vorming voor beginnende stagemeesters...veiligheid van cox-2 inhibitoren en nsaid’s in de...
TRANSCRIPT
1
Vorming voor beginnende stagemeesters
Apr. Karen Pieters (Stagecoördinator)
Prof. Gert Laekeman (Voorzitter van de Stagecommissie)
Prof. Veerle Foulon (Lid Stagecommissie)
Apr. Marc Naegels (Ervaren stagemeester)
• Introductie
• Module 1: De voorbereiding: Klaar voor de start?
• Module 2: Van start naar eindmeet: Hoe de stagiair begeleiden?
• Afsluiting en receptie
Programma
• Voorbereiden op de start van de stage
• Informatie, tips en hulpmiddelen aanreiken voor een goede begeleiding van de stagiair
• Contact en communicatie stimuleren en verbeteren
Meer (praktische) informatie?
• Stagemap
• Stagewebsite: www.pharm.kuleuven.be/stage
Doelstellingen vorming
2
• Wie ben je, waar is je apotheek gelegen, hoeveel jaar sta je al in het beroep?
• Begeleidde je al eerder een stagiair?
• Waarom wil je een stagiair begeleiden?
Kennismaking
Module 1
De voorbereiding:
Klaar voor de start?
3
Wie is de student?
De opleiding
Bachelor in de farmaceutische
wetenschappen
(3 jaar)
Master in
Farmaceutische
Zorg
(2 jaar)
Master in
Geneesmiddelen
ontwikkeling
(2 jaar)
Zie stagemap p.123
De opleiding
Master in
Geneesmiddelen
ontwikkeling
(2 jaar)
Master in
Farmaceutische
Zorg
(2 jaar)
apotheek
stage
leraren
opleiding
apotheek
stage
industrie
stage
leraren
opleiding
4
Bachelor in de farmaceutische wetenschappen
5 grote lijnen:
• Basiswetenschappen
• Het geneesmiddel: aangrijpingspunten en werkingsmechanisme
• Het geneesmiddel: ontwikkeling, productie en analyse
• Farmaceutisch werkveld
• Mens en maatschappij
Bachelor in de farmaceutische wetenschappen
• Basiswetenschappen
– Anorganische chemie
– Organische chemie
– Natuurkunde met elementen van wiskunde
• Het geneesmiddel: aangrijpingspunten en werkingsmechanisme
– Celbiologie
– Metabolisme en metabole regeling
– Celfysiologie
– Orgaanfysiologie en –anatomie
– Farmacologie en farmacokinetiek
– Medicinale chemie
– Microbiologie
– Ziekteleer
Bachelor in de farmaceutische wetenschappen
• Het geneesmiddel: ontwikkeling, productie en analyse– Algemene plantkunde en overzicht van geneeskrachtige
planten
– Farmaceutische biologie
– Farmaceutische biotechnologie
– Analyse van organische geneesmiddelen
– Biofarmaceutisch onderzoek
– Farmaceutische hulpstoffen
– Formulering en bereiding van geneesmiddelen
• Farmaceutisch werkveld– Het geneesmiddel: van ontwikkeling tot aflevering
– Kennismakingsstage in een apotheek
– Kennismakingsstage in industrie, ziekenhuisapotheek of laboratorium voor klinische biologie
– Farmaceutische data-analyse
– Basisprincipes van dringende medische hulpverlening
5
Bachelor in de farmaceutische wetenschappen
• Mens en maatschappij
– Wijsbegeerte
– Communicatiepsychologie voor apothekers
Steeds combinatie van:
• Hoorcolleges
• Oefeningen
• Practica
Master in de farmaceutische wetenschappen
→ Welke masteropleiding volgt uw stagiair?
