มนษยกบการรบรและการสอสาร
DC282: Human Computer Interaction
อ.พราวชญ ภาคนนทกล
DC282: Human Computer Interaction
คณะสารสนเทศและการสอสาร
http://www infocomm mju ac th/icnew/dc282http://www.infocomm.mju.ac.th/icnew/dc282
ความจาของมนษย
Information
หนวยความจาทเกยวกบความรสก Sensory memory
Information
0.5-1 วนาท
Attention ตวกระตน
หนวยความจาระยะสน Short‐term memory 10‐ 20 วนาท
Rehearsal กระตนบอยๆ หรอฝกฝน
หนวยความจาระยะยาว Long‐term memory ไมจากด
หนวยความจาทเกยวกบความรสก Sensory memory y y
เชน เวลามการแสดงพล และเมอพลจบลงตาเราจะเหนภาพพลจางๆเชน - เวลามการแสดงพล และเมอพลจบลงตาเราจะเหนภาพพลจางๆ
- นาปลายดนสอแตะฝามอ หลงจากยกดนสอออกจะยงคงรสกวาฝา นาปลายดนสอแตะฝามอ หลงจากยกดนสอออกจะยงคงรสกวาฝา
มอยงถกสมผสอยอกหลายวนาท
หนวยความจาระยะสน Short‐term memoryy
- เปรยบเหมอนกระดาษจดลางๆๆ
‐เปลยนการจดจาแบบการรบรชวขณะ (sensory ) โดย encoding ( y ) g
เชน การทอง (naming)gการสรางภาพขนในใจ (mentally picturing)
อานและจาคาตอไปน
ผทดลอง 1 คน
ตนไม ดอกไม กระรอก บนได บาน ตนไม ดอกไม กระรอก บนได บาน
ไ ใ ใจดจาไดดวยวธ การทอง หรอ การสรางภาพขนในใจ
effortful encoding = การตงใจจา
Automatic encoding
จดจาเกดขนไดโดยไมตองใชความพยายามจา
ผทดลอง 1 คน
ตอน 17.00 น. เมอวานทาอะไร?
ไปทรานหนงสอ / หองสมด ครงลาสดชวงไหน ?
ตอนเรยนประถม 6 ทานไปโรงเรยนอยางไร ?
effortful encoding = การตงใจจา
Rehearsal ProcessRehearsal Process
เปนรปแบบการพด (Speech) ทงออกเสยงหรอในใจ pชวยรกษาขอมลไวใน short‐term memory
ไ แต กถกรบกวนไดงายจากสงเราภายนอก
3 ไป 10 ผทดลอง 3 คน จาตวอกษรตอไปน 10 วนาท
นบเลขถอยหลงจาก 270 ไปทละ 3
270 – 267 – 264 - 261
ลองทองตวอกษรใหมอกรอบ
?ผลทเกดขน คอ ?
มองตวอกษร และตวเลข ตอไปน + หลบตา + ทองออกมาไดกตว
2
7 I V F ผทดลอง 2 คน
7 I V F
X L 5 3X L 5 3
B 4 W 7 B 4 W 7 คนสวนใหญสามารถจาได 7 (+‐ 2) itemsคนสวนใหญสามารถจาได 7 (+ 2) items
ขอความ VS รปภาพขอความ VS รปภาพ ไ ไนกศกษาคดวา แบบไหนจดจาไดมากกวากน
ผทดลอง 2 คน * 2 กลม
กระดาษกลมละ 1 แผน
สงโต ผเสอสงโต ชาง ผเสอ
นกแกวจระเข กบนกแกว กบ
เขยนคาตอบลงในกระดาษ
มสตวครงบกครงนาไดกชนด อะไรบาง
มสตว 2 ขา กชนด อะไรบาง
สรป ขอความ VS รปภาพสรป ขอความ VS รปภาพ
หากใหจดจาจานวนรปภาพจะใชวธไหนหากใหจดจาจานวนรปภาพจะใชวธไหน
หากใหจดจาจานวนรปภาพจะใชวธไหนหากใหจดจาจานวนรปภาพจะใชวธไหน
1. วางกระจายทวหนากระดาษ + ทกประเภทเปนสเดยวกน
2. จดกลมตามประเภท + ทกประเภทเปนสเดยวกน2. จดกลมตามประเภท ทกประเภทเปนสเดยวกน
3. วางกระจายทวหนากระดาษ + แยกสตามประเภท
ผทดลอง 2 คน * 4 กลม
4. จดกลมตามประเภท + แยกสตามประเภท
ผทดลอง 2 คน * 4 กลม
1. วางกระจายทวหนากระดาษ + ทกประเภทเปนสเดยวกน
2. จดกลมตามประเภท + ทกประเภทเปนสเดยวกน
3. วางกระจายทวหนากระดาษ + แยกสตามประเภท
4. จดกลมตามประเภท + แยกสตามประเภท
คาถาม มวงกลมกอน
มรปวงรหรอไม
มสามเหลยมมากกวาสเหลยมกอน
มรปวงรหรอไม
สรป 1. วางกระจายทวหนากระดาษ + ทกประเภทเปนสเดยวกน
ป ป ป 2. จดกลมตามประเภท + ทกประเภทเปนสเดยวกน
3. วางกระจายทวหนากระดาษ + แยกสตามประเภท
4. จดกลมตามประเภท + แยกสตามประเภท
