1.

februari 2014

ProgrammatoelichtingUnvollendete.

2.

Chef-dirigent.Jan Latham-Koenig

Concertmeester.Jo Vercruysse

Eerste violen.Arman SimonianErik SluysNathalie HeppBence AbrahamTim BreckpotHilde CoppietersPeter HellemondEva StijnenHadewijch Hofland

Tweede violen.Gudrun VerbanckIsabelle BuyckGeraldine De BaetsIsabelle DecraeneLiesbet JansenMaya ShvartsmanAnnerien StukerPieter Jansen

Altviolen.Kris HellemansAnnemie VercauterenBruno De SchaepdrijverLieve DreelinckBieke JacobusKaatje StrauvenKorneel Taeckens

Celli.Renaat AckaertJan Van KelstIsabelle BrysCaroline SteenWouter VercruysseHélène Viratelle

Contrabassen.Koenraad HofmanJan VerheyeBram DecroixSanne Deprettere

Houtblazers.Caroline Peeters. fluitVeerle Secember. fluit. piccoloAnke Lauwers. fluitKorneel Alsteens. hoboCarola Dieraert. (alt)hoboEllen Donovan. hoboFrank Coryn. klarinetTom Daans. klarinetKatrien Noël.basklarinetKoen Coppé. fagotDeian Toptchief. fagotTamara Smits. contrafagot

Koperblazers.Anthony Devriendt / Bart Cypers. hoornBruno Melckebeke. hoornLies Molenaar. hoornFrank Clarysse. hoornSteven Bossuyt. trompetBart Coppé. trompetBram Mergaert. trompetBob Van Der Strieckt. tromboneCharlotte Van Passen. tromboneKonstantin Koev. bastromboneJeroen Verleden. tuba

Slagwerk.Antoine Siguré. paukenWim De Vlaminck. percussieBarry Jurjus. percussieRuben Cooman. percussie

Anouk Sturtewagen. harpEva Verheyen. harp

Tae Yoshioka. pianoMarieke Arnou. celesta

Musici

Unvollendete.

1.Programma

Unvollendete.

Dirigent. Jan Latham-Koenig

Soliste. Emmanuelle Bertrand. cello

ma. 10.02.2014 20:00Paleis voor Schone Kunsten. Brussel

di. 11.02.2014 20:00Concertgebouw. Brugge

za. 15.02.2014 20:00Muziekcentrum de Bijloke. Gent

zo. 16.02.2014 15:00deSingel. Antwerpen

Franz Schubert (1797-1828)Symfonie nr. 8 in si klein ‘De Onvoltooide’, D.759I. Allegro moderatoII. Andante con moto

Erich Korngold (1897-1957)Celloconcerto in do groot, opus 37

pauze

Richard Strauss (1864-1949)Romanze voor cello en orkest in fa groot

Richard Strauss (1864-1949)Tod und Verklärung, opus 24I. LargoII. Allegro molto agitatoIII. Meno mossoIV. Moderato

2. Programmatoelichting

Unvollendete.

“Hij heeft zoveel talent dat hijmakkelijk de helft ervan zou

kunnen weggeven en nog genoeg zou overhouden voor zichzelf.”

Puccini over Korngold

Unvollendete. SchubertRomantische antiheld? Eeuwige twijfelaar en zoekende geest? Zwartgallige troubadour? Dat is de mythe ‘Schubert’. Wie in zijn partituren duikt, krijgt een heel ander beeld te zien: Franz Schubert (1797-1828) was trefzeker en perfecti-onistisch, en bezat de gave om muziek in al haar dimensies vorm te geven in zijn geest, zodat het neerpennen op notenpapier met evenveel vlotheid als accuratesse kon gebeuren. Hoewel dromerige episoden en meanderende melodieën anders zouden kunnen doen vermoeden, getuigt niets in Schuberts muziek van toeval of argeloos-heid: hij hanteert dynamische registers met een overtuiging die een sterke visie en een groot zelf-bewustzijn verraden, verbaast met innovatieve ritmische concepten en complexe harmonische constructies, goochelt met instrumentaties en bezit één van de meest subtiele expressieve paletten uit de muziekgeschiedenis.