Master in
Geneesmiddelen
ontwikkeling
(2 jaar)
Master in
Farmaceutische
Zorg
(2 jaar)
apotheek
stage
leraren
opleidingapotheek
stage
industrie
stage
leraren
opleiding
Master in de farmaceutische zorg
• Farmacotherapie
• Toxicologie
• Receptuurkunde
• Farmaco-economie
• Klinische chemie en medische beeldvorming
• Adviezen zelfzorggeneesmiddelen
• Dermofarmacie
• Fytofarmaca
• Diergeneesmiddelen
• Medische materialen thuiszorg
• Algemene concepten van farmaceutische zorg m.i.v. communicatie
• Stage in een ziekenhuisapotheek OF klinische stage
6
Master in de farmaceutische zorg
Masterproef:
• Omvangrijk onderdeel van de masteropleiding: 24 ECTS (totaal 60 ECTS)
• Gericht op het ontwikkelen van onderzoeksvaardigheden
• Concept:
– 4 grote onderdelen
– mix van zelfstandig werk en groepswerk
– integratie van fundamenteel onderzoek en apotheekpraktijk
LITERATUUR PROJECT PLAN
ONDERZOEKSPROJECT
EINDRAPPORT
JAAR 1 JAAR 2
LITERATUUR PROJECT PLAN
ONDERZOEKSPROJECT
EINDRAPPORT
JAAR 1 JAAR 2
Individuele opdracht
Elke student onderzoekt één aspect van het thema
voorbereiding op groepswerk
formuleren van onderzoeksvragen
VOORBEELDEN VAN LITERATUUROPDRACHTEN:
Gastro-intestinale veiligheid van COX-2 inhibitoren en NSAIDs
Kosteneffectiviteit van COX-2 inhibitoren en NSAIDs
VOORBEELD VAN EEN THEMA
Veiligheid van COX-2 inhibitoren en NSAID’s in de behandeling van osteoarthrose in ambulante zorg
LITERATUUR PROJECT PLAN
ONDERZOEKSPROJECT
EINDWERK
JAAR 1 JAAR 2
Groepswerk
Opstellen van onderzoeksvragen
Uitdenken van methodologie
Voorbereidend werk
VOORBEELD:
Opstellen vragenlijsten; klaar maken dossier ethische commissie
Aanmaken databank; opstellen analyseplan
7
LITERATUUR PROJECT PLAN
ONDERZOEKSPROJECT
EINDWERK
JAAR 1 JAAR 2
Indien mogelijk in aansluiting met de stage in
een officina
Concreet uitvoeren van onderzoek
VOORBEELD:
Bevragen van therapietrouw en levenskwaliteit bij patiënten die COX-2 inhibitoren gebruiken
Verzamelen van gegevens ivm co-medicatie
Analyseren van de data
LITERATUUR PROJECT PLAN
ONDERZOEKSPROJECT
EINDWERK
JAAR 1 JAAR 2
Individuele opdracht
Onderzoeksresultaten bediscussiëren in het licht van de literatuur
Doel:
Kritische apothekers,
Klaar voor een grotere rol in de
gezondheidszorg
Master in de farmaceutische zorg
Andere onderdelen masterproef:
• Stage in een ziekenhuis (4 weken):
– Klinische stage: stage op een patiëntenafdeling
– Officinale stage: stage in een ziekenhuisapotheek
• Algemene concepten farmaceutische zorg m.i.v. communicatie
8
Master in de farmaceutische zorg
Thema’s masterproef 2010-2011:
• Therapietrouw
• E-zorgplan
• Interacties in psychiatrische ziekenhuizen
• Beslisbomen voor afleveren OTC geneesmiddelen
• Cybele
• MFO in het RVT
• Heroineverslaving
• Generiek geneesmiddelenbeleid in Europa
• Terugbetaling van geneesmiddelen in België
Master in de farmaceutische zorg
Wat KENNEN en KUNNEN deze studenten?
• Magistraal: – theoretische kennis van formulering, bereiding en controle van
geneesmiddelvormen
– vaardigheden in de bereiding van de voornaamste geneesmiddelenvormen
– opzoeken van informatie om een geschikte bereidingsmethode op te stellen
– opstellen van protocollen, rapporteren van bevindingen,…
• Geneesmiddelen:– inzicht in de wisselwerking tussen geneesmiddel en organisme
– theoretische kennis van de verschillende klassen van geneesmiddelen, m.i.v. indicaties, nevenwerkingen, risico’s van overdosering,…
– productnamen (beperkt, gebaseerd op ervaring in ziekenhuis)
– inzicht in behandelingsschema’s, medicatieprofielen,…
Master in de farmaceutische zorg
Wat KENNEN en KUNNEN deze studenten?• Adviezen voor zelfzorg, m.i.v. communicatie (WHAM vragen,
keuze van aanpak, adviesverstrekking)• Dermofarmaca (geneesmiddelen, adviesverstrekking)• Geneesmiddelen voor diergeneeskundig gebruik
(geneesmiddelen, adviesverstrekking)• Fytofarmaca (evidentie, toepassingen)• Medische materialen voor de thuiszorg (overzicht,
toepassingen) • Farmaceutisch werkveld:
– inzicht in hoe patiënten met geneesmiddelen omgaan (patiënteninterview)
– inzicht in het belang van communicatie
– opstellen van schriftelijke informatie voor patiënten– principes van medische beeldvorming
– principes van staalname, bepaling van klinisch biologische parameters en standaardwaarden
9
Master in de farmaceutische zorg
Wat KENNEN en KUNNEN deze studenten?