การฟง VS การมองเหน
นกศกษาคดวา การรบรทางไหนจดจาไดมากกวากนนกศกษาคดวา การรบรทางไหนจดจาไดมากกวากน
ผทดลอง 3 คน * 2 กลม
ใหนกศกษาลองจดจาสงตอไปนใหไดมากทสด
ตเยน หองนงเลน พจนานกรม ตเยน หองนงเลน พจนานกรม
ตเสอผา หองครว นมสด ถงเทา
ชนหนงสอ หองนอน
คาถาม มคาทงหมดกคา
มคาวา ถงเทา หรอเปลา
มหองทงหมดกหอง อะไรบาง
มหองทงหมดกหอง อะไรบาง
มคาวา ตหนงสอ หรอเปลา
มสงของอะไรทอยในหองครว
Workshop : กลมละ 5 คน
ตเยน ตเสอผา หองนงเลน พจนานกรม หองครว นมสด ถงเทา ชนหนงสอ หองนอน
ใหนกศกษาลองออกแบบวธการจดจาคาตอไปนใหไดมากทสด
วธท 1. เรยงตามตวอกษรชนหนงสอ ชนหนงสอ
ตเยน
ตเสอผา ตเสอผา
ถงเทา
นมสด นมสด
พจนานกรม
หองครว หองครว
หองนอน
ขอด : งาย
ขอเสย : สงทอยลาดบใกลเคยงกนจะไมมความสมพนธกน
หองนงเลน
ขอเสย : สงทอยลาดบใกลเคยงกนจ ไมมความสมพนธกน
วธท 2. แบงตามขนาดสงของ
ขนาดใหญ หองนอน หองนงเลน หองครว
ขนาดกลาง ชนหนงสอ ตเยน ตเสอผา
ขนาดเลก ถงเทา นมสด พจนานกรม
วธท 3. แบงตามประเภทหองและสงของทอยภายใน
สงของทอยในหองนอน ตเสอผา ถงเทา
สงของทอยในหองนงเลน ชนหนงสอ พจนานกรม สงของทอยในหองนงเลน ชนหนงสอ พจนานกรม
สงของทอยในหองครว ตเยน นมสด
วธท 4. แบงตามลาดบทตง
หองนอน > ตเสอผา > ถงเทา
ถงเทาอยในตเสอผา และตเสอผาอยในหองนอนถงเทาอยในตเสอผา และตเสอผาอยในหองนอน
หองนงเลน > ชนหนงสอ > พจนานกรม หองนงเลน > ชนหนงสอ > พจนานกรม
พจนานกรมอยในชนหนงสอ และชนหนงสออยในหองนงเลน
หองครว > ตเยน > นมสด
นมสดอยในตเยน และตเยนอยในหองครวนมสดอยในตเยน และตเยนอยในหองครว
งานวจย ระยะเวลาการจดจาของมนษย
ดร.จตรงค ลงกาพนธ หวไมด กเรยนดได
การเขาใจเรองความจาชวยใหเราสามารถการเขาใจเรองความจาชวยใหเราสามารถ
เขาใจเกยวกบพฤตกรรมของมนษยไดดยงขนเขาใจเกยวกบพฤตกรรมของมนษยไดดยงขน
หนวยความจาระยะยาว Long‐term memory
หนวยความจาระยะสน
=> เหมอนกระดาษจดบนทก
หนวยความจาระยะยาว
=> แหลงบนทกหลกทเกบความรและขอมลทกอยาง
หนวยความจาระยะยาว แตกตาง หนวยความจาระยะสน
ใ ช มความเรวในการเขาถงขอมลชา
มความเรวในการสลายขอมลชา
มขนาดใหญและไมจากด ญ
หนวยความจาระยะยาวแบงเปน 2 ชนด คอ
Episodic แบบอพโซดก
เปนการระลกถงเหตการณทเปนประสบการณสวนตวยอนหลง
ไ โ เชน ไปโรงเรยนวนแรก งานวนเกดตอนอายแปดขวบ
Semantic แบบซมานตก
จดเกบขอเทจจรง หลกการ และทกษะความชานาญไดจาก
Episodic เรยนรผานประสบการณEpisodic เรยนรผานประสบการณ
มโครงสรางของหนวยความจาเหมอนเครอขายขอมลมโครงสรางของหนวยความจาเหมอนเครอขายขอมล
• แบบจาลองของเครอขายจะมลกษณะเปนโหนด (Node)
• มการถายทอดจากพอแมสลก และมการแสดงความสมพนธ
ตวอยางแผนภาพ Semantic Network
โรงเรยนบานคณแมเชยงใหม
อยจงหวด
อยจงหวด
อยจงหวด
Mazda2 ม.แมโจทางานทอยท
ซอทอยจงหวด อยจงหวด
อาจารยรพ.ลานนา
มอาชพ
ฮารทบทเปนลก ชน อ.1เรยน
ทางานท
ยหอ
รถ อ.บอย รถพยาบาล
ป โท
มอาชพ
เรยนจบวฒ
ของ
อาชพ
ยหอ
รถ
ของ
Vios
แฟน อ.บอย
ป.โท
เกดท
เกดทพะเยา
สถาบน
เปนแฟนอาชพ
ม.ธรรมศาสตร
เรยนจบวฒ อยจงหวดซอท
ป.ตร ม.มหดล กรงเทพสถาบน อยจงหวด
Workshop : งานเดยว ใหใชโปรแกรม Powerpoint ขอละ 1 Slide
1. คาสง: ใหสราง Semantic Network ของตนเองดวย
2. จากภาพดานลางนกศกษานกถงภาพอะไร ใหวาดและตอ
เตมตามประสบการณ พรอมตงชอภาพเตมตามประสบการณ พรอมตงชอภาพ