Hoewel Schubert vooral wordt geëerd als mees-ter van het Duitse Lied en de vroegromantische

pianoliteratuur, winnen ook zijn ensemblemu-ziek en symfonische oeuvre steeds meer aan po-pulariteit. Anno 2013 is Schubert misschien zelfs in de eerste plaats de auteur van de Unvollendete: de Achtste, ‘onvoltooide’ Symfonie (1822), die een al even enigmatische en legendarische status ge-niet als haar schepper.

Schuberts eerste zes symfonieën worden vaak beschouwd als zijn leertraject en laboratorium: met het magistrale symfonische oeuvre van Mozart en Haydn als uitgangspunt, een streepje Rossini ter inspiratie en de speldenprikken van de jonge Beethoven als springplank, gebruikte Schubert deze grote structuren voor het aftasten van vormelijke en conceptuele parameters bin-nen de grenzen van de klassieke geplogenheden. Maar na de voltooiing van dit vroege veelluik was hij op zoek naar een meer persoonlijke in-vulling van het symfonische idioom: een tocht die niet zonder hobbels en valkuilen is geble-ken – daarvan getuigen de talrijke symfonische schetsen uit de periode 1818-1822. Een onaf-

3.

gewerkte symfonie in E (D729) breekt voor het eerst duidelijk met het Weense model, maar de Achtste Symfonie (met twee uitgewerkte bewegin-gen en een gedeeltelijk georkestreerd Scherzo) vormt zonder twijfel de overtreffende trap van deze veelbelovende aanzet.

Zowel wat structuur als expressie betreft, is de Unvollendete (in de ‘Neue Schubert Ausgabe’ ove-rigens genummerd als Zevende Symfonie) Schu-berts orkestrale nec plus ultra. Elke maat van het openingsallegro ademt durf en originaliteit: van de gewaagde schriftuur in de omineuze strij-kersintro, over de keuze van de hoofdtonaliteit (het hoogst ongebruikelijke si klein), de abrupte modulaties en syncopische begeleidingsfiguren, tot de strategische positionering van het hoofd-thema in de reëxpositie (een cathartisch moment dat wordt uitgesteld tot in de coda). Het resultaat is een even persoonlijk als pregnant ‘lied-zonder-woorden’ dat met zijn narratieve kracht, strakke spanningsbogen, dramatische contrastwerking, gevoeligheid, intimiteit en nabijheid als instru-

mentale pendant van Schuberts lyrische oeuvre kan gelden.

De tweede beweging is een ‘Andante con moto’ in mi groot, met twee componenten die elkaar af-wisselen volgens een ABABA-patroon. Schubert trekt de contrastwerking nu ook open naar het macroniveau, door het drama en de pathos van de vorige beweging te counteren met een meer poëtische inslag. Reminiscenties aan het ‘Allegro’ zijn echter nooit veraf: ook hier mag de hobo een melodische hoofdrol spelen, wordt een gesynco-peerde begeleiding geïncorporeerd en doorbreken krachtige tutti de bijwijlen elegische schriftuur. Dat slechts twee bewegingen de hoofdmoot uit-maken van wat onmiskenbaar een mijlpaal in het symfonische oeuvre is, heeft sinds het ontstaan van de compositie (ca. 1822) aanleiding gege-ven tot een blizzard aan vragen, bespiegelingen en hypothesen (“Es ist das wohl in jeder Hin-sicht rätselhafteste unter den grossen Werken der Musikliteratur” – aldus het gezaghebbende ‘Schubert-Handbuch’). En het is op z’n minst

merkwaardig te noemen dat, hoewel het ‘Scherzo’ slechts gedeeltelijk is overgeleverd en over de ‘Finale’ helemaal niets is geweten, het werk in zijn huidige vorm toch een sluitend geheel lijkt: Unvollendet, maar niet onvolmaakt.

Deze paradox vormt de kern van het mysterie rond de Achtste Symfonie: waarom is ze onvol-tooid gebleven? De meest absurde theorieën hebben het musicologische discours doorheen de eeuwen getekend: Schubert zou hebben aan-gevoeld dat hij in twee delen alles gezegd had wat er te zeggen viel, of dat zijn muziek teveel die van Beethoven benaderde en dus beter het ingeslagen pad zou verlaten. Voor de stelling dat de symfonie wel degelijk volledig is omdat Schubert überhaupt geen vierdelige structuur zou hebben beoogd, zijn evenmin overtuigende bewijzen te vinden. Aangezien ook de dood niet als ultieme spelbreker kan worden opgevoerd (Schubert schreef nog een – volledige – Negende Symfonie), rest enkel de vaststelling dat de com-ponist – willens en wetens – de partituur op een

4.

bepaald moment terzijde heeft geschoven om ze nooit meer opnieuw ter hand te nemen.