Algemene vaardigheden:
• opzoeken van literatuur
• interpreteren van wetenschappelijke artikels
• schrijven van een rapport
• stellen van onderzoeksvragen
• uitvoeren van onderzoeksopdrachten
• werken in groep
• presenteren
Master in de geneesmiddelenontwikkeling
• Farmacotherapie
• Toxicologie
• Receptuurkunde
• Farmaco-economie
• Basismodule geneesmiddelenontwikkeling
• Keuzevakken
Master in de geneesmiddelenontwikkeling
Masterproef:
• Omvangrijk onderdeel van de masteropleiding: 24 ECTS
• Gericht op het ontwikkelen van (laboratorium)onderzoeksvaardigheden
• Concept:
– 2 grote onderdelen
– zelfstandig werk in een onderzoeksafdeling
10
ONDERZOEKS WERK
ONDERZOEKSPROJECT
SCHRIJVEN
JAAR 1 JAAR 2
Praktisch onderzoek in een laboratorium
Vaak gelinkt met doctoraatsonderzoek
Individueel werk
Onderzoeksrapport Literatuuronderzoek
Schrijven van een onderzoeksvoorstel
Integratie van eigen experimenteel werk
en theoretische mogelijkheden
Master in de geneesmiddelenontwikkeling
Wat KENNEN en KUNNEN deze studenten?
• Magistraal: – theoretische kennis van formulering, bereiding en controle van
geneesmiddelvormen
– vaardigheden in de bereiding van de voornaamste geneesmiddelenvormen
– opzoeken van informatie om een geschikte bereidingsmethode op te stellen
– opstellen van protocollen, rapporteren van bevindingen,…
– analyseren van een probleem, voorstellen van oplossingen
• Geneesmiddelen:– inzicht in de wisselwerking tussen geneesmiddel en organisme
– theoretische kennis van de verschillende klassen van geneesmiddelen, m.i.v. indicaties, nevenwerkingen, risico’s van overdosering,…
Master in de geneesmiddelenontwikkeling
Wat KENNEN en KUNNEN deze studenten?
• Farmaceutisch werkveld:
– principes van staalname, bepaling van klinisch biologische parameters en standaardwaarden
• Algemeen:
– uitvoeren van onderzoeksopdrachten
– opzoeken van literatuur
– interpreteren van wetenschappelijke artikels
– schrijven van een rapport
11
De student
Studentkenmerken
• Voorkennis
– farmaceutische zorg / geneesmiddelenontwikkeling
– goede cijfers / hakken over de sloot
– feitenkennis / praktisch inzicht
– apotheek thuis, voorbereidende stages, vakantiewerk,…
• Motivatie
– duidelijke doelstellingen / stage als oriëntatie
– 9 to 5 / grenzeloze inzet
– patiëntenzorg / werk achter de schermen
Studentkenmerken
• Metacognitie
– zelfgestuurde student
– extern gestuurde student
– stuurloze student
• Leerstijlen
– Model van Kolb• De bezinner
• De denker
• De beslisser
• De doener
– Model van Vermunt• Reproductiegerichte stijl
• Betekenisgerichte stijl
• Toepassingsgerichte stijl
12
Wie is de student die je zal begeleiden?
Ken je de student die je zal begeleiden?
Wat weet je over deze student?
Weet je wat de student van jou verwacht?
Leren tijdens de stage: Rol van de stagemeester
De leeromgeving
13
Wat is een goede leeromgeving?
Is je apotheek klaar voor het begeleiden van een stagiair?
Wie zal de stagiair begeleiden?
De leeromgeving
Einde module 1
14
Module 2
Van start naar eindmeet:
Hoe de stagiair begeleiden?
De doelstellingen
Zie stagemap p.10
• Afleveren van geneesmiddelen
• Bereiden van geneesmiddelen
• Administratie & logistiek
• Correcte opbouwende attitude
• Professionele communicatie
• Ingesteldheid levenslang leren
+ PraktijkKENNIS
Zie evaluatieformulier (in stagemap p.76)!
