, phar-macie de quartier en SPRL (clientèle Union Européenne, à proximité d’une école, de 3 crèches et d’un centre médical), CA de 426000 € en progression, avec ou non achat du bâtiment (rez 100m²). Tél. après 19h : 0486/75.88.76. Pharmacie à remettre située à Schaerbeek, avec ou sans bâtiment. C.A. 360.000 €. GSM : 0473/47.37.26 Schaerbeek, pharmacie à remettre avec ou sans bâtiment. CA 300000€. Contact : 02/241.15.64