Misschien was hij eenvoudigweg de interesse in het werk kwijtgeraakt toen de stroom aan bril-jante ideeën tijdelijk opgedroogd bleek …? Dat zou kunnen verklaren waarom Schubert de parti-tuur zelfs niet in eigen bezit wenste te houden: hij schonk zijn manuscript aan collega-componist Anselm Hüttenbrenner, die het vervolgens 40 jaar lang angstvallig verborgen hield. Het werk kwam pas boven water toen dirigent Johann Herbeck aan Hüttenbrenner beloofde één van diens composities te zullen uitvoeren in ruil voor het verloren gewaande meesterwerk. Hütten-brenners moment de gloire is van korte duur ge-bleken, maar de Achtste Symfonie heeft stormen-derhand bezit genomen van een topplaats in de klassieke-muziek-canon.

De bijnaam van het werk (Unvollendete) maakt deel uit van die turbulente receptiegeschiede-nis en is niet van Schuberts eigen hand, noch

gekoppeld aan enig inhoudelijk programma – dit is geen symfonisch gedicht, en wat meer is: daaraan heeft Schubert zich nooit gewaagd. Ook de meeste andere laatromantische en vroegmo-derne componisten van Duitse/Oostenrijkse sig-natuur zijn overigens opvallend weinig geboeid gebleken door het genre. De uitzonderingen die deze regel bevestigen, behoren dan weer tot de grootmeesters van het repertoire: niet de symfonici-bij-uitstek als Brahms, Bruckner of Mahler, maar wel Hugo Wolf, Alexander Ritter en Richard Strauss.

Tod und Verklärung. StraussStrauss’ Tod und Verklärung (opus 24, 1888/89) geldt als één van de parels aan deze kroon. In het vierdelige werk worden de gedachten en visioe-nen van een kunstenaar op zijn doodsbed ver-klankt. De keuze voor dit even universele als in-dividuele (want op één protagonist toegespitste) thema zou zijn ingegeven door Cosima Wagner, een ardente bewonderaarster van Strauss. Zij achtte de onderwerpen van zijn andere toonge-

dichten niet voldoende hoogstaand en keurde een expliciete, oppervlakkige uitdrukking van de inhoud in de muziek af. Ze raadde Strauss dan ook aan om te kiezen voor ‘eeuwige motieven’ die op verschillende niveaus uitgewerkt en ge-interpreteerd zouden kunnen worden. Strauss’ antwoord was een overtuigd “ja”: Tod und Verklärung is het meest metafysische onder zijn symfonische gedichten geworden.

Aan het werk ligt – ietwat ongebruikelijk – geen literaire of andere concrete buitenmuzikale in-spiratiebron ten grondslag. De narratieve in-houd stamt geheel en al uit de verbeelding van Strauss: “Ik wilde in een symfonisch gedicht de dood evoceren van iemand die gestreefd heeft naar het hoogste artistieke doel – een kunstenaar dus waarschijnlijk. De zieke man ligt te slapen in bed, zwaar en onregelmatig ademend; zijn dromen zijn niet onaangenaam en toveren on-danks zijn lijden een glimlach op zijn gezicht. Zijn slaap wordt lichter en hij wordt wakker; hij

5.

wordt weer getroffen door vreselijke pijnen en zijn ledematen schudden van angst. Als de aan-val overgaat en de pijn verdwijnt, reflecteert hij over zijn leven: zijn kindertijd, zijn jeugd (met alle daarbij horende passies) en plots – terwijl de pijn weer toeneemt – ziet hij voor zich de vrucht van zijn levenspad: de idee, het ideaal dat hij probeer-de te realiseren en te representeren in zijn kunst, maar dat hij niet perfect heeft kunnen weerge-ven omdat dit voor mensen nu eenmaal niet is weggelegd. Het uur van de dood nadert, de ziel verlaat het lichaam om in de eeuwige en onmete-lijke kosmos de meest volmaakte en schitterende realisatie terug te vinden van dat wat hij hier op aarde niet heeft kunnen volbrengen.”