Doelstellingen van de stage
15
Doelstellingen van de stage
Geneesmiddelen afleveren met aandacht voor de patiënt
• Correct afleveren:
– Op basis van een voorschrift een juist geneesmiddel afleveren
• Gepast informatie verstrekken aan patiënt:
– Relevante informatie geven
– Begrijpelijke informatie geven
– Correcte informatie geven
– Voldoende informatie geven
– Nagaan of de patiënt de gegeven informatie begrepen heeft
Doelstellingen van de stage
Geneesmiddelen afleveren met aandacht voor de patiënt
• Posologie, interacties en nevenwerkingen bewaken:
– Posologie controleren
– Interacties opmerken en op een correcte manier afhandelen
– De patiënt informeren over relevante nevenwerkingen
• Aandacht geven aan 1ste en 2de uitgifte: – 1ste uitgifte: uitleggen wat de patiënt van de medicamenteuze
therapie mag verwachten
– 2e uitgifte: vragen stellen om na te gaan of het therapeutisch doel bereikt werd
• Therapietrouw (waken over over- en ondergebruik,…)
Doelstellingen van de stage
Geneesmiddelen afleveren met aandacht voor de patiënt
• Juiste adviezen voor zelfzorg geven:
– Passende vragen stellen vooraleer over te gaan tot aflevering van een zelfzorggeneesmiddel
– Een geschikt zelfzorggeneesmiddel meegeven
16
Doelstellingen van de stage
Geneesmiddelen kwalitatief bereiden
• Protocolleren:– Bereidingen protocolleren
– Bereidingsprotocols maken die bruikbaar zijn in de stageapotheek
• Kwaliteitsvolle bereidingen maken:– Bereidingen maken die kwalitatief in orde zijn
– Doseringen controleren
– Aandacht besteden aan verpakking, etikettering en bewaring
• Kritisch zijn ten opzichte van zichzelf bij het maken van bereidingen
• Alternatieven formuleren/ Zelfstandig op zoek gaan naar oplossingen
Doelstellingen van de stage
Administratie en logistiek
• Apotheeksoftware hanteren
• Administratieve taken bij het afleveren correct uitvoeren
• Apotheek beheren
• Informatiebronnen gebruiken
Doelstellingen van de stage
Correcte opbouwende attitude
• Stipt
• Nauwkeurig
• Leergierig
• Flexibel
• Kritisch
• Gestructureerd
• Gemotiveerd
• Vriendelijk
17
Doelstellingen van de stage
Professionele communicatie
Met:
• patiënten en/of familieleden
• apotheekteam
• Artsen: communicatie over administratieve en farmacotherapeutische problemen
• verpleegkundigen, hulpverleners, gezondheids-werkers, collega apothekers
Doelstellingen van de stage
PraktijkKENNIS:
• Vakliteratuur doornemen
• Theorie en praktijk in elkaar laten overvloeien
• Oplossingen zoeken voor problemen of vragen
• Wetenschappelijk handelen
De doelstellingen
18
De stagiair is verantwoordelijk voor zijn eigen leerproces
Leeractiviteiten
Drie tijdstippen:• Begin van de stage• Na enkele maanden
• Einde van de stage
Categorieën:• Afleveren geneesmiddelen en begeleiden patiënten
• Maken van magistrale bereidingen• Verwerken van magistrale bereidingen (opzoeken van informatie,
opstellen van protocols,...)
• Opzoeken informatie en verwerken casussen• Logistiek werk
• Administratief werk
• Extra?
Tijdsinvulling tijdens de stage
Tijdsinvulling tijdens de stage
Categorieën:
Afleveren geneesmiddelen en begeleiden patiënten
Maken van magistrale bereidingen
Verwerken van magistrale bereidingen (opzoeken van
informatie, opstellen van protocols,...)
Opzoeken informatie en verwerken casussen
Logistiek werk
Administratief werk
Extra?
19
• Moeilijkheden?
• Discussiepunten?
• Evolutie in de tijdsbesteding?
• Is er een verschil tussen de tijdsbesteding van een afgestudeerde apotheker en een stagiair op het einde van de stage? Waarom wel/niet?
Tijdsinvulling tijdens de stage
• Doelstellingen realiseren
• Opgesteld in samenwerking met stagemeesters
• LEIDRAAD voor stagemeesters en stagiairs
• Persoonlijke invulling van de stage
• Doel per item
• Nuttige tips
Modulair stageplan
Zie stagemap p.107
1. Voorbereidende module
2. Initiatiemodule
3. Instructiemodule
4. Afwerkingsmodule
5. Routinemodule
Reflectie !!