De realisatie van dit programma gebeurt via een sterk sfeerscheppende muziektaal die – in lijn met de idee van de transfiguratie – wordt gete-kend door verregaande modulaties. Ook vorme-lijke keuzes blijken door de inhoud gestuurd: de sonatevorm levert de basis waaraan veranderin-gen worden aangebracht die ervoor zorgen dat

het structurele geraamte uiteindelijk helemaal opgaat in (en niet doorweegt op) het overkoepe-lende verhaal.

De briljant geïnstrumenteerde (blazers – slagwerk), hortende introductie zorgt meteen voor een bela-den stemming: de drukkende stilte aan een ziek-bed. Dan ontluiken aangename dromen (harp, fluit en hobo) die culmineren in een verstrengeling van motieven – meteen ook het slot van de prelude. Roffelend en explosief slagwerk markeert een plotse sfeerverandering en het begin van een allegro-pas-sage. De expositie van het thematische materiaal is meer geagiteerd maar blijft ingehouden: de kunste-naar wordt geplaagd door vreselijke pijnen maar kan zijn lot niet ontlopen. Het allegro besluit met een voorafschaduwing van het hoofdthema (het ‘idealisme-motief’). De episodische doorwerking verwijst naar de flarden van dromen en herinne-ringen die de zieke plagen (onder meer met een ‘kindertijd-thema’ in de fluitpartij). Een rijk geor-kestreerde passage (die enkel aan de geest van een operacomponist als Strauss kon ontspruiten)

leidt naar een onstuimige fase die meermaals wordt onderbroken door trombones en pauken met materiaal dat herinnert aan de introductie. Het fragment culmineert in drie breed uitgespon-nen statements van het idealisme-thema, telkens in een andere toonaard. Hierop volgen een her-haling van de introductie, de reëxpositie en coda, waarin de ultieme terugkeer van datzelfde thema een absoluut hoogtepunt – en één van de meest ontroerende momenten uit het ganse symfoni-sche oeuvre van Strauss – vormt.

Romanze voor cello en orkest. StraussTod und Verklärung ging in première in Eisenach (1890) onder de baton van de componist, met een niet onverdeeld succes (criticus Ernest Newman merkte op dat niemand bij dit werk zou willen/kunnen sterven: “Te spectaculair, te briljant ver-licht, te vol van praal van de massa; terwijl dit een reis is die iedereen toch alleen en rustig ma-ken moet!”). De meningen waren duidelijk ster-ker verdeeld dan bij Strauss’ Romanze (WoO75) voor cello en orkest, die een bijzonder grote

6.

populariteit genoot bij zijn tijdgenoten en ook alle latere generaties melomanen heeft weten te beko-ren. Romanze is het werk van een jonge Strauss: de compositie ontstond in 1883, toen hij slechts 19 jaar oud was en net universitaire studies had aan-gevat in München. Ondanks die jonge leeftijd was Strauss al lang geen neofiet meer: hij had al meer dan 40 composities op zijn naam staan, maar was na liederen en kortere pianowerken klaar voor het grotere werk. De compositie – nochtans niet gespeend van invloeden van Strauss, Brahms en Schumann – barst dan ook van het karakter en de individualiteit! Binnen een expressief spectrum dat reikt van passioneel tot meditatief, en door-heen texturen die variëren van cantabile tot reci-tatief, laat Strauss de cello van z’n meest lyrische zijde zien. Daarbij schept hij alle ruimte voor de kleuren en sonoriteiten van het instrument door het orkest in een ondersteunende rol op te stel-len, verzakend aan veelgelaagde, dik aangezette orkestrale blokken. In zekere zin is ook deze com-positie een lied-zonder-woorden: een theatrale, instrumentale aria met de cello als prima donna,

waarin Strauss gezagvol de overstap maakt van het vocale kamermuziekrepertoire naar het vol-bloed orkestrepertoire.

Celloconcerto. KorngoldOok Oostenrijker Erich Wolfgang Korngold (1897-1957), zowat een generatie jonger dan Strauss en sterk beïnvloed door diens originele toonspraak, was een expert in het vertalen van drama en emotie naar een woordeloze parti-tuur, zij het in een heel andere context: Korn-gold behoorde tot de sterren van de vroege filmmuziek, en maakte vanaf de jaren 1930 furore in Hollywood met zijn meeslepende oeuvre onder een laatromantisch patine. Ook het ontstaan van Korngolds Celloconcerto in C (opus 37) moet in die context worden gesitu-eerd. Deze eendelige compositie – een werve-lende tien minuten vol kleur, emotie en drama – is een uitgebreide versie van een concerto dat deel uitmaakte van de filmscore én plot van Deception: de geschiedenis van een driehoeks-verhouding tussen een componist, een cellist

en één van diens studenten (de legendarische Bette Davis). De leerlinge vermoordt de mees-ter en krijgt zo de kans om het concerto in pre-mière uit te voeren.

Met thema’s als passie, liefde, verraad en moord hoeft het nauwelijks te verbazen dat het con-certo – waarvan de structuur als een sonatevorm met tussengeschoven trage sectie beschreven kan worden – baadt in een stormachtige, drama-tische, zelfs tragische atmosfeer. Nervositeit en turbulentie tekenen alvast het openingsthema, dat rusteloos schippert tussen majeur en mineur. Een tweede, lyrisch idee (ontleend aan Korngolds filmmuziek voor Elizabeth and Essex) blijkt na een cadenza voor de cello ook de nucleus van een uitgewerkte langzame beweging. De reëxpositie fungeert als finale: het eerste thema treedt op-nieuw voor het voetlicht en maakt een sterke motivisch/thematische ontwikkeling door. Een tweede, virtuoze cello-cadenza en een monu-mentaal statement van het tweede thema beslui-ten het werk.

7.

Met de publicatie van het concerto als volwaar-dige compositie met officieel opusnummer wilde Korngold ook zijn carrière als ‘ernstig’ compo-nist weer op de rails krijgen. Toch zou hij zijn leven lang achtervolgd blijven door de kritiek dat hij geen inventief genie was, maar een dromer en een te weinig oordeelkundige navolger van sterkere figuren. Het mag een schrale troost he-ten, dat zelfs iconen als Schubert en Strauss ooit door criticasters als vreemde snuiters binnen het muzikale establishment zijn afgedaan.

Tekst. Sofie Taes

8.

Emmanuelle Bertrand is geen onbekende voor het Symfonieorkest Vlaanderen. Het or-kest was al verschillende keren te gast op het Festival de Violoncelle in Beauvais. Deze keer treedt ze aan als soliste in het prachtige, maar onderbelichte Celloconcerto in do groot van Erich Korngold tijdens de productie ‘Unvollen-dete’ in februari 2014.

U bent soliste, artistiek directeur van het Festival de Violoncelle de Beauvais in Frankrijk, gepas- sioneerd kamermusicus en liefhebber van he-dendaagse muziek. Hoe slaagt u erin dit allemaal te combineren?Emmanuelle Bertrand: “Wel, dit alles vormt een onafscheidelijk geheel. Je zou kunnen zeggen dat de vorm verandert, maar de basis blijft altijd dezelfde. Zo heb ik inderdaad de functie als artistiek direc-teur van het Festival de Violoncelle van Pieter Wispelwey overgenomen, maar de programma’s die je samenstelt in het kader van een festival komen meestal grotendeels overeen met deze

die je voor jezelf zou samenstellen. Alles waar een musicus dagelijks mee bezig is, gebeurt ook tijdens de voorbereiding van zo’n festival. Het delen van datgene waar je vol passie voor leeft, is immers een belangrijk onderdeel van het leven van een muzikant.”

Uw ontmoeting met componist Henri Dutilleux was zeer bepalend voor u. Wat betekent hij pre-cies voor u?Bertrand: “Hem ontmoeten was een zeer belang-rijk keerpunt in mijn leven als celliste. Ik was net aan het conservatorium afgestudeerd en probeerde zo goed mogelijk alle raadgevin-gen die ik tijdens mijn opleiding gekregen had in de praktijk om te zetten. Dankzij deze ontmoe-ting heb ik geleerd om alles vanuit een ander en breder perspectief te benaderen.”“Ik denk in het bijzonder aan de tijd die je be-steedt om een stuk, met respect voor de parti-tuur, te interpreteren en te studeren. Bijvoor-beeld in de muziek van Dutilleux, die uiterst intelligent gecomponeerd is, staan er soms wel