Modulair stageplan
20
Voorbereidende module
• Kiezen stageplaats
• Verwachtingsgesprek
• Doornemen praktijkgerelateerde cursussen
• (Voorbereidende stage)
Initiatiemodule
• Wegwijs in apotheek
• Leren kennen geneesmiddelen
• Voorschriften ‘lezen’
• Eenvoudige magistrale bereidingen maken
Instructiemodule
• Start afleveren van geneesmiddelen
• Adviezen bij zelfzorg
• Magistrale bereidingen
mét intensieve coaching
21
Afwerkingsmodule
• Basisvaardigheden van apotheker worden vervolmaakt
minder coaching, wel opvolging
Routinemodule
• Routine?
• Werken als volwaardige zelfstandige apotheker
• Evaluatie hierop gebaseerd
• Tijdsbesteding?
De praktijk?
Tijdsbesteding volgens studietijdmeting
19,1; 40%
10,2; 21%
3,1; 7%
2,9; 6%
2,7; 6%
7,3; 15%
2,2; 5%Afleveren geneesmiddelen en
begeleiden patiënten
Maken van magistrale bereidingen
Verwerken van magistrale bereidingen
(thuis)
Opzoeken informatie en verwerken
casussen
Opzoeken informatie en verwerken
casussen buiten de stagetijd
Logistiek werk
Administratief werk
22
• Vragen stellen
• Opzoeken van informatie
• Memoriseren
• Oefenen
• Toepassen
• Analyseren van problemen
• Kritisch handelen
• Bijhouden van een stagedagboek
• Reflecteren
• Protocolleren van magistrale bereidingen
Leeractiviteiten
Stageplanning: basisprincipes
• Vaste stageperiode: 13 september 2010 - 20 mei 2011
• Totale periode: 36 weken
– 26 weken apotheekstage
– 10 weken ‘bijkomende activiteiten’:• Lesmaandagen (22 dagen)
• Masterproef (3 weken)
• Werkcollege geneesmiddelenkennis (4 dagen)
• Externe activiteiten georganiseerd door beroepsverenigingen,… (4 dagen)
• Vakantie (1 week)
• Maximaal 4 weken voorafname voor 13 september (vanaf 5 juli 2010)
• Geen ‘bijkomende activiteiten’� aanwezig op stageplaats
Zie stagemap p.15
Stageplanning: Aandachtspunten
• Inplanning modulair stageplan
• Ten laatste na twee maanden aan de balie
• Aanpak bespreken met stagiair!
– Hoe ziet stagiair de planning?
– Wanneer wil hij / zij opdrachten afwerken?
• Laatste 4 weken (minimum) routinemodule
• Evaluatie van de doorlopen module? Cfr. Tussentijdse evaluaties
Zie stagemap p.15
23
Stageplanning
• Stageopdrachten:
– Inbegrepen in 26 weken stage
– Tijdsbesteding!
– Indiendata op kalender
• Maandelijks mailversie van het stageplan
Zie stagemap p.15
• Toets maximale dosissen
• Medicatiehistoriek
• Formuleringsonderzoeken
• Reflecties
• Integrale Kwaliteitszorg
Stageplanning: stageopdrachten
Zie stagemap p. 31
• Voorbeelden van stageplannen
• Per type student: GO of FZ
Stageplannen bekijken
24
Aansturen leeractiviteiten
Modulair stageplan
Opdrachten
Zichzelf bijsturen
Bijgestuurd worden
• Reflecties
• Tussentijdse evaluaties
• Eindevaluatie
• Oriëntatie examen casuïstiek
is een PERMANENT proces !
wisselwerking stagemeester – stagiair !
Bijsturen/Bijgestuurd worden?
Zie stagemap p.72
25
Studentkenmerken:
Student met theoretische kennis & vaardigheden,
eigen motivatie, opvattingen en leerstijl
Doelstellingen:
Zelfstandig functioneren
als apotheker: praktische kennis &
vaardigheden + attitude - levenslang leren
Leeromgeving:
Apotheek - Universiteit
Ondersteuning:
�Inhouden
�Werkvormen: modules,
opdrachten, werkcolleges,
hoorcolleges, …
�Materiaal: PC, Internet,
literatuur, protocollen,
medicatiehistorieken …
�Door Wie? Didactisch team:
stagemeesters, docenten,…
G
R
O
E
I
Context: Masteropleiding
Evaluatie
Tussentijdse evaluaties
Beoordeling en feedback opdrachten
Examens (casuïstiek,
geneesmiddelenkennis)
Eindevaluatie
Leeractiviteiten:
Vragen stellen
Opzoeken van
informatie
Memoriseren
Oefenen
Toepassen
Analyseren van
problemen
Kritisch handelen
Bijhouden van een
stagedagboek
Reflecteren
…
Meer over weten? Zie tekst stagemap p. 143.
Cartoon
Veel succes!