vijf verschillende aanwijzingen om één noot te spelen. Wanneer je studeert, komen er heel wat vragen in je op. Bij onze eerste ontmoeting wilde ik hem dan ook bijzonder veel vragen stellen. Ik was zeer verwonderd over zijn antwoord. Hij zei me: “Stel uzelf geen vragen meer. U speelt in de juiste sfeer en dat is alles wat telt voor mij.” Dat was ronduit het tegenovergestelde van wat ik verwacht had ... Meneer Dutilleux is namelijk zéér precies. Geen enkel detail ontsnapt aan zijn aandacht. Dit heeft in mij iets wakker gemaakt wat hele-maal ondergesneeuwd was bij de voorbereidin-gen van wedstrijden. Ik zag toen de partituur als iets tijdelijks en niet als doel op zich. Kortom, deze ontmoeting heeft een zeer belang-rijke rol gespeeld in mijn persoonlijke evolutie.”

Kunt u wat meer vertellen over het Celloconcerto van Korngold en de Romanze van Strauss?Bertrand: “Ik vind het fantastisch dat ik dit concerto aan mijn repertoire kan toevoegen en dat ik het ook verschillende keren met het Symfonieorkest

Interview

Emmanuelle Bertrand. celliste.

9.

Vlaanderen kan uitvoeren. Het is een werk dat zelden wordt geprogrammeerd en waarvan ik-zelf nog nooit een live-uitvoering heb gehoord.Omdat dit concerto relatief kort is, is het namelijk moeilijk in een concertprogramma in te passen. Daarom hebben we er de Romanze van Strauss aan toegevoegd; een meesterwerk uit dezelfde periode, helemaal anders van opzet, eveneens zelden geprogrammeerd. De Romanze is een vroeg werk van Richard Strauss, maar wat hij op het einde van zijn leven componeerde, komt grotendeels overeen met wat Korngold schreef. Er is een duidelijke link tussen de muzikale taal van deze componisten.Natuurlijk geniet ik er ook van om het grote cel-lorepertoire te spelen, maar het vooruitzicht om enkele onverwachte en minder bekende parel-tjes te mogen brengen, is één van de meest fasci-nerende taken van een artiest, vind ik.”

Bent u bezorgd over de richting die klassieke muziek uitgegaan is sinds de tijd van uw voor-gangers zoals Casals, Heifetz en Horowitz? Hoe

moeten we de jongere generatie uitnodigen en interesse laten krijgen voor klassieke muziek?Bertrand: “Dat is een probleem dat me inder-daad veel zorgen baart. Ik denk dat het een missie moet zijn als musicus om telkens opnieuw je plaats binnen de samenleving terug te winnen. Momenteel heeft men niet de gewoonte om kunst te leren kennen.Daarom ben ik zo in de ban van de muziek uit de oorlogsperiode. Het interesseert me enorm hoe muziek eigenlijk de essentie kan weergeven in de meest extreme omstandigheden. Als je ziet dat zowel in Auschwitz als in de loopgraven muziek een bestaansreden creëerde, een reden was om zich niet door de situatie te laten verpletteren, besef je dat er een enorme kracht van muziek uitgaat. Een dynamiek die niet altijd naar waarde geschat wordt wanneer men in een veel comfor-tabelere periode leeft. Vandaag leven we in een zeer individuele maat-schappij. Toch stelt muziek ons in staat om iets te delen, om krachtige ervaringen samen te be-leven. Het is onze missie als musicus om het

publiek bij elk concert te tonen dat muziek een belangrijk onderdeel van het leven kan zijn.”

U heeft al met het Symfonieorkest Vlaanderen sa-mengewerkt. Hoe was uw ervaring met dit orkest?Bertrand: “Wij maakten voor het eerst kennis tijdens het Festival de Violoncelle in Beauvais waarvan ik net artistiek directeur geworden was. We brachten Tout un monde lointain en het was een enorme eer voor ons dat Henri Dutilleux op zijn zeer gezegende leeftijd, hij was toen 95 jaar, aanwezig was. Het heeft me enorm geraakt dat we zijn concerto in zijn bijzijn hebben vertolkt. Ook zijn prachtige toespraak nadien zal me altijd bijblijven. Hij had een zekere kracht over zich en tegelijkertijd een unieke eenvoud die hem zo dicht bij het publiek bracht.”

Interview. Hélène Viratelle

10.

Met zijn Franse, Deense en Poolse roots, is Jan Latham-Koenig een Europeaan in hart en nieren. Hij studeerde aan het Royal College of Music in Londen waarna hij de prestigieuze Gulben-kian Fellowship in de wacht sleepte. Zijn debuut als dirigent van de opera Macbeth in de Wiener Staatsoper in 1988 was een buitengewoon suc-ces en bezorgde hem op korte tijd internationale naam en faam. Sindsdien stond hij aan het roer van ’s werelds grootste opera- en symfonische gezelschappen met werken zoals Aïda, Macbeth, La Bohème, Peter Grimes, Tristan und Isolde, Pelléas et Mélisande, Die tote Stadt, Carmen, Turandot en Elektra en het ballet The Prince of the Pagodas.

Jan Latham-Koenig nam reeds diverse engage-menten op als artistiek directeur van ensembles en organisaties zoals het Orquestra Nacional do Porto, de Cantiere Internazionale d’Arte di Mon-tepulciano, het Teatro Massimo di Palermo, het Orchestre Philharmonique de Strasbourg en de

Opéra National du Rhin. Daarnaast was hij stich-ter en artistiek directeur van de Young Janácek Philharmonic.Sinds augustus 2011 is hij artistiek directeur van de Novaya Opera Moskou en sinds 2012 ook van het Orquesta Filarmónica de la UNAM in Mexico City. Vanaf het seizoen 2013-2014 is hij tevens chef-dirigent van het Symfonieorkest Vlaanderen in Brugge.

Jan Latham-Koenig verzorgde diverse gastop-tredens met onder meer de New Japan Philhar-monic, het Tokyo Metropolitan Orchestra, het Orchestre Philharmonique de Radio France, het Los Angeles Philharmonic Orchestra, het Rund-funk-Sinfonieorchester Berlin, het Dresdner Phil-harmonie Orchester, … Daarnaast werd hij uit-genodigd om diverse gezelschappen te dirigeren in de Wiener Staatsoper, het Royal Opera House Covent Garden, de National Opera Prague, de Göteborg Opera, de Tokyo National Opera en nog vele andere.

JAN LATHAM-KOENIG © pAuL pErsKy

Biografie

Jan Latham-Koenig. dirigent

11.

EMMANuELLE BErTrANd © ALVArO yANEZ

Biografie

Emmanuelle Bertrand. cello

Emmanuelle Bertrand (°1971) studeerde cello bij Jean Deplace en Philippe Muller aan de conser-vatoria van Lyon en Parijs.

In 2002 werd ze bekend bij het grote publiek toen ze de prestigieuze prijs Victoire de la Musi-que won. Ook 2011 was een bijzonder succesvol jaar: ze kreeg een Diapason d’Or voor haar al-bum ‘Le violoncelle parle’ en werd uitgeroepen tot ‘Kunstenares van het jaar’ door het tijdschrift Diapason en de luisteraars van France Musique. Daar haar interesse in het creëren van heden-daagse composities schreven verschillende componisten werken speciaal voor haar, waar-onder bijvoorbeeld Édith Canat de Chizy, Pascal Amoyel en Bernard Cavanna. In 1997 verzorgde Bertrand in Japan de wereldpremière van de Vierde Suite voor cello solo van Nicolas Bacri en in 2000 creëerde zij Chanson pour Pierre Boulez, het laatste werk voor cello solo van Luciano Berio.

Vanuit haar passie voor kamermuziek vormt Ber-trand een artistiek duo met pianist Pascal Amoyel.

Ze creëerden in 2005-2006 het theatrale concert Le Block 15, een werk van regisseur Jean Piat dat de getuigenissen beschrijft van twee muzikan-ten die via hun muziek aan de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog wisten te ontsnappen. Als soliste wordt Bertrand regelmatig uitge-nodigd door internationaal gerenommeerde toporkesten, zoals onder meer het Orchestre Métropolitain du Grand Montréal, de Moscow Soloists, het BBC National Orchestra of Wales, het Orchestre Symphonique de Québec en het Orchestre National de Lille.

Haar opnames op het Harmonia Mundi-label, als soliste en samen met Pascal Amoyel, werden telkens zeer positief ontvangen door de interna-tionale muziekpers. Zo ontving ze onder meer de Cannes Classical Award, de Répertoire-Classica en de fff van Télérama.

In 2004 werd Emanuelle Bertrand door het Franse ministerie van cultuur benoemd tot Chevalier de l’Ordre des Arts et des Lettres.

12.

De deelnameprijs per persoon bedraagt 5 euro. Omwille van organisatorische redenen is een minimum van tien in-schrijvingen per datum vereist, met een maximum van 25 personen per sessie.

Wenst u één van deze open repetities bij te wonen, neem dan contact op met Stephanie Dierckxsens om uw deelname te bevestigen. Dit kan via mail naar stephanie.dierckxsens@symfonieorkest.be of telefonisch via +32 50 84 05 87.

Paleis voor Schone Kunsten. Brusselmaandag 10 februari 2014. 17u30

Concertgebouw. Bruggedinsdag 11 februari 2014. 17u30

Muziekcentrum de Bijloke. Gentzaterdag 15 februari 2014. 17u30

deSingel. Antwerpenzondag 16 februari 2014. 13u

Ook dit seizoen nodigen wij u uit om het Symfonieorkest Vlaanderen achter de schermen te ontdek-ken. Het is opnieuw een uitstekende gelegenheid om het Symfonieorkest Vlaanderen aan het werk te zien en te beleven hoe een majestueuze symfonie of een virtuoos concerto gevormd en gepolijst wordt door dirigent en musici.

Unvollendete

Achter de schermen van het Symfonieorkest Vlaanderen.

Een repetitie bijwonen, is voor muziekliefhebbers beslist een leerrijke ervaring. In het verleden gaven wij verschillende groepen reeds de kans een repetitie bij te wonen. De reacties waren steeds zo positief dat wij deze formule dit seizoen graag herhalen.

Wij zetten onze deuren voor u open tijdens de concertreeks ‘Unvollendete’ in februari 2014.

Tijdens het bezoek krijgt u meer informatie over het Symfonieorkest Vlaanderen en over het muziekstuk dat het orkest aan het repeteren is. Vervolgens wordt u naar de repetitieruimte ver-gezeld waar u het orkest aan het werk zal zien. Symfonische muziek is mensenwerk en is nergens beter te zien en te beleven dan tijdens een orkestrepetitie! Wanneer de musici pauzeren, is er tijd voor een kort gesprek met de dirigent, de musici en/of de solist. Heeft u concrete vragen? Dan is dit het uitgelezen moment om deze af te vuren. Aansluitend kan u uiteraard het concert ‘Unvollendete’ bijwonen.

Een open repetitie werpt een andere kijk op het Symfonieorkest Vlaanderen. Een buitenkans!

13.Overzicht

Concert.agenda

Jupiter.Neyrinck . Lindberg . Mozart

dirigent. Alexandre Blochsolist. Matthew Trusler. viool

dinsdag 18 maart 2014. 20uConcertgebouw. Brugge

vrijdag 21 maart 2014. 20uMuziekcentrum de Bijloke. Gent

zondag 23 maart 2014. 15udeSingel. Antwerpen

Tickets & info.www.symfonieorkest.be050 84 05 87

Étoiles.Brahms . Reinecke . Swerts . de Falla

dirigent. Jan Latham-Koenigsolisten. Anneleen Lenaerts. harpAdriana Bastidas Gamboa. mezzosopraan

maandag 21 april 2014. 20uOLV Ter Duinenkerk. Koksijde

zondag 27 april 2014. 15udeSingel. Antwerpen

maandag 28 april 2014. 20uPaleis voor Schone Kunsten. Brussel

dinsdag 29 april 2014. 20uConcertgebouw. Brugge

Tickets & info.www.symfonieorkest.be050 84 05 87

Gymnopédie.Milhaud . Poulenc . Satie

dirigent. Jan Latham-Koenigsoliste. Nathalie Gaudefroy. sopraan

dinsdag 13 mei 2014. 20uConcertgebouw. Brugge

donderdag 15 mei 2014. 20u CC Zwaneberg. Heist-op-den-Berg

zondag 18 mei 2014. 15udeSingel. Antwerpen

maandag 19 mei 2014. 20uPaleis voor Schone Kunsten. Brussel

Tickets & info.www.symfonieorkest.be050 84 05 87

Ontdek de volledige kalender op www.symfonieorkest.be!

verantwoordelijke.uitgever. Dirk Coutigny

Westmeers 74 . B 8000 BruggeT +32 50 84 05 87F +32 50 84 06 87

info@symfonieorkest.bewww.symfonieorkest.beVolg ons op Facebook!

Het Symfonieorkest Vlaanderen geniet de steun van